Konferencja 80 lat po Aktion „Reinhardt” (1942-1943): reakcje społeczne i upamiętnienie

Lektura uzupełniająca:

• Ceremonia upamiętniająca ofiary akcji „Reinhardt” – Bełżec (woj. lubelskie), 15 marca 2022 roku, IPN.
• Relacja z Marszu Pamięci 22 lipca 1942 - relacja ŻIH „Jak słyszę słowo wojna, to wracają wspomnienia” (22/07/2022).
• Relacja z Marszu Pamięci 22 lipca 1942 - relacja IPN. (22/07/2022).

Żydowski Instytut Historyczny zaprasza:

Źródło: Żydowski Instytut Historyczny

Autor: Żydowski Instytut Historyczny

Żydowski Instytut Historyczny zaprasza do zgłaszania propozycji referatów na międzynarodową konferencję „80 lat po Aktion «Reinhardt» (1942-1943)”: reakcje społeczne i upamiętnienie, organizowaną przez Muzeum Getta Warszawskiego i Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma.

Konferencja odbędzie się w Warszawie w dniach 21-22 września 2022 r.

Na myśl o tych, których dane mi było widzieć na krótko, w drodze,
między jednym transportem a drugim, ogarnia mnie „epicki popłoch”.
Przepadają, uchodzą z mojej pamięci.

(Bogdan Wojdowski, Chleb rzucony umarłym)

Wiosną 1942 r. Niemcy – pod kryptonimem Akcja „Reinhardt” – rozpoczęli deportacje i mordowanie Żydów z terenu Generalnego Gubernatorstwa oraz Bezirk Bialystok. Zabijano ich w trzech utworzonych w tym celu ośrodkach zagłady.

Getto warszawskie było największym w okupowanej przez Niemców Europie. To właśnie z Warszawy, przez osiem tygodni, od 22 lipca do 21 września 1942 r. (świeto Jom Kippur), bez przerwy odchodziły transporty do obozu zagłady w Treblince.

Do listopada 1943 r., kiedy Akcja „Reinhardt” została zakończona, zamordowano ponad 1,5 mln Żydów polskich, a także z innych krajów okupowanej Europy.

Konferencja, organizowana przez Muzeum Getta Warszawskiego i Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, odbywa się w 80. rocznicę rozpoczęcia akcji zagłady polskich Żydów.

Pierwszym celem konferencji jest zbadanie zbiorowych i indywidualnych reakcji dwóch społeczności, żydowskiej i polskiej, w okresie terroru oraz masowych deportacji do obozów zagłady. Drugim celem jest zbadanie i porównanie przebiegu akcji likwidacyjnych w getcie warszawskim oraz w różnych miejscach pięciu dystryktów Generalnego Gubernatorstwa. Ważne są dla nas także konsekwencje dla społeczności żydowskiej i relacji z ludnością nieżydowską. Trzecim celem jest zbadanie sposobów upamiętniania terenów byłych obozów utworzonych w ramach „Akcji „Reinhardt”.

W sposób szczególny chcielibyśmy zwrócić uwagę na:

• Plotki a fakty: kiedy do gett dotarły wiadomości o losie deportowanych?
• Żydzi w największych gettach: jak reagowali na informacje o losie deportowanych?
• Żydzi w małych i peryferyjnych gettach: jak reagowali na informacje o losie deportowanych?
• Działania Judenratów, Żydowskiej Służby Porządkowej oraz innych instytucji w przededniu i podczas deportacji.
• Ukrywanie się i ucieczka: reakcja rodzin żydowskich, kobiet żydowskich i jednostek na napływające informacje o Zagładzie: wiedza, świadomość a działanie.
• Dzienniki i listy: opisy deportacji w czasie ich trwania.
• Relacje Żydów i Polaków w gettach „otwartych” w świetle wiadomości o deportacjach.
• Świadkowie deportacji: Polacy w miastach, małych miasteczkach i wsiach wobec likwidacji gett; problem porzuconego mienia żydowskiego.
• Polacy mieszkający w pobliżu obozów śmierci: życie codzienne a aparat zagłady
• Pamiętnikarstwo: powojenne piśmiennictwo żydowskie i polskie na temat deportacji i Zagłady
• Artystyczne obrazy deportacji i zagłady (literatura, sztuka, kino, teatr)
• Upamiętnienie: tereny obozów zagłady 80 lat po Akcji „Reinhard”.

Organizatorzy zapraszają badaczy (w szczególności młodych naukowców) reprezentujących takie dyscypliny nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce jak: historia, socjologia, psychologia, politologia, archeologia, kulturoznawstwo, historia sztuki etc. do nadsyłania propozycji swoich wystąpień na planowanej konferencji na adres conference@jhi.pl. Termin nadsyłania zgłoszeń to 31 marca 2022 r.

Do zgłoszenia o długości do 500 słów należy dołączyć krótki życiorys.

O wyborze propozycji powiadomimy do 30 kwietnia 2022 r.

Pokrycie przez organizatorów kosztów przyjazdu uczestników do Warszawy oraz kosztów zakwaterowania w hotelu (do trzech noclegów) podczas konferencji jest zależne od wysokości przyznanej organizatorom dotacji.

Przewidujemy publikację wybranych artykułów.

Komitet organizacyjny: prof. dr hab. Andrzej Żbikowski (ŻIH), dr Martyna Grądzka-Rejak (MGW), prof. Daniel Blatman (MGW).