450. rocznica Konfederacji Warszawskiej. Wspólnota Sumienia: Inność nie może być usprawiedliwieniem dla dyskryminacji

Źródło: "Więź"

Oddając hołd autorom Konfederacji Warszawskiej, wzywamy instytucje państwa polskiego, aby w swoich działaniach kierowały się troską o zachowanie praw i wolności obywatelskich – piszą członkowie międzyreligijnej Koalicji Wzajemnego Szacunku.

Oświadczenie z okazji 450. rocznicy Konfederacji Warszawskiej 27-28 stycznia 2023 r.

Uznajemy Konfederację Warszawską za doniosły akt prawny i polityczny gwarantujący wolność wyznania w Rzeczypospolitej. Kiedy w Europie szalała przemoc na tle religijnym, w Polsce, nie bez trudności, wykuwano zręby wolności wyznania i sumienia, aby nie dopuścić do rozlewu krwi, a umocnić zasady spokoju społecznego.

Czujemy się spadkobiercami Konfederacji i jej autorów. Dostrzegamy jej aktualność w zakresie gwarancji wolności religijnej, ale również potrzebę rozwijania jej przesłania. Myśl zawarta w Konfederacji Warszawskiej w zakresie swobód religijnych winna inspirować nas dziś, kiedy w życiu publicznym i w mediach coraz częściej jesteśmy świadkami mowy nienawiści i braku adekwatnej reakcji ze strony kompetentnych władz.

Znaczenie Konfederacji należy postrzegać w sensie szerokim – nie tylko w odniesieniu do różnych wyznań chrześcijańskich, ale także wyznawców judaizmu, islamu i innych religii, a także w stosunku do osób bezwyznaniowych – wobec tych wszystkich, którzy wyznają system wartości oparty na niezbywalnej godności każdego człowieka.

Myśl, która przyświecała twórcom Konfederacji odnajdujemy w obecnie obowiązującej Konstytucji. Jej preambuła stanowi, iż „wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł, równi [są] w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego – Polski”.

Kierując się duchem Konfederacji Warszawskiej, bogatsi o doświadczenia ponad czterech wieków, w tym dwóch wojen światowych, za konieczne uważamy zagwarantowanie praw wszelkich grup społecznych – zarówno większości, jak i grup mniejszościowych.

Inność pod żadnym pozorem nie może być usprawiedliwieniem dla prześladowań czy dyskryminacji. Przestrzeganie praw człowieka i obywatela jest zadaniem nie tylko dla nas jako społeczeństwa – jest także obowiązkiem i leży w interesie państwa jako takiego, stanowi bowiem podstawę porządku i pokoju społecznego.

Dlatego, oddając hołd autorom Konfederacji Warszawskiej, wzywamy instytucje państwa polskiego, aby w swoich działaniach kierowały się troską o zachowanie praw i wolności obywatelskich, a tym samym działały na rzecz umacniania społeczeństwa obywatelskiego.

• imam Rafał Berger Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów, Współprzewodniczący ze strony muzułmańskiej
• dr Ewa Jóźwiak teolog ewangelicka, Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP
• dr Michał Klinger teolog prawosławny
• rabinka Małgorzata Kordowicz Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie
• prof. Stanisław Krajewski żydowski współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów
• mufti Tomasz Miśkiewicz Mufti Muzułmański w RP
• Zbigniew Nosowski redaktor naczelny kwartalnika „Więź”, chrześcijański współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów
• dr Sebastian Rejak dyrektor American Jewish Committee Central Europe
• bp Jerzy Samiec biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce
• rabin Michael Schudrich Naczelny Rabin RP
• prof. Agata Skowron-Nalborczyk Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów, Współprzewodnicząca ze strony katolickiej
• ks. prof. Andrzej Szostek b. rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1998-2004)

Przeczytaj też: „Każdy człowiek jest niepowtarzalny, każdy zasługuje na szacunek i solidarność”. Deklaracja Wspólnoty Sumienia

„Każdy człowiek jest niepowtarzalny, każdy zasługuje na szacunek i solidarność”. Deklaracja Wspólnoty Sumienia

Źródło: Więź.pl 22 lutego 2021

Naszym celem jest przeciwdziałanie czynom i mowie nienawiści, z jakimi wciąż spotykamy się w różnych sferach życia społecznego, oraz wspieranie wysiłków na rzecz dialogu, porozumienia, wzajemnego szacunku i budowania wspólnoty mimo różnic – czytamy w deklaracji międzyreligijnej Wspólnoty Sumienia – Koalicji Wzajemnego Szacunku.

Publikujemy deklarację wraz ze wprowadzeniem od inicjatorów:

II wojna światowa zostawiła Europę i świat w głębokim smutku, w poczuciu doświadczenia największej w dziejach ludzkości tragedii. Ale też wielu ludzi, wśród nich politycy i przywódcy wspólnot religijnych, wyrażało przekonanie, że nigdy nic podobnego już się nie wydarzy. Że po Auschwitz i Treblince, po obozach Kołymy i Hiroszimie będzie to niemożliwe. Że ludzkość pojęła ogromny potencjał zniszczenia, jaki w sobie nosi – i mądrzejsza o to doświadczenie nie będzie w stanie wydać z siebie kolejnych tragedii na podobną skalę.

Jednak historia okazała się okrutna: budowana na nienawiści przemoc znowu przybrała kształt masowych mordów – Kambodża, Timor Wschodni, Jugosławia, Darfur, a w ostatnich latach czystki etniczne dokonywane na narodzie Rohindża, śmierć i cierpienie setek tysięcy ludzi w Syrii, masowe egzekucje Jazydów w Iraku, ofiary konfliktu zbrojnego w Jemenie, zbrodnie przeciwko ludzkości dokonywane w Chinach na mniejszości ujgurskiej. Ale cierpienie i wykluczenie – na o wiele mniejszą skalę – bywa dziś doświadczeniem wielu osób w naszej części Europy, w tym w Polsce. Powody tego wykluczenia są różne, lecz ich wspólnym mianownikiem jest zazwyczaj przynależność do grupy mniejszościowej: religijnej, etnicznej, kulturowej, językowej. Wobec osób należących do mniejszości okazywana bywa niechęć, pogarda, nienawiść, a nawet formy przemocy fizycznej.

Zbrodnie na masową skalę nie wybuchają nagle, lecz wyrastają na glebie uprzedzeń i nienawiści, które infekują życie społeczeństw, jeśli spotykają się z przyzwoleniem i obojętnością elit. W dobie kryzysu autorytetów potrzebny jest donośny głos sprzeciwu wobec nienawiści człowieka do człowieka. Głos ludzi sumienia przemawiających – pomimo istniejących między nimi różnic – wspólnie, w imię wzajemnego szacunku.

Celem podstawowym jest uwrażliwianie społeczeństwa na krzywdę innych oraz wysłanie jasnego komunikatu: że nie ma naszego przyzwolenia na szerzenie nienawiści oraz że każdy z członków Wspólnoty Sumienia – mówiąc na podstawie własnego doświadczenia i czerpiąc z dziedzictwa swojej wspólnoty religijnej – chce, aby do szerokiego grona odbiorców dotarło przesłanie poszanowania dla drugiego człowieka w jego odrębności i różnorodności. Wspólnota Sumienia nie stawia sobie za cel funkcjonowania podobnego do organizacji ekumenicznych czy międzyreligijnych; z założenia nie będzie instytucją ani organizacją pozarządową, ale głosem solidarności z tymi, którzy doświadczają pogardy, wykluczenia lub przemocy z powodu swojej tożsamości.

Deklaracja

1. Tworzymy Wspólnotę Sumienia – Koalicję Wzajemnego Szacunku jako wolni ludzie dobrej woli. Wywodząc się z różnych wspólnot religijnych, etnicznych i kulturowych, chcemy, aby nasz głos wyrażał jedność w trosce o podstawowe prawa człowieka i obywatela.

2. Swoje zaangażowanie w Koalicję Wzajemnego Szacunku opieramy na doświadczeniu własnej wspólnoty oraz na wartościach, które są naszym dziedzictwem. Podkreślamy jednocześnie fakt, iż wiele z tych wartości nas łączy i każe nam mówić jednym głosem w sprawach dla nas istotnych.

3. Nasza współpraca opiera się na wzajemnym poszanowaniu tożsamości wspólnot religijnych, etnicznych i kulturowych, do których należymy, oraz na szacunku dla godności każdego człowieka, bez względu na jego pochodzenie, wyznanie czy poglądy.

4. Deklarujemy chęć zajmowania wspólnego stanowiska w sprawach, które uznamy za ważne dla naszych społeczności i dla całego społeczeństwa naszego kraju. Tak rozumiemy naszą rolę i odpowiedzialność jako osób darzonych zaufaniem wspólnot, którym służymy, i środowisk, z których się wywodzimy. Tak rozumiemy także nasze powołanie do poszukiwania tego, co łączy.

5. W naszym zaangażowaniu we Wspólnotę każda i każdy z nas kieruje się własnym sumieniem, działa w zgodzie z własnymi przekonaniami i w poszanowaniu dla przekonań tych, z którymi tę Wspólnotę współtworzymy.

6. Naszym celem jest przeciwdziałanie czynom i mowie nienawiści, z jakimi wciąż spotykamy się w różnych sferach życia społecznego, oraz wspieranie wysiłków na rzecz dialogu, porozumienia, wzajemnego szacunku i budowania wspólnoty mimo różnic. Apelujemy do wszystkich ludzi dobrej woli o wrażliwość na drugiego człowieka i poszanowanie jego godności. Inność nie może wykluczać, nie może być powodem poniżania czy dyskryminacji. Każdy człowiek jest w jakimś sensie inny i niepowtarzalny – i zasługuje na nasz szacunek oraz solidarność.

7. Wspólnota ma formułę otwartą i jest oparta na zasadzie równości. Są wśród nas zarówno kobiety, jak i mężczyźni, osoby świeckie oraz duchowne. Pełnimy różne funkcje, lecz każda i każdy z nas w swoim sumieniu decyduje o podpisaniu wspólnego stanowiska.

8. Tworząc Koalicję Wzajemnego Szacunku, chcemy powiedzieć wszystkim naszym współobywatelom, że demokracja potrzebuje sumienia. Ludzie sumienia – potrafiący wybierać dobro i odróżniać je od zła – to najważniejszy kapitał społeczny. Być człowiekiem sumienia to wymagać najpierw od samego siebie.

• imam Rafał Berger – Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów, współprzewodniczący ze strony muzułmańskiej
• dr Ewa Jóźwiak – prezes Synodu Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP
• rabinka Małgorzata Kordowicz – Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie
• prof. Stanisław Krajewski – Polska Rada Chrześcijan i Żydów, współprzewodniczący ze strony żydowskiej
• mufti Tomasz Miśkiewicz – Mufti Muzułmański w RP
• Zbigniew Nosowski – Polska Rada Chrześcijan i Żydów, współprzewodniczący ze strony chrześcijańskiej
• ks. prof. Henryk Paprocki – Katedra Teologii {.target_blank}Prawosławnej, Uniwersytet w Białymstoku
• dr Sebastian Rejak – p.o. Dyrektora American Jewish Committee Central Europe
• bp Jerzy Samiec – biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce
• rabin Michael Schudrich – naczelny rabin RP
• prof. Agata Skowron-Nalborczyk – Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów, współprzewodnicząca ze strony katolickiej
• ks. prof. Andrzej Szostek – b. rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1998-2004)

Więź, zima 2022