Abp Szewczuk w Babim Jarze: w takim miejscu chce się milczeć i słuchać

Źródło: eKAI

W czwartek w Babim Jarze w Kijowie odbyło się modlitewne upamiętnienie ofiar hitlerowskiej zbrodni z 1941 roku. 81 lat temu hitlerowcy zamordowali w tym miejscu prawie 34 tys. Żydów, w sumie zaś zginęło tam ponad 100 tys. Ukraińców, Romów, Żydów i ludzi innych narodowości.

W modlitwie międzyreligijnej uczestniczyli: zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk, naczelny rabin Ukrainy i Kijowa, Mosze Reuven Asman oraz opat monasteru św. Michała Archanioła, abp Agapit Humeniuk.

„W takim dniu, w takim miejscu, w takiej chwili, chcę nie mówić, ale milczeć. Być w ciszy i słuchać. Posłuchajcie, co powie nam ukraińska ziemia, co mówi ziemia Babiego Jaru dzisiaj, kiedy wspominamy 81. rocznicę wielkiej tragedii, która miała tu miejsce. O czym mówi dziś to miejsce, o czym szumią te drzewa? Dziś mówią nam o tym słowa wyryte na pomniku: „Głos krwi brata twego woła do mnie”. Zapraszam was wszystkich do milczenia i słuchania. Wsłuchaj się w głos krwi, który woła z tej ziemi do Stwórcy. Głos krwi naszych braci i sióstr narodu żydowskiego – ten głos musimy dziś przyjąć do naszych serc i objąć nim wszystkie niewinne ofiary” – mówił abp Szewczuk.

Lektura uzupełniająca:

• Babi Jar: pamięć i zapomnienie 29/09/2021.
• Masakra w Babim Jarze. Dyskusja w 80. rocznicę 30/09/2021.
• Rosja zbombardowała Babi Jar i Humań. Zełenski prosi Żydów świata o przerwanie milczenia 01/03/2022.
• Czarna księga. Pierwsze polskie wydanie jednego z najwcześniejszych dokumentów na temat zagłady Żydów w granicach ZSRR i w nazistowskich obozach na terenie okupowanej Polski.
• „Babij Jar“ steht für eine der schlimmsten Gräueltaten der Nazis. In der gleichnamigen Schlucht bei Kiew ermordeten deutsche Soldaten an zwei Tagen 33 771 Menschen. Anhand des Schicksals zweier be-freundeter Familien (verkörpert von Michael Degen, Katrin Sass u. a.) gibt Produzent Artur Brauner („Hitlerjunge Salomon“) der Tragödie ein Gesicht. Er selbst verlor durch das Massaker zwölf Verwandte.

Nawiązując do obecnej sytuacji w Ukrainie zwierzchnik UKGK powiedział: „Dziś głos krwi z ziemi ukraińskiej wznosi się do nieba. Głos krwi niewinnie zabitych przez rosyjskiego okupanta – dzieci, kobiet, starszych. Głos krwi synów i córek narodu ukraińskiego, którzy dziś bronią Ukrainy przed nowymi wrogimi człowiekowi, w istocie nazistowskimi, ideologiami, które wciąż zabijają. A jeśli mówimy, to tylko do Boga, słuchając tego głosu ukraińskiej ziemi i głosu krwi naszych niewinnych rodziców, braci i sióstr.”

Kard. Koch: debata o reformie Kościoła jak ta z czasów nazistowskich

Na zakończenie abp Szewczuk wezwał obecnych do modlitwy za dusze niewinnych ofiar i odmówił modlitwę: „Boże duchów i wszelkiego ciała, Ty pokonałeś śmierć i zniszczyłeś diabła, i dałeś życie swojemu światu. O Panie, obdarz pokojem dusze Twoich niewinnie zamordowanych sług w miejscu światła, w miejscu rozkwitu, w miejscu pokoju, z którego odszedł wszelki ból, smutek i wzdychanie. I odpuść wszystkie grzechy popełnione przez nich słowem, czynem lub myślą, jako dobry i miłujący człowieka Bóg. Nie ma bowiem człowieka, który by żył i nie grzeszył. Bo tylko Ty jesteś bez grzechu. Twoja prawda jest prawdą na zawsze. Twoje słowo jest prawdą. Ty bowiem jesteś zmartwychwstaniem, życiem i ukojeniem sług Twoich, o Chryste, Boże nasz, i Tobie oddajemy chwałę, z Ojcem Twoim, który nie ma początku, i z Twoim Świętym, dobrym i życiodajnym Duchem, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen. Wieczna niech będzie ich pamięć!”.

Wkrótce po zajęciu Kijowa przez wojska niemieckie 26 września 1941 agresorzy zaczęli wykorzystywać uroczysko Babi Jar w północno-zachodniej części miasta do masowych rozstrzeliwań ludności cywilnej, głównie Żydów. 29 tegoż miesiąca na rozkaz władz okupacyjnych wszyscy żydowscy mieszkańcy stolicy sowieckiej Ukrainy musieli przybyć w to miejsce. Niemcy prowadzili ich tam grupami przez punkt kontrolny, a następnie spędzali ich na brzeg wąwozu i tam rozstrzeliwali. W tym i następnym dniu zginęło, według późniejszych ustaleń, 33 tys. 771 osób. Masowe rozstrzeliwania trwały tam jeszcze do końca okupacji niemieckiej 6 listopada 1943. Zgodnie z danymi oficjalnymi Niemcy zabili w tym miejscu niemal sto tysięcy osób.

Po zakończeniu wojny na sowieckiej Ukrainie pod koniec 1944 już 13 marca 1945 ówczesna Rada Komisarzy Ludowych Ukraińskiej SRR i Komitet Centralny Komunistycznej Partii (bolszewików) Ukrainy postanowiły zbudować monumentalny pomnik w Babim Jarze. Rozpoczęto prace nad utworzeniem parku i wzniesieniem pomnika według projektu architekta A. Własowa. Ale rozpoczęta w 1948 w ówczesnym ZSRR kampania antyżydowska przerwała na wiele lat prace w tym kierunku. Władze zamierzały zbudować tu tylko park, ale to też nie doszło do skutku. Pojedyncze pomniki powstały tam w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, ale dopiero w niepodległej Ukrainie rozpoczęto konkretne działania na rzecz godnego upamiętnienia spoczywających tam ofiar (w tym także Wielkiego Głodu z lat 1932-33).

W marcu 2007 powstało Narodowe Muzeum Historyczno-Memoriałowe „Babi Jar”, a 17 czerwca 2011 po raz pierwszy zebrała się komisja ds. upamiętnienia ofiar tego miejsca pod kierunkiem ówczesnego premiera Ukrainy Mykoły Azarowa. Opracowano wówczas plan konkretnych działań w tym kierunku. Obecnie istnieje tam 25 mniejszych i większych pomników. 24 czerwca 2001, w czasie swego pobytu na Ukrainie, Babi Jar odwiedził św. Jan Paweł II.