80. rocznica zagłady Żydów z linii otwockiej

Źródło: Żydzi otwoccy / The Jews of Otwock

Żydzi otwoccy / The Jews of Otwock

Witryna poświęcona pamięci żydowskich mieszkańców Otwocka

W sierpniu 2022 r. mija 80. rocznica zagłady gett w Otwocku, Falenicy i Rembertowie. Jako lokalni społecznicy przygotowujemy obszerny program obchodów tego tragicznego wydarzenia, które tak głęboko zmieniło kształt naszych małych ojczyzn.

Przedstawiamy tutaj pełny program obchodów. Znajdą się w nim: marsze pamięci, wystawy malarstwa i fotografii, koncerty, spacery po nieistniejącym mieście. Wydarzenia odbywać się będą w Otwocku, Falenicy i w różnych miejscach Warszawy.

Poniżej znajdują się krótkie zapowiedzi poszczególnych wydarzeń. Każde z nich posiada swoją podstronę (link podajemy w opisie wydarzenia).Prosimy o zapoznawanie się ze szczegółami. Możliwe są jeszcze drobne zmiany i uzupełnienia w programie.

• OBCHODY W OTWOCKU ORGANIZUJĄ:
  Społeczny Komitet Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich Towarzystwo Przyjaciół Otwocka
• OBCHODY W FALENICY ORGANIZUJĄ:
  Komitet Upamiętnienia Zagłady Gett w Falenicy i Rembertowie Europejski Instytut Kultury Fundacja.
• Organizatorzy współpracują z wieloma osobami i instytucjami krajowymi i zagranicznymi, w tym z lokalnym samorządem. Osoby i instytucje te wymieniamy przy poszczególnych wydarzeniach.
• PATRONAT MEDIALNY
  • Świdermajer.info
  • „Więź”

Otwock, 19 sierpnia 2007. Fot. Janusz Maciejowski

Kalendarium

17 sierpnia 2022 (środa)

godz. 12.00: konferencja prasowa przed wernisażem wystawy malarstwa Wojciecha Cieśniewskiego A jednak życie (wstęp dla akredytowanych dziennikarzy)
Więcej - Wystawa, której (nie) mogło nie być. Zbigniew Nosowski "Więź".

• PARTNERZY GŁÓWNI Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN Parafia św. Wincentego à Paulo w Otwocku
• INICJATORZY I MECENASI Beata i Jacek Twardowscy
• KURATORKA Tamara Sztyma, Muzeum Historii Żydów Polskich
• MIEJSCE dom parafii św. Wincentego à Paulo, Otwock, ul. Kopernika 1

godz. 17.00: „Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady” – otwarcie wystawy przygotowanej przez United States Holocaust Memorial Museum z Waszyngtonu Wystawa analizuje niektóre z kluczowych pytań dotyczących Holokaustu. Dlaczego był on możliwy? Jak ludzie reagowali na niedolę swoich żydowskich kolegów i sąsiadów? Co ich motywowało?

Wiecej - 31. FKŻ: „LUDZKIE WYBORY I ZACHOWANIA W OBLICZU ZAGŁADY” (PL/EN) 01/07/2022.

• PARTNER GŁÓWNY United States Holocaust Memorial Museum
• WSPÓŁORGANIZATOR Powiat Otwocki
• MIEJSCE Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury, sala widowiskowa, Otwock, ul. Poniatowskiego 10
• GODZINY OTWARCIA W SIERPNIU
  • 8.00–18.00 (od poniedziałku do piątku)
  • 8.00–16.00 (soboty i niedziele).
    Ponownie wystawa zostanie udostępniona w październiku

godz. 18.00: Historia otwockiego getta. Wykład Sebastiana Rakowskiego

• WYKŁADOWCA Sebastian Rakowski, historyk, regionalista, prezes Towarzystwa Przyjaciół Otwocka (Strona internetowa zydziotwoccy-history poświęcona jest dziejom żydowskiej społeczności Otwocka. Powstała jako autorski projekt prowadzony społecznie przez Sebastiana Rakowskiego pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Otwocka i Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich.)
• MIEJSCE Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury, sala widowiskowa, Otwock, ul. Poniatowskiego 10

18 sierpnia 2022 (czwartek)

godz. 19.00: A jednak życie. Wernisaż wystawy malarstwa Wojciecha Cieśniewskiego Obrazy profesora warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych to m.in. portrety otwockich Żydów, inspirowane fotografiami prezentowanymi na profilu FB „Żydzi otwoccy/The Jews of Otwock”.

• PARTNERZY GŁÓWNI Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN Parafia św. Wincentego à Paulo w Otwocku
• INICJATORZY I MECENASI Beata i Jacek Twardowscy
• KURATORKA Tamara Sztyma, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
• ARANŻACJA PRZESTRZENI Paweł Wolanin, WXCA Pracownia Architektoniczna
• MIEJSCE dom parafii św. Wincentego à Paulo, Otwock, ul. Kopernika 1
• GODZINY OTWARCIA Wystawa będzie otwarta codziennie do 16 września 2022
  • w godz. 9–12 i 18–20 (od poniedziałku do piątku)
  • w godz. 15–18 (w soboty i niedziele)

19 sierpnia 2022 (piątek)

godz. 17.00:

MARSZ PAMIĘCI I MODLITWY w 80. rocznicę zagłady otwockich Żydów

• ROZPOCZĘCIE Otwock, ul. Reymonta, przy rondzie Bronisława Marchlewicza (skrzyżowanie z Samorządową)
• ZAKOŃCZENIE miejsce pamięci i pochówku otwockich Żydów przy ul. Reymonta (mężczyźni proszeni są o nakrycie głowy)
• PATRONAT HONOROWY prezydent Otwocka Jarosław Margielski starosta otwocki Krzysztof Szczegielniak
• WSPÓŁPRACA Miasto Otwock
• bezpośrednio po marszu: zapraszamy do domu parafii św. Wincentego à Paulo (Otwock, ul. Kopernika 1) na wystawę malarstwa Wojciecha Cieśniewskiego A jednak życie

Materiał dodany 21 sierpnia 2022:

• Yossi Nitzan: Ja to pamiętam i nigdy nie zapomnę. 80. ROCZNICA ZAGŁADY/MARSZ PAMIĘCI I MODLITWY 2022/OTWOCK 19/08/2022.
  

20 sierpnia 2022 (sobota)

godz. 10.00: zapalenie zniczy przez delegację Komitetu Upamiętnienia Zagłady Gett w Falenicy i Rembertowie pod tablicą upamiętniającą kilkuset Żydów rozstrzelanych na granicy Rembertowa i Wesołej oraz zapalenie zniczy na rampie kolejowej w Falenicy, skąd ruszył transport do obozu zagłady w Treblince

(dodano 20 sierpnia 2022)

godz. 17.00:

• SPACERY PO NIEISTNIEJĄCYM MIEŚCIE: Śladami getta otwockiego. Wyprawa rowerowa z Sebastianem Rakowskim. W tym roku zapraszamy na wyprawę rowerową, aby dać uczestnikom szansę zapoznania się ze wszystkimi trzema częściami otwockiego getta
• PROWADZENIE Sebastian Rakowski, historyk, regionalista, prezes Towarzystwa Przyjaciół Otwocka
• ROZPOCZĘCIE Otwock, skwer Pamięci Żydów Otwockich, przy pompie (u zbiegu ulic Świderskiej i Andriollego)

21 sierpnia 2022 (niedziela)

godz. 13.00–17.30:

• MARSZ PAMIĘCI REMBERTÓW–FALENICA Uczestnicy marszu przejdą tę samą 15-kilometrową trasą, jaką przeszli 20 sierpnia 1942 r. rembertowscy Żydzi, by dołączyć w Falenicy do mieszkańców tutejszego getta, skąd wszystkich wywieziono do obozu zagłady w Treblince
• WSPÓŁORGANIZACJA Urząd Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy
• ROZPOCZĘCIE Rembertów, skwer przy pomniku dziesięciu powieszonych, ul. Cyrulików róg Chruściela

godz. 17.30–18.00: Czas na odpoczynek, posiłek i rozmowy. Możliwość zakupu książki Wiktora Kulerskiego „Marsz Rembertów-Falenica (nieznany epizod Zagłady)”

• MIEJSCE KinoKawiarnia Stacja Falenica, Warszawa Falenica, ul. Patriotów 44A

godz. 18.00: Spotkanie przy pomniku upamiętniającym zagładę Żydów Falenicy

• WSPÓŁORGANIZACJA Urząd Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy
• MIEJSCE przed stacją PKP Warszawa Falenica, ul. Patriotów róg Frenkla

ok. godz. 18.30: (po zakończeniu spotkania przy pomniku) „Falenicka Atlantyda”. Wieczór na Stacji Falenica. Film w reżyserii Ireneusza Dobrowolskiego pokazuje świat, którego już nie ma

• MIEJSCE KinoKawiarnia Stacja Falenica, Warszawa Falenica, ul. Patriotów 44A

22 sierpnia 2022 (poniedziałek)

godz. 19.00: W domu: moje żydowskie pieśni i historie. Koncert Bente Kahan

• WSPÓŁORGANIZACJA Urząd Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy Wawerskie Centrum Kultury Międzylesie
• MIEJSCE Wawerskie Centrum Kultury, ul. Żegańska 1A, Warszawa-Międzylesie 24 sierpnia 2022 (środa)

godz. 19.00: Jidyszland. Koncert Karoliny Cichej z zespołem

• ORGANIZACJA Miasto Otwock
• MIEJSCE scena plenerowa przed Teatrem Miejskim im. Stefana Jaracza, Otwock, ul. Armii Krajowej 4

26 sierpnia 2022 (piątek)

godz. 19.30: Wernisaż wystawy„Gan Eden – Raj? Sanatorium im. Medema w Miedzeszynie” Wystawa ilustruje codzienne życie dzieci i ich opiekunów w okresie 16 lat działalności sanatorium

• MIEJSCE Muzeum Warszawskiej Pragi, Warszawa, ul. Targowa 50/52
• GODZINY OTWARCIA codziennie do 4 września 2022 w godz. 10–18

godz. 20.00: Gan Eden. Koncert Pawła Szamburskiego z zespołem

• AUTOR PROJEKTU Andrzej Rukowicz
• ORGANIZATORZY Fundacja Europejski Instytut Kultury Muzeum Warszawskiej Pragi, Oddział Muzeum Warszawy
• GŁÓWNI PARTNERZY Urząd Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita
• MIEJSCE patio Muzeum Warszawskiej Pragi, Warszawa, ul. Targowa 50/52

28 sierpnia 2022 (niedziela)

godz. 17.00: SPACERY PO NIEISTNIEJĄCYM MIEŚCIE: Co pozostało z żydowskiego Otwocka. Spacer z Robertem Stępniem. Spacer przedstawi istniejące judaika otwockie: to, co nadal jest, a nie tylko to, co kiedyś było

• PARTNER Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział w Otwocku
• PROWADZENIE Robert Stępień, wiceprezes otwockiego Koła PTTK
• ROZPOCZĘCIE Otwock, skwer Pamięci Żydów Otwockich, przy pompie (u zbiegu ulic Świderskiej i Andriollego)

3 września 2022 r. (sobota)

godz. 17.00: SPACERY PO NIEISTNIEJĄCYM MIEŚCIE: Śladami Symchy Symchowicza i jego „Pasierba nad Wisłą”. Spacer ze Zbigniewem Nosowskim.
Spacer przejdzie po Otwocku śladami autobiograficznej powieści „Pasierb nad Wisłą” Symchy Symchowicza, pisarza i poety tworzącego w języku jidysz

• PARTNER Wydawnictwo Więź
• PROWADZENIE Zbigniew Nosowski, przewodniczący Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich
• ROZPOCZĘCIE Otwock, skwer Pamięci Żydów Otwockich, przy pompie (u zbiegu ulic Świderskiej i Andriollego)

Na kartach tej opowieści – pod plastycznym piórem Symchy Symchowicza – ożywa w barwnych szczegółach Otwock, jakiego nie ma już od osiemdziesięciu lat. „Pasierb nad Wisłą” to bardzo ważna książka dla otwocczan – nie ma bowiem w świecie innej powieści, której akcja toczyłaby się wyłącznie w naszym mieście. Symchowicz to jeden z największych lokalnych patriotów Otwocka. W swojej twórczości wielokrotnie odwoływał się do wspomnień z rodzinnego miasta.

Jest to jednak książka istotna nie tylko dla osób zainteresowanych lokalną historią Otwocka. Szczegółowe opisy przedwojennej ulicy Świderskiej i jej mieszkańców pozwalają wyobrazić sobie inne takie ulice, w innych polskich miastach, zamieszkiwane przez żydowskie rodziny ledwo wiążące koniec z końcem. Ożywa tu nie tylko Otwock, pośrednio ożywają także inne żydowskie miasteczka, które opłakiwał Antoni Słonimski. Niewiele jest takich opisów w literaturze.

Przeczytaj także:

• Zbigniew Nosowski: Symcha Symchowicz – ostatni taki poeta języka jidysz
• Wiersze Symchy Symchowicza
• Elie Wiesel: Ta książka przeniosła mnie do Otwocka
• Symcha Symchowicz: Moje pożegnanie z Otwockiem

13 września 2022 (wtorek)

godz. 18.30: Promocja publikacji „Księga Falenicy. Wybór tekstów z Sefer Falenic”
Publikujemy po polsku obszerne frag­menty Sefer Falenic – księgi pamięci wydanej w latach sześćdziesiątych XX wieku przez ocalałych falenickich Żydów oraz „Marsz Rembertów–Falenica (nieznany epizod Zagłady)” Wiktora Kulerskiego.

• MIEJSCE KinoKawiarnia Stacja Falenica, Warszawa Falenica, ul. Patriotów 44B
• ORGANIZATORZY Europejski Instytut Kultury
  KinoKawiarnia Stacja Falenica

Księga Falenicy

Falenica, będąca dzisiaj częścią Warszawy, ma ciekawą historię, a poznawanie jej dziejów interesuje wielu współczesnych mieszkańców, lokalnych historyków i ba­daczy. Nie jest to zadanie łatwe, gdyż większość materiałów źródłowych nie prze­trwała próby czasu.

Jednak Falenica ma coś wyjątkowego – własną księgę pamięci: Sefer Falenic. Powstała ona z inicjatywy przedwojen­nych żydowskich mieszkańców. Ci, którzy wyjechali z Polski przed wybuchem II wojny światowej, oraz ci, którzy cudem ocaleli, spisali w niej swoje falenic­kie wspomnienia. Wydawcą Sefer Falenic było w 1967 r. Ziomkostwo Falenicy w Izraelu (Irgun Jocej Falenic be-Israel) z siedzibą w Tel Awiwie. Redaktorem publikacji był Dawid Sztokfisz.

Takie księgi posiada wiele polskich miast i miasteczek. Powsta­wały one z potrzeby przywrócenia pamięci o ludziach i miejscach, które bezpowrotnie zniszczono. Prawie wszystkie wspomnienia zostały napisane w językach hebrajskim lub jidysz.

Aby w pełni poznać bogactwo wspomnień o przedwojennej Falenicy, publikujemy frag­menty Sefer Falenic w polskim przekładzie. Pragniemy, by cała księga stała się powszechnie dostępna, lecz do końca przekładu brakuje jeszcze ok. 1/3 tekstu oryginalnego.

„Księga Falenicy – wybór tekstów z Sefer Falenic” będzie opublikowana jako suplement do nr 2 kwartalnika literackiego „Wyspa”. Część nakładu będzie dostępna niezależnie od kwartalnika. Szczegółowe informacje podamy później.

Wersja elektroniczna wybranych fragmentów dostępna jest online na stronie Wirtualny Sztetl.

Marsz Rembertów-Falenica

Europejski Instytut Kultury wydaje także, przy wsparciu finansowym Urzędu Dzielnicy Wawer m. st. Warszawy, książkę legendy polskiej opozycji z czasów PRL, Wiktora Kulerskiego, „Marsz Rembertów–Falenica (nieznany epizod Zagłady)”.

Wiktor Kulerski jako pierwszy podjął próbę przywrócenia pamięci o społeczności żydowskiej w Falenicy i jej zagładzie. W 1977 r. zorganizował marsz pamięci z Rembertowa do Falenicy. Jego uczestnicy mieli przejść tą samą trasą, którą 20 sierpnia 1942 r. przebyli rembertowscy Żydzi, by dołączyć na rampie kolejowej w Falenicy do mieszkańców falenickiego getta, skąd wszystkich wywieziono do Treblinki. Ostatecznie marsz ten nie odbył się, gdyż ówczesne władze nie udzieliły nań zezwolenia.

W 1983 r. w podziemnym kwartalniku politycznym „Krytyka” (nr 15) ukazał się poruszający esej Wiktora Kulerskiego pt. „Marsz”. Autor przeprowadza w nim rekonstrukcję wydarzeń z sierpnia 1942 r. na podstawie nielicznych dostępnych wówczas w Polsce publikacji oraz rozmów ze świadkami. Zwraca uwagę na bolesny brak śladów po, tak licznej przecież przed wojną, społeczności żydowskiej w Rembertowie i miejscowościach linii otwockiej. Opisuje także swój projekt marszu pamięci.

Decyzję o zrealizowaniu zamierzeń Kulerskiego podjął, po przeczytaniu artykułu, mieszkaniec Falenicy, witrażysta Paweł Przyrowski. Marsz odbył się 19 sierpnia 1984 r. – nielegalnie. Kolejne marsze na tej trasie, już w wolnej Polsce, odbyły się w latach 1992 i 2012. Faleniccy społecznicy organizują kolejny marsz także w tym roku, 21 sierpnia – zob. Marsz pamięci Rembertów–Falenica, 21.08.2022.

Książka „Marsz Rembertów–Falenica (nieznany epizod Zagłady)” zawiera wstęp Stanisława Krajewskiego, pierwotny tekst eseju „Marsz” z uzupełnionymi i uaktualnionymi przypisami oraz tekst Wiktora Kulerskiego „Do Marszu przypis zaległy”, napisany latem 2022 r.

Na okładkach obu książek wykorzystano wycinanki Moniki Krajewskiej (projekt graficzny: Lidia Głażewska-Dańko).

WIKTOR KULERSKI (właśc. Witysław Wiktor Dys-Kulerski), urodził się 22 stycznia 1935 r. w Grudziądzu. Jest absolwentem Studium Nauczycielskiego w Warszawie (1960) i Wydziału Humanistycznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1979). W 1956 – uczestnik zbiórki pieniędzy i lekarstw dla powstańców węgierskich. Od 1976 współpracownik KOR, następnie KSS KOR, w styczniu 1977 inicjator i sygnatariusz Listu do Sejmu PRL o powołanie komisji do zbadania wydarzeń Czerwca ’76, autor w niezależnym kwartalniku politycznym „Krytyka”, współpracownik Polskiego Porozumienia Niepodległościowego.

Od IX 1980 współzałożyciel NSZZ Pracowników Nauki, Techniki i Oświaty; od X 1980 w „Solidarności”; wiceprzewodniczący MKZ, w VI 1981 delegat na I WZD Regionu Mazowsze, wiceprzewodniczący Zarządu Regionu.

Po 13 XII 1981 w ukryciu, poszukiwany listem gończym. 8 V 1982 współtwórca RKW Mazowsze; od 1982 współpracownik Komitetu Kultury Niezależnej, Społecznego Komitetu Nauki, Zespołu Oświaty Niezależnej; od 1983 współpracownik Komitetu Helsińskiego w Polsce, w 1986 (po aresztowaniu Zbigniewa Bujaka) członek TKK. We IX 1986 ujawnił się, członek jawnej RKW Mazowsze. Od 1986 w Społecznej Radzie Funduszu Wydawnictw Niezależnych. Publicysta m.in. w podziemnym „Tygodniku Mazowsze”, w Zeszytach Edukacji Narodowej. 1987-1989 starszy dokumentalista w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.

Od 18 XII 1988 w składzie KO przy Przewodniczącym „S” Lechu Wałęsie, w 1989 uczestnik obrad Okrągłego Stołu w podzespole ds. nauki, oświaty i postępu technicznego. 1989-1991 poseł RP z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, w Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, wiceminister edukacji w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. 1990-1991 w ROAD, następnie UD. 1989-1999 prezes Zarządu Fundacji Edukacja dla Demokracji. Od 1999 członek redakcji miesięcznika „Nowaja Polsza” (powyższe informacje za internetową Encyklopedią Solidarności).

16 września 2022 (piątek)

do godz. 20.00: ostatni dzień otwarcia wystawy malarstwa Wojciecha Cieśniewskiego A jednak życie

• MIEJSCE dom parafii św. Wincentego à Paulo, Otwock, ul. Kopernika 1

Inspiracją dla obrazów Wojciecha Cieśniewskiego stały się archiwalne fotografie z profilu FB „Żydzi otwoccy”. Dzięki wrażliwości artysty ulotność internetowych informacji o przeszłości Otwocka została utrwalona na płótnie.

Wojciech Cieśniewski w swojej pracowni, 2022. Fot. Jacek Twardowski

Wystawa malarstwa Wojciecha Cieśniewskiego organizowana jest w 80. rocznicę zagłady otwockich Żydów. Obrazy profesora warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych to m.in. portrety otwockich Żydów, inspirowane fotografiami prezentowanymi na profilu FB „Żydzi otwoccy/The Jews of Otwock”.

Wystawa organizowana jest z inicjatywy Beaty i Jacka Twardowskich, w ścisłej współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, a także z warszawską Akademią Sztuk Pięknych oraz innymi partnerami. Wystawie towarzyszy specjalnie wydany dwujęzyczny katalog. Informacje o obrazach prezentowane są na wystawie w językach polskim i angielskim.

7 października 2022 (piątek)

ponowne otwarcie dla publiczności (ze specjalną ofertą dla szkół) wystawy „Byli sąsiadami: ludzkie wybory i zachowania w obliczu Zagłady”, przygotowanej przez United States Holocaust Memorial Museum z Waszyngtonu

• PARTNER GŁÓWNY United States Holocaust Memorial Museum
• WSPÓŁORGANIZATOR Powiat Otwocki
• MIEJSCE Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury, Otwock, ul. Poniatowskiego 10
• GODZINY OTWARCIA Wystawa pozostanie dostępna do 23 października 2022 r. w godzinach:
  • 8.00–22.00 (od poniedziałku do soboty)
  • 7.00–13.00 (niedziele) Otwock 2006. Fot. Ryszard Woźniak
• ORGANIZATORZY OBCHODÓW
  • Społeczny Komitet Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich
  • Towarzystwo Przyjaciół Otwocka
  • Komitet Upamiętnienia Zagłady Gett w Falenicy i Rembertowie
  • Europejski Instytut Kultury Fundacja
• PARTNERZY GŁÓWNI WYSTAWY „A JEDNAK ŻYCIE”
  • Beata i Jacek Twardowscy
  • Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
  • Parafia św. Wincentego a Paulo w Otwocku
• PARTNERZY GŁÓWNI WYSTAWY „BYLI SĄSIADAMI”
  • United States Holocaust Memorial Museum
  • Powiat Otwocki
• PARTNERZY
  • Miasto Otwock
  • Powiat Otwocki
  • Urząd Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy
  • Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury w Otwocku
  • Wawerskie Centrum Kultury Międzylesie
  • Muzeum Warszawskiej Pragi, Oddział Muzeum Warszawy
  • Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
  • Polska Rada Chrześcijan i Żydów
  • Żydowski Instytut Historyczny
  • Polskie Towarzystwo Studiów Jidyszystycznych
  • Stowarzyszenie Midrasz
  • Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita
  • Centrum Taubego (Taube Center for Jewish Life & Learning)
  • WXCA Pracownia Architektoniczna
  • Luksmeble
  • WeWell p.s.a.
  • Laboratorium Venezia
  • Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział w Otwocku
  • Exitus
  • Kinokawiarnia „Stacja Falenica”
  • Prywatna Szkoła Muzyczna nr 1 w Otwocku
• PATRONI MEDIALNI
  • Świdermajer.info
  • „Więź”
• KONTAKT Z ORGANIZATORAMI
  • kontakt@zydziotwoccy.pl
  • instytutkultury1@gmail.com
• PEŁNY PROGRAM OBCHODÓW
  • www.zydziotwoccy.pl
• INFORMACJE BIEŻĄCE
  • facebook.com/ZYDZI.OTWOCCY/