Najważniejsze wydarzenia, okoliczności, kontekst i tło dialogu chrześcijańsko-żydowskiego

| Na stronie od 06/06/2019

Spis treści

Studium prehistorii

Sobór

Sobór jerozolimski zw. też soborem apostolskim ok. 49r.<<<

Sobór podjął decyzję, iż chrześcijan pochodzących z pogaństwa nie obowiązują przepisy Prawa Mojżeszowego, dzięki czemu możliwe stało się wyjaśnianie nauk Jezusa bez ograniczania się do pojęć i terminów judaizmu.

Prawodawstwo dyscyplinarne Kościoła w odniesieniu do stosunku chrześcijan z poganami, Żydami i muzułmanami<<<

IV Sobór Laterański (1215 r.)<<<

Postanowienia IV Soboru Laterańskiego (1215 r.) zaciążyły na stosunkach żydowsko-chrześcijańskich aż do epoki przełomowego II Soboru Watykańskiego. Adam Szostkiewicz, Naznaczenie, Polityka 8 maja 2008.

Decyzje średniowiecznych soborów powszechnych w sprawie innowierców

Wojciech Świeboda, ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO, MCCXCI – 2008, Prace Historyczne z. 135

Sobór Trydencki 1545 - 1563

Mówiąc o odpowiedzialności za śmierć Jezusa Chrystusa (por. Grzegorz Ignatowski, Katechizm Rzymski Soboru Trydenckiego a współczesne dokumenty Kościoła katolickiego na temat Żydów i judaizmu. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 2005, t. 38, z. 1, s. 81–89.):

  • „Musimy uznać za winnych tej strasznej nieprawości tych, którzy popadają w grzechy [...] Trzeba uznać, że nasza wina jest w tym przypadku większa niż Żydów. Oni bowiem, według świadectwa Apostoła, »nie ukrzyżowaliby Pana chwały« (1 Kor 2, 8), gdyby Go poznali. My przeciwnie, wyznajemy, że Go znamy. Gdy więc zapieramy się Go przez nasze uczynki, podnosimy na Niego w jakiś sposób nasze zbrodnicze ręce”.Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1984, s. 148, p. 598. Por. Catechismus Romanus ex decreto Concilii Tridentini ad parochos Pii V. Pontificis Maximi iussu editus, Ratisbona, Roma 1907, s. 45, pars I, caput V, quaestio XI
  • Katechizm rzymski, podobnie jak Nostra aetate występował przeciwko tym, którzy oskarżali Żydów o zbiorową odpowiedzialność za śmierć Jezusa Chrystusa.( Zob np.: J. M e j í a, A Note for the Presentation of the Document of the Commission for Religious Relations with the Jews [Notes on the Correct Way to Present the Jews and Judaism in Preaching and Catechesis in the Roman Catholic Church], [w:] In Our Time. The Flowering of Jewish-Catholic Dialogue, red. L. Klenicki, E. J. Fisher, New York, Mahwah, N.J., 1990, s. 56; E. J. Fisher, Official Roman Catholic Teaching on Jews and Judaism: Commentary and Context, tamże, s. 22; P. G i n i e w s k i, L’antijudaïsme chrétien. La mutation, Paris 2000, s. 497–498.) Wspomniany katechizm powstał na polecenie ojców Soboru Trydenckiego i miał służyć jako podręcznik do działalności kaznodziejskiej oraz katechetycznej duchowieństwa parafialnego. Zgodnie z zamierzeniem Katechizm rzymski powinien zawierać przedstawione w sposób przystępny podstawowe prawdy wiary oraz wypracowaną na soborze doktrynę. W języku łacińskim wydany został w 1566 r. Niebawem przetłumaczono go na zrozumiałe dla ogółu języki europejskie. (. 22; P. Giniewski, L’antijudaïsme chrétien. La mutation, Paris 2000, s. 497–498. 4 M. Rusiecki, Katechizm rzymski, [w:] Encyklopedia katolicka, red. nacz. B. Migut, t. 9, Lublin 2000, k. 1052–1054.)

Sobór Watykański II (1962-1965)<<<

Święty i Wielki Sobór Wszechprawosławny (2016)<<<

Wydarzenia doroczne:

  1. Dzień Judaizmu w Kościele Katolickim - Coroczne (17 stycznia) obchody
  2. Niedziela Izraela w Kościołach Reformacji. Tradycyjnie, w 10. Niedzielę po Trójcy Świętej, Kościół Ewangelicko-Augsburski i Ewangelicko-Reformowany, podobnie jak Kościoły ewangelickie na całym świecie, obchodzi Niedzielę Izraela. Biblijnym hasłem tygodnia Niedzieli Izraela, jak i graduale w Kościele luterańskim są słowa zaczerpnięte z Psalmu 33,12: "Błogosławiony naród, którego Pan jest Bogiem, lud, który wybrał sobie na dziedzictwo. Alleluja!" Czytania liturgiczne Kościoła w tę niedzielę podporządkowane są refleksji nad rolą Izraela w historii zbawienia oraz nierozerwalnej więzi między Synagogą a Kościołem. Isototnym elementem święta jest również obraz pielgrzymującego Kościoła, który, podobnie jak niegdyś Naród Wybrany, jest nieustannie powołany do kroczenia drogą Prawdy. W Niedzielę Izraela Kościoły przypominają także o antysemityzmie, który ks. Karl Barth, teolog ewangelicko-reformowany, nazywał grzechem przeciwko Duchowi Świętemu, a także wspominają przeœśladowania i zagładę Żydów podczas drugiej wojny światowej. W niektórych parafiach ewangelickich w Niedzielę Izraela stawia się na ołtarzu menorę.
  3. Doroczne konferencje ICCJ
  4. Wspólna modlitwa z okazji żydowskiego święta Simchat Tora (Radość Tory) organizowana przez Polską Radaę Chrześcijan i Żydów.
  5. The Elijah Interfaith Summer School and Interreligious Leadership Seminar
  6. Modlitewne Spotkania Ekumeniczne Hałbów. Gmina Chrześcijańska im. Leona Karcińskiego w Nowym Żmigrodzie

Zagłada - pamięć

  1. Ksiądz Wojciech Lemański: Spotkania w Treblince. "Początkowo moje spotkania z Treblinką przeżywałem sam. Z czasem zacząłem spotykać tu innych, wreszcie zabierałem ze sobą przyjaciół i znajomych. Czytałem książki, poszukiwałem publikacji, wędrowałem godzinami po zatartych i zacieranych śladach obozu zagłady Żydów."

  2. Pamięć Treblinki
    O Fundacji: Treblinka jest największym cmentarzem polskich Żydów. Jest jednym z największym cmentarzy polskich obywateli. Szacuje się, że zginęło tu około 900 000 osób. Nie znamy dokładnej ich liczby, nie znamy imion i nazwisk tych, których tu przywieziono i zabito w komorach gazowych. Transporty przybywały z Warszawy, Polski centralnej, białostockiego, z grodzieńszczyzny, ale również z Macedonii i Czechosłowacji. Ta fabryka śmierci zaczęła działać 23 lipca 1942 roku. Po 14 miesiącach, jesienią 1943 r., wysadzono w powietrze komory gazowe i baraki – Niemcy próbowali zacierać ślady swej zbrodni.
    Tę przestrzeń dzisiaj wypełnia cisza. To miejsce domaga się nie tylko modlitwy i skupienia, ale również troskliwej pamięci oraz wiedzy.
    Fundacja “Pamięć Treblinki” podejmuje kilka wyzwań.

  3. Każda ostatnia sobota miesiąca w Treblince. Do spoczywających w Treblince prochów blisko miliona Żydów prowadzi wiele dróg…
    W każdą ostatnią sobotę miesiąca spotykamy się w Treblince o godzinie 10.00, aby razem z ks. Wojciechem Lemańskim wspominać osoby, które tu zamordowano. Odmawiamy psalmy, czytamy poemat-apel Haliny Birenbaum„Jedźcie do Treblinki”, czytamy Imion ofiar Treblinki (projekt-imiona.pl).

  4. Projekt-imiona.
    Przez stulecia Żydzi byli współgospodarzami Rzeczypospolitej. W roku 1939 było ich w Polsce trzy i pół miliona. Dziś Żydów w Polsce jest nie więcej niż 12 tysięcy. Projektem „Imiona” pragniemy przywrócić pamięć o tych, którzy kiedyś żyli z nami na wspólnej ziemi. Chcielibyśmy odnaleźć (w swoim sąsiedztwie, na swojej ulicy i wreszcie w sobie samych) puste po nich miejsca, odczuć ich brak. Zrozumieć, jak wzbogacała nas – w wymiarze indywidualnym i zbiorowym – wnoszona przez Żydów różnorodność, ich obecność we wspólnej przestrzeni materialnej i duchowej. Żydzi zostali w czasie wojny pozbawieni przez Niemców wymiaru człowieczeństwa, wyrzuceni poza nawias rodziny ludzkiej. Wierzymy, że przywoływanie ich po imieniu – wspomnienie choć niektórych Żydów z imienia i nazwiska, a gdzie to możliwe, także z zawodu i adresu – będzie takim krokiem ku przywróceniu ich do tej wspólnoty; pozwoli zrozumieć, że byli to nasi współbracia – ze swoimi własnymi planami i marzeniami, swoimi kochającymi rodzinami, przyjaciółmi, miłościami i troskami, że bez nich nie jesteśmy już tacy sami, że staliśmy się ubożsi.

  5. Miesięcznik "Memoria"
    Pamięć o Szoa, obozach koncentracyjnych, ośrodkach zagłady i innych obszarach ludzkiej tragedii z czasów II wojny światowej kształtowana jest na całym świecie w wielu miejscach i przez wiele osób. Miesięcznik „Memoria” ma być miejscem, gdzie będziemy pisać i opowiadać o naszych wspólnych wysiłkach i misji zachowania Pamięci.

  6. Marsz Pamięci i Modlitwy w Kielcach upamięniający ofiary Pogromu Kieleckiego

  7. Kraków - Doroczny Marsz Pamięci

  8. Modlitewne spotkania Szlakiem Pomników Getta Warszawskiego w rocznicę wybuchu powstania w Getcie. Barbara Sułek-Kowalska:

  9. Rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim

  10. Otwock corocznie 19. sierpnia

    Z tego miejsca 19 sierpnia 1942 niemieccy okupanci wywieźli do obozu zagłady w Treblince około 8 tysięcy mieszkańców naszego miasta. Żaden dzień nie zmienił historii Otwocka tak bardzo jak ten

  11. Jedwabne. Pamięć i ...

  12. Marsz Pamięci, 22 lipca, upamiętniający zamordowanych mieszkańców getta warszawskiego.

Cykle wydawnicze i periodyki

Cykle wydarzeń - spotkań i dyskusji

  1. Uwierzyć w Muzeum (2009-2014) - Spotkania w POLIN - omawianie spraw istotnych dla współczesnego człowieka w nawiązaniu do fragmentów Tory W ramach cyklu "Uwierzyć w Muzeum" (2009-2014)
    „Uwierzyć w muzeum” to dyskusje prowadzone przez Halinę Bortnowską i Stanisława Krajewskiego. Rozmawialiśmy o sprawach współczesnych i uniwersalnych, dotyczących każdego z nas. Na każde spotkanie zapraszany był gość specjalny - osoba, która dzieliła się z nami swą wyjątkową wiedzą i doświadczeniem.
    Halina Bortnowska jest publicystką, filozofem i teologiem, byłą redaktorką miesięcznika „Znak”. Od lat komentuje aktualne zjawiska społeczne z perspektywy etycznej i chrześcijańskiej. Jest autorką książek: „Już / jeszcze nie”, „Co to, to nie” i „Wszystko będzie inaczej” (z Jolantą Steciuk).
    Stanisław Krajewski jest profesorem filozofii, współprzewodniczącym Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów ze strony żydowskiej. Autor m.in. „54 komentarzy do Tory dla nawet najmniej religijnych spośród nas”.
    Projektrealizowany dzięki wsparciu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce

  2. Między religiami - Muzeum POLIN 12.06.2016 - 16.01.2017 - Spotkania w małej, warsztatowej grupie będą przeplatać się ze spotkaniami dla większej publiczności, podczas których filozofowie i znawcy religii, Halina Bortnowska, Stanisław Krajewski i Andrzej Saramowicz będą dyskutować ze sobą na wybrane tematy, posiłkując się tekstami z Biblii Hebrajskiej, Nowego Testamentu oraz Koranu.

  3. Forum Dialogu. Wspólne dziedzictwo
    Program „Wspólne dziedzictwo” to rozpoczęta w 2019 r. inicjatywa Forum zrodzona z przekonania, że prawdziwa zmiana relacji polsko-żydowskich musi w Polsce włączać również liderów społeczności chrześcijańskich i mieć także wymiar religijnego namysłu nad wspólnym dziedzictwem historii i religii, które nas łączy.
    „Wspólne dziedzictwo” to słowa, które powracają w dokumencie Nostra Aetate 4, katolickiego Soboru Watykańskiego II, na określenie więzi, jaka łączy chrześcijan i Żydów ze względu na wspólną przeszłość i zakorzenienie chrześcijaństwa w dziedzictwie judaizmu.

  4. Praying Together in Jerusalem. Elijah Interfaith Institute

Jubileusze

  1. 25. Urodziny Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów (2015).
  2. "Nostra aetate"
  3. Konferencja w Seelisbergu
  4. Rok Reformacji (2017). Jubileusz 500. lecia. W 500. rocznicę Reformacji list przewodniczącego Zjednoczonego Kościoła Protestanckiego Belgii (E.P.U.V. /V.P.K.B.), Stevena H. Fuite'a skierowany do Filipa Markiewicza, Przewodniczącego Centralnego Zgromadzenia Żydów Belgii, odrzucający antyżydowskie sformułowania Martina Lutra zawarte w "Von den Juden und ihren Lügen" /"On the Jews and Their Lies", "O Żydach i ich kłamstwach"/ (1543). "Marcin Luter i Żydzi" - deklaracja przyjęta podczas 2. sesji 12. Synodu Niemieckiego Kościoła Ewangelikalnego (EKD), Brema, 8-11 XI 2015.

Rocznice

Długa historia

Wybrane z kroniki wydarzeń bieżących:

Zdarzenia wokół określonej sprawy lub na określony temat

Instytucje - prezentacja

  • Muzeum Getta Warszawskiego
  • Tikvah
  • Shalom Hartman Institute
  • KANON LITERATURY WSPOMNIENIOWEJ ŻYDÓW POLSKICH,
    "Żydzi. Polska. Autobiografia", Inauguracja serii Żydzi. Polska. Autobiografia Katedra Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego.
  • Sieć Forum Dialogu 14/07/2023
  • Cmentarze żydowskie w Polsce
  • Instytut Pileckiego: „Zawołani po imieniu” to Polacy, którzy podczas okupacji niemieckiej zostali zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom, zagrożonym śmiercią w czasie Zagłady.
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
  • Dom Spotkań z Historią
  • Stołeczny Instytut Biblijny "Naszą misją jest stworzenie dostępu do studiowania Biblii osobom zainteresowanym poznaniem fundamentów chrześcijaństwa. Treści prezentowane w ramach SIB nie stanowią oficjalnego nauczania żadnego z kościołów. Wykładowcy - wybitni bibliści, chrześcijanie różnych wyznań. Wspólnym fundamentem, który łączy wykładowców i słuchaczy jest szacunek do Biblii."
  • The Institute of Jewish Studies
    About: The Institute of Jewish Studies was established in 1954 in Manchester by the late Professor Alexander Altmann to promote the academic study of all branches of Jewish culture. Since 1959 it has been an autonomous organisation within the Department of Hebrew and Jewish Studies at UCL.
    About the IJS: a conversation with our director, Mark Geller
  • International Council of Christians and Jews (ICCJ)
  • Institute Saint Pierre de Sion, known as Ratisbonne The goal of the Institute was to put into practice the recommendations of the Conciliar Declaration Nostra Aetate, 24/03/2021.
  • Forum Dialogu. Misją Forum Dialogu jest odbudowywanie i tworzenie nowych więzi pomiędzy współczesną Polską a społecznością żydowską na świecie. 27/04/2021.
    Sieć Forum Dialogu, lipiec 2023.
  • Kluby “Tygodnika Powszechnego”. Kluby „Tygodnika Powszechnego” wywodzące się ze środowiska czytelników „Tygodnika Powszechnego” oraz czerpiące z duchowego i społecznego dorobku tego pisma, zwracają się ze swoim przesłaniem do wszystkich, bez względu na różnice wieku, zawodu, sytuacji społecznej czy światopoglądu.
    "Działają w 30 miejscach w Polsce i na świecie. Za zadanie stawiamy sobie tworzenie przestrzeni spotkania i dialogu. Zapraszamy Wszystkich do udziału w tej wielkiej przygodzie, w której każdy z Was, mamy nadzieję, znajdzie coś dla siebie!"
  • Muzeum KL Plaszow - 13/05/2021
  • Projekt „Ludzie, nie liczby”
    Bo każdy miał imię....
    Fundacja Rodziny Popielów „Centrum” powstała w 2018 roku z inicjatywy Dariusza Popieli, sportowca, olimpijczyka, medalisty mistrzostw Świata i Europy, wieloletniego reprezentanta Polski w kajakarstwie slalomowym. Głównym celem Fundacji jest realizacja projektu „Ludzie, nie liczby” - imiennego upamiętnienia ofiar Zagłady oraz propagowania wiedzy i przywracania pamięci o mniejszościach narodowych, etnicznych i religijnych zamieszkujących tereny Polski w ujęciu historycznym i współczesnym. Jako członkowie i członkinie Fundacji chcemy inspirować i wspierać działania na rzecz rozwoju tolerancji i poszanowania godności ludzkiej.
  • Fundacja zapomniane "Zabrania się przenoszenia zmarłych i kości ich z miejsca, w którym spoczywają." Talmud Jerozolimski Moed Katan 2:4. Fundacja Zapomniane jest partnerem przy projekcie „Ludzie, nie liczby”. Korzystamy z wiedzy ekspertów w poszukiwaniu masowych grobów oraz odpowiedniego upamiętnienia, tak by zasady prawa wyznaniowego zostały w pełni zachowane. Mamy także zaszczyt współpracować z Fundacją Zapomniane w ramach projektu „Drewniane Macewy”.W roku 2018 na południu Polski oznaczyliśmy 3 miejsca anonimowych pochówków ofiar Zagłady, a w roku 2019 planujemy dalsze wspólne działania w ramach projektu w Małopolsce.
  • Pamięć Treblinki. "Treblinka jest największym cmentarzem polskich Żydów. Jest jednym z największym cmentarzy polskich obywateli. Szacuje się, że zginęło tu około 900 000 osób. Nie znamy dokładnej ich liczby, nie znamy imion i nazwisk tych, których tu przywieziono i zabito w komorach gazowych. Transporty przybywały z Warszawy, Polski centralnej, białostockiego, z grodzieńszczyzny, ale również z Macedonii i Czechosłowacji. Ta fabryka śmierci zaczęła działać 23 lipca 1942 roku. Po 14 miesiącach, jesienią 1943 r., wysadzono w powietrze komory gazowe i baraki – Niemcy próbowali zacierać ślady swej zbrodni.
    Tę przestrzeń dzisiaj wypełnia cisza. To miejsce domaga się nie tylko modlitwy i skupienia, ale również troskliwej pamięci oraz wiedzy." Jest partnerem przy projekcie „Ludzie, nie liczby”.
  • Ośrodek "Pogranicze - sztuk, kultur, narodów" z siedzibą w Sejnach
  • HOLOCAUST EDUCATIONAL FOUNDATION OF NORTHWESTERN UNIVERSITY