Relacja z Marszu Pamięci 22 lipca 1942 - relacja IPN
22/07/2022 | Na stronie od 24/07/2022
Marsz Pamięci w hołdzie zamordowanym przez Niemców Żydom, mieszkańcom stolicy – Warszawa, 22 lipca 2022. Fot. Sławek Kasper (IPN)
Źródło: IPN
22 lipca 2022 roku, w 80. rocznicę rozpoczęcia wielkiej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego, ulicami Warszawy przeszedł Marsz Pamięci, upamiętniający zamordowanych mieszkańców getta warszawskiego. W szczególny sposób wspomniano żydowskich uchodźców i przesiedleńców z miast i miasteczek okupowanej Polski i Europy, którzy zmarli w getcie warszawskim z powodu głodu i chorób lub zostali zgładzeni w Treblince latem 1942 roku.
Marsz wyruszył o godz. 18:00 spod pomnika Umschlagplatz w Warszawie (ul. Stawki 10, róg Dzikiej) i przemierzył symboliczną trasę „od śmierci do życia”, która zakończyła się na ul. Stare Nalewki – to tam przed wojną znajdowało się centrum żydowskiej Warszawy. W wydarzeniu wziął udział zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma.
Zwieńczeniem Marszu był koncert przygotowany przez wiolonczelistę i aranżera Michała Pepola we współpracy ze Sławą Przybylską, legendą polskiej sceny muzycznej. Jak co roku uczestnicy Marszu nieśli symboliczne Wstążki Pamięci, z imionami zamordowanych przesiedleńców i uchodźców żydowskich. Na ul. Stare Nalewki stanęła wystawa plenerowa poświęcona ich pamięci, zaprojektowana przez Jana Strumiłło, którą można oglądać do 1 września.
Marsz ulicami Warszawy, organizowany od 2012 roku przez Żydowski Instytut Historyczny imienia Emanuela Ringelbluma i partnerów ŻIH, jest hołdem dla największej żydowskiej społeczności przedwojennej Europy – 300 tysięcy warszawskich Żydów, zamordowanych przez Niemców w obozie zagłady w Treblince.
80 lat temu w okupowanej Warszawie Niemcy rozpoczęli tak zwaną „Grossaktion” – wielką deportację Żydów do obozu zagłady w Treblince. Od 22 lipca do 21 września 1942 roku na Umschlagplatz – placu przeładunkowym przy ulicy Stawki, skąd wyruszały transporty do komór gazowych – w przepełnionych pociągach jadących do obozu i w samej Treblince zamordowali blisko 300 tysięcy Żydów.
W 2022 roku mija 80 lat od rozpoczęcia „Aktion Reinhardt” (trwała od marca 1942 do listopada 1943 roku), w ramach której Niemcy zamordowali około dwa miliony Żydów. Większość uśmierconych stanowili Żydzi z terenów Generalnego Gubernatorstwa, z okręgu białostockiego i Komisariatu Rzeszy Wschód. Wśród ofiar była również ludność żydowska z Protektoratu Czech i Moraw, Słowacji, Rzeszy, Austrii, Grecji, Jugosławii, Francji, Holandii i Białorusi.
- Marcin Urynowicz: Warszawa w kontekście Einsatz Reinhardt
- Marcin Urynowicz: Obóz zagłady w Bełżcu i Akcja T-4
- Roman Gieroń: Zbrodnicza Akcja „Reinhardt”
- Wydarzenia upamiętniające ofiary akcji „Reinhardt” (IPN)
- Ceremonia upamiętniająca ofiary akcji „Reinhardt” – Bełżec (woj. lubelskie), 15 marca 2022 roku