DEBATA „DZIECI JEDNEGO BOGA. ŻYDZI I JUDAIZM W DOŚWIADCZENIU KAROLA WOJTYŁY”

W spotkaniu udział wezmą:

• dr Milena Kindziuk (UKSW, Warszawa)
• dr Jarosław Sellin (UKSW, Warszawa)
• red. Barbara Sułek-Kowalska (Tygodnik „Idziemy”, Warszawa) (więcej:)
• rabin Stas Wojciechowicz (Gmina Wyznaniowa Żydowska, Warszawa)

Prowadzenie:

• Grzegorz Polak (Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego)

Jan Paweł II był papieżem, który dla dialogu Kościoła katolickiego z Żydami i judaizmem uczynił więcej niż jego poprzednicy. Źródła tych starań należy szukać w doświadczeniach osobistych Karola Wojtyły, który przez osiemnaście lat żył obok Żydów w rodzinnych Wadowicach, a z jednym z nich Jerzym Klugerem przyjaźnił się do końca życia.

Podczas II wojny światowej był świadkiem Zagłady, a jako biskup i kardynał utrzymywał, jako jedyny hierarcha w Polsce, osobiste kontakty z krakowskim środowiskiem żydowskim i bronił ocalałych Żydów, których władze komunistyczne chciały wydalić z Krakowa po wojnie 6-dniowej.

Książka dr. Jarosława Sellina jest pierwszą w Polsce bogato udokumentowaną publikacją, która prezentuje wątki żydowskie w doświadczeniu Karola Wojtyły. Autor omawia motywy starotestamentalne w twórczości poetyckiej młodego Wojtyły, a także działalność instytucji, z którymi był związany, a które podczas II wojny światowej pomagały Żydom

Grzegorz Polak, Mt 5,14

Spis treści

• Wstęp / 8
• Rozdział 1 Żydzi w Wadowicach / 34
• Rozdział 2 Karol Wojtyła a Żydzi wadowiccy / 64
• Rozdział 3 Zagłada Żydów wadowickich / 96
• Rozdział 4 Kroke / 106
• Rozdział 5 Świadek Zagłady (1939–1945) / 134
• Rozdział 6 Karol Wojtyła w czasie okupacji niemieckiej. Świadek Holocaustu w Krakowie / 178
• Rozdział 7 Kapłan (1945–1958) / 224
• Rozdział 8 Krakowski biskup i metropolita (1958–1967) / 268
• Rozdział 9 Kardynał (1967–1978) / 286
• Epilog / 318 Bibliografia / 346 Indeks osób / 362 Fotografie / 376

Więcej

Z wypowiedzi Kościoła katolickiego o stosunkach z Żydami i religią żydowską

• Jan Paweł II

Rozmowa Tomasza Zielenkiewicza (Polskie Radio) z dr Jarosławem Sellinem wokół książki „Żydzi i judaizm w doświadczeniu Karola Wojtyły (1920-1978)”

W „Aktualnościach Radia Watykańskiego” (17.04.2024 r.) miała miejsce emisja rozmowy Tomasza Zielenkiewicza (Polskie Radio) z dr Jarosławem Sellinem wokół książki „Żydzi i judaizm w doświadczeniu Karola Wojtyły (1920-1978)”, zapraszamy do słuchania:.

George Weigel, amerykański filozof i teolog katolicki, pod koniec życia papieża Jana Pawła II przedstawił dziesięć historycznych dokonań jego papieskiej posługi, które wywarły trwały wpływ na przyszłość Kościoła, chrześcijaństwa, a także całej cywilizacji, wśród nich wymienił „historyczne osiągnięcia papieża w zakresie stosunków żydowsko-katolickich”.

Celem publikacji jest przedstawienie podstaw, które ukształtowały wrażliwość późniejszego papieża na sprawy żydowskie i religii mojżeszowej. Autor próbuje wskazać źródła tej wrażliwości oraz okoliczności, w jakich się rozwijała, a także jakie przyniosła konsekwencje dla stosunków katolicko-żydowskich i polsko-żydowskich.

Karol Wojtyła przez pierwsze osiemnaście lat swego życia w Wadowicach żył z Żydami i obok Żydów, a następnie przez rok w przedwojennym Krakowie, podobnie jak wszystkie dotąd pokolenia Polaków. Żydzi byli bowiem trwałym elementem krajobrazu religijnego, kulturowego i etnicznego niemal każdego polskiego miasta i miasteczka, również takiego jak Wadowice. Z kolei w Krakowie był najpierw obserwatorem życia jednej z najstarszych wspólnot żydowskich w Europie, jak również nieakceptowanych przezeń wystąpień antysemickich, które z pewnością wyostrzyły jego zmysł moralny w ocenie tego zjawiska.

Przez kolejnych sześć lat z bliska obserwował gehennę krakowskich Żydów, najpierw naznaczonych i publicznie prześladowanych, potem zamkniętych w krakowskim getcie, a następnie systematycznie wywożonych na Zagładę. Mieszkał nie tylko blisko koszmarnego obozu pracy, później koncentracyjnego obozu dla Żydów w Płaszowie, ale też nie tak daleko od obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.

W okresie powojennym w Krakowie Wojtyła był świadkiem, jak powracający do tego miasta Żydzi na nowo organizowali swoje wspólnoty. Następnie ponownie dane mu było obserwować bolesne wystąpienia antysemickie oraz związane zarówno z tym, jak i z opresją komunistyczną zjawisko emigracji Żydów z Krakowa i z Polski. Doświadczył też sytuacji, w której Polacy po raz pierwszy od wieków nie nawiązują kontaktów bezpośrednich i nie sąsiadują z Żydami.

Polski Żyd profesor Stanisław Krajewski fenomen zainteresowania Jana Pawła II problematyką żydowską wyjaśniał tym, że jego osobista historia związków z Żydami nie ma precedensów w życiu wszystkich poprzednich papieży. Zwrócił uwagę również na to, że jego następcy, Niemiec – Joseph Ratzinger (Benedykt XVI) i Argentyńczyk – Jorge Mario Bergoglio (Franciszek) kontynuują papieskie nauczanie o Żydach, a więc można przypuszczać, że będzie ono trwałym elementem nauczania Kościoła.

Dla papieża Jana Pawła II nie ulegało wątpliwości, że kto spotyka Chrystusa, ten spotyka też judaizm. Spoglądał na naród żydowski w jego historii jako Boże narzędzie przynoszenia zbawienia światu. Mówił, że ten mały naród, zamieszkujący niegdyś tereny między wielkimi imperiami pogańskimi, nie jest zwykłym faktem kulturowym, ale nadprzyrodzonym. Wielu Żydów mówiło i mówi o nim do dziś (jako o jedynym w historii papiestwa) – „nasz papież”.

Więcej:
George Weigel: Polacy muszą przestać patrzeć na Jana Pawła II „wstecz” i zacząć patrzeć jego oczami w przyszłość 14 maja 2024