Kraków - Doroczny Marsz Pamięci

Doroczny Marsz Pamięci jest wyrazem pamięci o wielowiekowej żydowskiej historii Krakowa, o ludziach, którzy ją przez stulecia tworzyli, o świecie, który został zgładzony podczas Holocaustu. Jest też wyrazem szacunku i hołdem dla jednej czwartej mieszkańców naszego miasta, którzy zginęli tylko dlatego, że byli Żydami. W kontekście odrodzonej społeczności żydowskiej w Krakowie Marsz nabiera jeszcze jednego znaczenia: pokazuje ciągłość życia żydowskiego w naszym mieście i uświadamia zwycięstwo życia nad śmiercią.

Pierwsze Marsze Pamięci odbywały się jeszcze w latach 80-tych i miały charakter bardziej prywatnych spacerów śladami martyrologii Żydów w krakowskim getcie. Brały w nich udział osoby związane z Gminą Żydowską, późniejsi założyciele Festiwalu Kultury Żydowskiej, jak również członkowie Stowarzyszenia Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata.

Z roku na rok przybywało uczestników Marszu, a w latach 90-tych, dzięki pozyskaniu patronatu Prezydenta Miasta Krakowa, stał się on de facto jedynym miejskim wydarzeniem upamiętniającym zagładę krakowskich Żydów podczas II wojny światowej. Od tego czasu corocznie w Marszu bierze udział kilkaset osób – nie tylko krakowianie, ale też goście z innych miast oraz z zagranicy, w tym członkowie Związku Krakowian w Izraelu.

Każdy Marsz rozpoczyna się krótką oficjalną ceremonią na Placu Bohaterów Getta – dawnym Umschalgplatzu w krakowskim Podgórzu. Po tej niej uczestnicy Marszu przechodzą ulicami Podgórza na teren byłego obozu KL Płaszów, gdzie przy pomniku pomordowanych Żydów odbywa się ekumeniczna ceremonia o charakterze religijnym.

Trasa, jaką przechodzi Marsz wiedzie ulicami, którymi Żydzi krakowscy szli z getta do obozu płaszowskiego, gdzie większość z nich straciła życie. Marsz odbywa się pod patronatem Prezydenta Miasta Krakowa, Prezesa Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie oraz Dyrektora Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie.

Historia krakowskiego getta

3 marca 1941 roku w krakowskiej dzielnicy Podgórze Niemcy utworzyli getto żydowskie, do którego przesiedlono ponad 16 tysięcy żydowskich obywateli Krakowa. Pod koniec roku zamknięto w getcie kolejnych kilka tysięcy Żydów z okolicznych miast i miasteczek. W ciągu roku 1942 zorganizowano w getcie kilka akcji wysiedleńczych, podczas których większość mieszkańców getta wywieziona została głównie do obozu zagłady w Bełżcu, ale ostateczna akcja likwidacyjna getta rozpoczęła się 13 i 14 marca 1943 roku. 6 tysięcy mieszkańców przesiedlonych zostało do obozu koncentracyjnego w Płaszowie, 2 tysiące do Auschwitz-Birkenau, a około 1 000 osób zostało zamordowanych na Umschlagplatzu getta – dzisiejszym Placu Bohaterów Getta.