Paweł Śpiewak 17 IV 1951 - 30 III 2023

Zmarł prof. Paweł Śpiewak

-socjolog i historyk idei, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, publicysta, poseł na Sejm V kadencji, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego (2011-2020). W 2013 r. otrzymał Nagrodę im. ks. Józefa Tischnera w kategorii „Pisarstwo religijne lub filozoficzne” za całokształt twórczości. Opublikował m.in. "Pięć ksiąg Tory. Komentarze", "Teologia i filozofia żydowska wobec Holokaustu", „W stronę wspólnego dobra” (1998), „Midrasze: księga nad księgami” (2004), „Pamięć po komunizmie” (2005), „Żydokomuna” (2012), więcej....

Komentarze do Tory

• Jonasz w Niniwie. "Jonasz po raz wtóry usłyszał nakaz Boga, by wzbudzić w Niniwie skruchę i czekać na wybaczenie."
• I odszedł Kain sprzed oblicza Pana, i zamieszkał w ziemi Nod, na wschód od Edenu. 18/05/2020
• Komentarze w Tygodniku Powszechnym Pięć ksiąg Tory - Prezentowana książka to zbiór komentarzy do Tory, publikowanych wcześniej na łamach Tygodnika Powszechnego. Układają się one w roczny cykl czytań synagogalnych.
• Komentarze co tydzień - Tygodnik Powszechny
• W jaki sposób Żyd czyta Torę - Wystąpienie prof. Śpiewaka podczas XXII Ogólnopolskiego Dnia Judaizmu.

Wypowiedzi, rozmowy, dyskusje

• Profesor Paweł Śpiewak: Nie chciałbym tego doświadczenia zamykać w kapsule czasu 21/12/2020.
• Prof. Paweł Śpiewak o tym „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu"

  Wystawa stała ,,Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu” jest poświęcona twórcom i losom Podziemnego Archiwum Getta Warszawy. Jest ona częścią Programu Oneg Szabat realizowanego przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce w ramach partnerstwa publiczno - prywatnego.

• Zatrucie dusz. Czy istnieje w Polsce nowa fala antysemityzmu? ŻIH, 19:00-21:30.
• Na czym polega niezwykłość Archiwum Ringelbluma? (Dzień Dobry TVN, 5 VI 2016).
• Świat robi się trochę lepszy. Rozmowa z prof. Pawłem Śpiewakiem w 70. rocznicę powstania ŻIH
• Pocztówki z getta (Dzień Dobry TVN, 5 XII 2015).
• Pamięć Zagłady w myśli teologów żydowskich i chrześcijańskich 16/01/2020
• Czy Bóg umarł w Auschwitz? Żydowska refleksja teologiczna nad Zagładą.
  Wysłuchaj nagrania ze spotkania z Pawłem Śpiewakiem (POLIN, 29.01.2020):
• Czym są midrasze?
  Wykład on-line prof. Pawła Śpiewaka w ramach cyklu „Abc judaizmu i kultury żydowskiej” organizowanego przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego z Kielc. 26/04/2020.
• Dwóch wędrowców. Odyseusz i Abraham (17 grudnia 2020)

  Wykład jest interpretacją dwóch modeli kultury, greckiej i judeochrześcijańskiej, przez pryzmat historii założycielskich, które łączy motyw wędrówki. Scalające doświadczenie drogi, która zmienia sposób postrzegania, jest przez profesora Pawła Śpiewaka wiązane z wewnętrznym dojrzewaniem. W tym kontekście to właśnie przemiana okazuje się podstawą każdej opowieści, bez względu na to, czy pochodzi z obszaru literatury, sztuki czy filozofii.

• Debata dwóch ambon: Żydowskie i chrześcijańskie inspiracje dialogu
  – to temat ostatniej dyskusji z cyklu Debat dwóch ambon, otwierającej zarazem VI Kongres Kultury Chrześcijańskiej w Lublinie.
• 25. Dzień Judaizmu w Łodzi 17/01/2022.
  Spotkanie w ramach XXV Dnia Judaizmu w Kościele Katolickim odbyło się 17 stycznia 2022 r. w kościele Podwyższenia św. Krzyża w Łodzi. Komentarz prof. Pawła Śpiewaka do Iz 55, 8
• W Teatrze Nowym - dawnym Teatrze Żydowskim - odbyła (styczeń 2023) się dyskusja wokół książki arcybiskupa Grzegorza Rysia - Chrześcijanie wobec Żydów. W rozmowie panelowej wzięli udział prof. Paweł Śpiewak i red. Janusz Poniewierski, a spotkanie poprowadził red. Marek Zając. (YouTube)

Z tekstów

• Morderstwo na Żydach stanowiło zastępczą egzekucję Boga. Było zbrodnią na tych, którzy stworzyli i symbolizowali stary świat (prchiz.pl, 23/07/2021). "Szoah, drugi upadek", Tekst ukazał się w miesięczniku „Więź” nr 7-8/1986
• Ubój rytualny. Poselska hipokryzja (04/08/2013).
• Żydokomuna, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, 2012. Dzieje.pl: Śpiewak: żydokomuna to antysemicki mit.