Pogromy i ich rola w historii

Źródło:Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

O swoich ostatnich publikacjach Artur Markowski będzie rozmawiał z Anną Cichopek-Gajraj i Jeffreyem Kopsteinem.

Spotkanie poprowadzi Antony Polonsky, główny historyk programu GEOP (Global Education Outreach Program) Muzeum POLIN, który jest gospodarzem cyklu "What's New, What's Next? Book Talks".

• 4 marca (czwartek) 20.00 CET/ 14.00 EST / 11:00 PST / 21.00 Izrael
• Zoom (webinar),rejestracja >>
• Dyskusja odbędzie się w języku angielskim

Dlaczego pogromy zajmują tak ważne miejsce w świadomości historycznej? Choć były to brutalne akty przemocy, to jednak pogromy były stosunkowo rzadkie, a większość ludzi nie była ani sprawcami, ani ofiarami. Co więcej, zbiorowa przemoc wobec Żydów przybierała wiele form i nie wszystkie z nich były pogromami. Dzisiejsza rozmowa będzie się obracała wokół trzech pytań. Po pierwsze, jeśli "pogrom" jest tak elastyczną kategorią, dlaczego historycy nadal używają go jako pojęcia analitycznego? Po drugie, w jakich okolicznościach zwykli ludzie uciekają się do zbiorowej przemocy w obliczu konfliktu etnicznego? Po trzecie, dlaczego zbiorowa przemoc wobec Żydów wybuchała w niektórych miejscach, a w innych nie?

Zapraszamy do rozmowy z Arturem Markowskim, autorem dwóch niedawno wydanych książek o pogromach na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Obie książki szczegółowo opisują to, co działo się w konkretnych miejscach, podważają dotychczasowy sposób badania tych wydarzeń i oferują nowe spojrzenie na ten budzący emocje temat. Wraz z Arturem Markowskim wystąpią: Jeffrey Kopstein, Anna Cichopek-Gajraj i Antony Polonsky.

Artur Markowski, Kamil Kijek, Konrad Zieliński (red.) "Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Tom 2: Studia przypadków (do 1939 roku)", Warszawa; IH PAN, (2019).

Książka ta jest drugim z czterech tomów powstałych w ramach międzynarodowego projektu badawczego "Pogromy. Przemoc kolektywna wobec Żydów na ziemiach polskich w XIX-XX wieku i jej wpływ na relacje polsko-żydowskie. Historia. Pamięć. Tożsamość", koordynowanego przez Uniwersytet Warszawski we współpracy z Wydziałem Studiów Żydowskich na londyńskim uniwersytecie UCL oraz Goldstein-Goren Diaspora Research Centre na Uniwersytecie w Tel Awiwie.

Artur Markowski, "Przemoc antyżydowska i wyobrażenia społeczne. Pogrom białostocki 1906 roku", [w:] "Przemoc antyżydowska i wyobrażenia społeczne. Pogrom białostocki 1906 roku", Warszawa; Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2018.

Książka szczegółowo analizuje pogrom, który wybuchł w Białymstoku 14 czerwca 1906 r., a w wyniku którego zginęło 80 Żydów i dziewięciu chrześcijan. Jak wyjaśnić ten pogrom, biorąc pod uwagę, że w porównaniu z Warszawą czy Kijowem antysemityzm był mniej powszechny w tym w dużej mierze żydowskim mieście. Dowody wskazują, że nie był to również wynik rosyjskiej prowokacji. To raczej rewolucja 1905 roku dała początek szeroko zakrojonym niepokojom społecznym. Anarchistyczne ataki na prawosławne i katolickie procesje, sprowokowały ataki na żydowskie sklepy i mieszkania. Interweniowała rosyjska armia, po części dlatego, że obawiano się, iż ci, którzy bronili Żydów, byli również rewolucjonistami.

Prelegenci

Artur Markowski jest kierownikiem Zakładu Historii XIX wieku Uniwersytetu Warszawskiego i historykiem w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Specjalizuje się w XIX-wiecznej historii społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem historii Żydów w Imperium Rosyjskim oraz zbiorowej przemocy i zmian społecznych. Artur Markowski jest autorem prac pt.: „Sztetl - wspólne dziedzictwo: szkice z dziejów ludności żydowskiej Europy Środkowo-Wschodniej” (Białystok: Instytut Historii Uniwersytetu Białostockiego, 2003) oraz „Między Wschodem i Zachodem: rodzina i gospodarstwo domowe Żydów suwalskich w pierwszej połowie XIX wieku” (Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008). Był koordynatorem projektu badawczego dotyczącego pogromów Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, oraz współredaktorem dwóch tomów powstałych w ramach tego projektu.

Anna Cichopek-Gajraj jest profesorką w School of Historical, Philosophical and Religious Studies na Uniwersytecie Stanowym Arizony. Jej badania koncentrują się na stosunkach polsko-żydowskich, antysemityzmie i przemocy na tle etnicznym w Polsce, oraz w diasporze polsko-żydowskiej po Holokauście. Jest autorką książki Pogrom Żydów w Krakowie 11 sierpnia 1945 r. (Warszawa; Żydowski Instytut Historyczny, 2000), studium przypadku pogromu w Krakowie w sierpniu 1945 r., oraz Beyond Violence: Jewish Survivors in Poland and Slovakia in 1944-1948 (Cambridge and New York; Cambridge University Press, 2014). Jest to studium porównawcze stosunków nieżydowsko-żydowskich w Polsce i na Słowacji po II wojnie światowej. Książka zdobyła wyróżnienie w konkursie imienia Barbary Held organizowanym przez Association of Women in Slavic Studies, oraz była finalistką Jordan Schnitzer Book Awards Association for Jewish Studies

Jeffrey Kopstein jest profesorem i kierownikiem Katedry Nauk Politycznych na Uniwersytecie Kalifornijskim w Irvine. Jego badania koncentrują się na przemocy etnicznej, wzorcach głosowania grup mniejszościowych oraz antyliberalnych tendencjach w społeczeństwie obywatelskim, ze szczególnym uwzględnieniem przypadków z historii Żydów europejskich i rosyjskich. Jest autorem (wraz z Jasonem Wittenbergiem) książki pt. “Mass Politics in Interwar Poland” (Washington, D.C.: National Council for Eurasian and East European Research, 2005) oraz redaktorem (wraz z Markiem Irvingiem Lichbachem) “Comparative Politics: Interests, Identities, and Institutions in a Changing Global Order” (Cambridge Cambridge University Press, 2015). Jego najnowsza książka (wraz z Jasonem Wittenbergiem), „Intimate Violence: Anti-Jewish Pogroms on the Eve of the Holocaust” (Cornell University Press, 2018) koncentruje się na tym, dlaczego Żydzi byli masakrowani przez miejscową ludność w Europie Wschodniej w1941 roku (w około dziesięciu procentach miejscowości), podczas gdy w innych miejscowościach lokalna społeczność nie zabijała Żydów na szeroką skalę, pomimo niemieckiej zachęty.

Prowadzący

Antony Polonsky - profesor emeritus, Holocaust Studies, Brandeis University. Specjalizuje się w historii Żydów w Europie Wschodniej i badaniach nad Zagładą. mJest założycielem i wiceprezes Institute for Polish-Jewish Studies w Oksfordzie oraz American Association for Polish-Jewish Studies, Cambridge, MA. Absolwent i doktor Uniwersytetu Oksfordzkiego, członek Brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Historycznego, doktor honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego.

"Book Talks", comiesięczny cykl dyskusyjny odbywa się od grudnia 2020 do lipca 2021, w ramach przygotowań do międzynarodowej konferencji online GEOP w październiku 2021:"What's New What's Next? Innovative Methods, New Sources, and Paradigm Shifts in Jewish Studies". Do 30 kwietnia trwa nabór propozycji panelów i sesji posterowych.