U Żydów post: Tisza be-aw

Aleksandra Król

Źródło: POLIN, Wirtualny Sztetl

Tego dnia przypada rocznica najtragiczniejszych wydarzeń w historii Żydów. Wedle tradycji nieszczęściem, jakie miało wydarzyć się 9. dnia aw było zburzenie Pierwszej Świątyni przez Babilończyków w 587 r. p.n.e. Dla narodu żydowskiego był to początek niewoli babilońskiej. Także zniszczenie Drugiej Świątyni przez Rzymian przypadło na ten dzień w roku 70 n.e. Zniszczenie Świątyni Jerozolimskiej zakończyło okres istnienia państwa żydowskiego. Wedle traktatu Taanit 4:6 Miszny także 9. dnia aw roku 135 n.e. Rzymianie zdusili powstanie Bar Kochby i zabili ponad 500 tys. Żydów. Zniszczono wówczas także miejsce po świątyni.

Święto poprzedza trzytygodniowy okres pokuty. W tym czasie obowiązuje zakaz urządzania zabaw, ślubów, a nawet strzyżenia włosów. Zwój Tory przechowywany w aron ha-kodesz pozbawia się parochetu i innych ozdób. Wieczorem przed rozpoczęciem święta spożywa się kolację – seuda mafseket, której elementem jest jajko na twardo posypane popiołem na znak pokuty. Po kolacji należy zdjąć obuwie i usiąść na podłodze na znak żałoby. 9. dnia miesiąca aw Żydzi powinni przestrzegać rygorystycznych zakazów. Obowiązuje ścisły post. Nie wolno się myć, używać kosmetyków, zakładać nową odzież czy skórzane obuwie. W synagogach odczytuje się wówczas fragmenty z Lamentacji Jeremiasza (zwanych także Trenami Jeremiasza) oraz kinot – lamentacje, wśród których są też teksty z V-VI w. n.e. oraz z czasów pierwszej wyprawy krzyżowej (1096-1099).

W ten dzień wielu Żydów odwiedzało cmentarze. Chodzili tam, aby się wyżalić, wypłakać przy grobach bliskich.

W czasie II wojny światowej do listy tragicznych wydarzeń z dziejów żydowskich dopisana została jeszcze jedna znacząca data. 9 aw 5702 r. według kalendarza żydowskiego, czyli 23 lipca 1942 r. według gregoriańskiej rachuby czasu, wyjechał pierwszy transport z Żydami z warszawskiego getta. Był to początek Wielkiej Akcji wysiedleńczej, w wyniku której Niemcy zamordowali na ulicach getta oraz w komorach gazowych Treblinki II ok. 300 000 tys. Żydów.

Aleksandra Król

Czytaj więcej:

• Kornel Ujejski, Skargi Jeremiego
• Biblia Tysiąclecia, Lamentacje. Audio
• Kinot for Tisha B’Av
  The liturgy for the 9th of Av includes Lamentations and special additional elegies.

Tisza BeAw

Źródło: CHABAD LUBAWICZ KRAKÓW

Przez osiemset trzydzieści lat, na wzgórzu, ponad Jerozolimą, stała Świątynia, która była miejscem kontaktu między niebem a ziemią. Świątynia ta była tak centralnym punktem w łączności człowieka z B-GIEM, że dwie trzecie micw związanych jest z jej istnieniem. Zniszczenie jej, uważane jest za największą tragedię w naszej historii; a jej odbudowa będzie znakiem ostatecznego zbawienia, powrotu harmonii B-SKIEGO stworzenia, oraz harmonii pomiędzy B-GIEM a Jego stworzeniem.

Pełne trzy tygodnie naszego roku, trzy tygodnie „pomiędzy strukturą” miesiąca Tamuz: od 17 dnia Tamuz do 9 dnia miesiąca Av, - są zaplanowanym okresem żałoby nad zniszczeniem Świętej Świątyni, czego rezultatem było fizyczne wygnanie, oraz duchowe rozproszenie, które w dalszym ciągu dotyczy naszego życia.

Katastrofy

Dzień 9 miesiąca Aw upamiętnia listę katastrof, tak poważnych, że jasnym jest, że dzień ten został przeklęty przez B-GA. Pierwsza Świątynia została w tym dniu zburzona. Pięć wieków późnie, kiedy Rzymianie zbliżyli się do Drugiej Świątyni, gotowi do jej podpalenia, Żydzi byli zaszokowani, kiedy uzmysłowili sobie, że ich Druga Świątynia została zniszczona tego samego dnia, kiedy zburzono Pierwszą.

Kiedy Żydzi buntowali się przeciwko rzymskim rządom, wierzyli, że ich lider, Szymon Bar Kochba, spełni ich mesjańskie tęsknoty. Ale ich nadzieje, zostały okrutnie zmiażdżone w 135 roku naszej ery, kiedy to żydowscy rebelianci zostali brutalnie zmasakrowani w finałowej bitwie w Betar. Data masakry? Oczywiście 9 dzień miesiąca Aw!

Żydzi zostali wygnani z Anglii w 1290 roku naszej ery, dnia – zgadnij – Tisza BeAw. W 1492 roku, kiedy Złoty Wiek w Hiszpanii zbliżał się ku swojemu końcowi, królowa Izabela i jej mąż Ferdynand wydali rozkaz wygnania Żydów, na banicję, z ich królestwa. Edykt wydalenia ich, podpisany został 31 marca 1492 roku; a Żydzi dostali dokładnie cztery miesiące, aby uporządkować swoje sprawy i opuścić kraj. Hebrajska data, kiedy żaden Żyd nie mógł pozostać dłużej w królestwie, w którym kiedyś był przyjęty i cieszył się w niej dobrobytem? O, teraz już sam wiesz, 9 dzień miesiąca Aw.

Gotowy jesteś na jeszcze jeden przykład? Druga wojna światowa, i Holokaust – Zagłada, jak uznali historycy, była kontynuacją wydarzeń I wojny światowej; która zaczęła się w 1914 roku. I tak, wystarczająco niesamowite, I wojna światowa rozpoczęła się, według hebrajskiego kalendarza, 9 dnia miesiąca Aw, Tisza BeAw.

Co Ty o tym wszystkim myślisz? Żydzi widzą to, jako potwierdzenie, głębokiego przekonania, że historia nie jest przypadkowa; wydarzenia, nawet te straszne, są częścią B-SKIEGO planu i mają duchowe znaczenie. Informacja ta jest znakiem racjonalnego zamiaru, nawet, jeżeli my nie rozumiemy go.

Zasady Tisza BeAw

Żałoba po zburzonej Świątyni i Wygnaniu Narodu Izraela, powstrzymujemy się od jedzenia, picia, kąpania się, ubierania skórzanego obuwia, i stosunków małżeńskich; przez wieczór, noc i dzień 9 dnia miesiąca Aw ( tzn. od zachodu słońca 8 dnia miesiąca Aw, do zapadnięcia nocy 9 dnia miesiąca Aw). Zwyczajem jest, aby siedzieć na podłodze, lub niskim krześle, do popołudnia. Studiowanie Tory jest ograniczone, do wersetów prawa żałoby opisujących destrukcję Świątyni, i podobnych. Tfilin zakłada się tylko na czas popołudniowej modlitwy Mincha.