80. rocznica buntu więźniów obozu śmierci Treblinka II

Źródło: Żydowski Instytut Historyczny

2 sierpnia 1943 roku więźniowie obozu zagłady Treblinka II podnieśli bunt. Pragnęli spalić miejsce, które nazywali piekłem, i wydostać się na wolność. Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma zaprasza na uroczystości w 80. rocznicę tego wydarzenia.

Zobacz wydarzenie na Facebooku

• Uroczystości rozpoczną się 2 sierpnia o godzinie 12:00 w Muzeum Treblinka. Niemieckim nazistowskim obozie zagłady i obozie pracy (1941–1944).
• Transmisja tłumaczona na Polski Język Migowy dostępna będzie na profilu Żydowskiego Instytutu Historycznego na Facebooku.
• Żydowski Instytut Historyczny organizuje przejazd na uroczystości. Chętnych prosimy o zgłoszenie się przez formularz: (https://bit.ly/przejazdtreblinka.)
• Zapisy na przejazd przyjmujemy do piątku 28 lipca.

Plan uroczystości:

• 9:00 – wyjazd (zbiórka na Placu Bankowym, za pomnikiem J. Słowackiego)
• 12:00 – uroczystości przy Pomniku Centralnym, część oficjalna wraz z podpisaniem aktu erekcyjnego nowego budynku Muzeum
• 13:30 – oprowadzanie po terenie obozu i przejście do budynku Muzeum
• 14:00 – poczęstunek dla wszystkich gości
• 15:30 – wyjazd do Warszawy

Niemiecki nazistowski obóz zagłady Treblinka II został uruchomiony 23 lipca 1942 r. – tego dnia przyjechały do niego pierwsze transporty Żydów z getta warszawskiego.

Do obozu przez prawie półtora roku przybywały transporty z centralnej Polski i innych krajów okupowanej Europy. Codziennie Niemcy mordowali w komorach gazowych około 5-10 tysięcy osób przy użyciu gazów spalinowych z silnika czołgowego.

2 sierpnia 1943 r. około godziny 16:00 rozpoczął się bunt więźniów, którzy zaatakowali niemieckich i ukraińskich strażników oraz podpalili budynki obozowe. Spośród ponad 700 uczestników buntu około 200 osobom udało się uciec poza granice obozu, a blisko 100 z nich przeżyło wojnę.

Treblinka jest największym cmentarzem polskich Żydów i jednym z największych cmentarzy polskich obywateli. Zamordowano w niej blisko 900 tysięcy Żydów, głównie z Warszawy, Białegostoku, Mazowsza i Podlasia, a także ze Słowacji, Grecji, Jugosławii i Bułgarii, oraz około 2 tysiące Romów. Znane są nazwiska zaledwie około 45 tysięcy pomordowanych.

Więcej do przeczytania

• Spalić piekło. Odcinek 1. Żydowski opór w czasie Zagłady. 11/05/2023
  Powstanie w Treblince wybuchło 2 sierpnia 1943 r. 800 więźniów to najpierw niezorganizowana, przerażona grupa. Odradzają się jako inni ludzie i mają wpisaną w status machinę oporu. Celem dalszego funkcjonowania po stracie bliskich jest zemsta. Oto pierwsza część dziesięcioodcinkowej serii Spalić piekło.
• „Spalić piekło”. Powstania i bunty w obozach zagłady Rozmowa odbyła się 20 lipca 2023 roku w ramach cyklu Zoom na Forum organizowanego przez Forum Dialogu. 20/07/2023
• "Spalić piekło": rusza seria podcastów o buntach w obozach zagłady w czasie II wojny światowej 11/05/2023
  Autorami podcastu „Spalić piekło”, opowiadającego o buntach w obozach zagłady w czasie II wojny światowej, są Marta Grzywacz i Michał Wójcik.
  Goście Beaty Tadli w Onet Rano nakreślili, czego słuchacze mogą spodziewać się po 10-odcinkowej serii, która swoją premierę ma 11 maja w aplikacji Onet Audio i na Newsweek.pl.
• Pierwszy transport do Auschwitz i pierwszy transport do Treblinki
  List Ewy Łuczyńskiej członkini żydowskiego stowarzyszenia B'nai B'rith Polin, córki więźniarki Auschwitz (Wandy Lewickiej, nr obozowy 70449) do Instytutu Strat Wojennych, autora akcji plakatowej w sprawie pierwszego transportu do Auschwitz 05/07/2023
• Kolejne comiesięczne spotkanie w Treblince 24/06/2023
  Dziś kolejne comiesięczne spotkanie w Treblince. Dziś byli z nami przybysze z Warszawy, Ostrówka, Płocka, Wołomina, Oświęcimia, Chotomowa. Znów odczytaliśmy apel Haliny Birenbaum. Imiona zamordowanych. Psalmy, El male rachamim i Modlitwa nad grobami przyjaciół.
• Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 18 R. 2022 Pismo Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN 25/12/2022
  Bieżący numer naszego rocznika jest poświęcony szeroko pojętej problematyce ucieczek przed Zagładą.
• Treblinka - ostrzega i przypomina! Międzynarodowa Konferencja Naukowa 31 maja - 1 czerwca 2021
• 78. rocznica buntu więźniów obozu śmierci Treblinka II „Ziemio, ziemio, nie zakrywaj naszej krwi” 02/08/2021
• Relacja z obchodów 79. rocznicy powstania w obozie zagłady Treblinka II „Położyliśmy ten kamień węgielny” 02/08/2022
• „Ten dzień był dla nas dniem wyjątkowym”. Obchody 79. rocznicy buntu w Treblince 02/08/2022
• Słucham ciszy zielonej (…) niezliczonych opowieści o życiu odebranym
  Ostatnia sobota kwietnia 2020 roku. Jadę do Treblinki. Za podszeptem Haliny Birenbaum „Słucham ciszy zielonej (…) niezliczonych opowieści o życiu odebranym”.
  Czytam odnalezione przez Ewę imiona zamordowanych. Modlę się żydowskimi modlitwami za zmarłych. Zostawiam pod pomnikiem słowa Jana Pawła II o ziemi, która stała się relikwią. Kilka kamyków kładę tu i tam.
• Obchody 77. rocznicy powstania w Treblince 02/08/2020
• Widzieliśmy się już za wrotami tego piekła Powstanie w Treblince oczami Jankiela Wiernika 02/08/2020
  Cieśla Jankiel Wiernik brał udział w powstaniu w obozie zagłady w Treblince 2 sierpnia 1943 r. Był jednym z niewielu więźniów, którym udało się przeżyć. Po dotarciu do Warszawy spisał swoje przeżycia, które w 1944 r. wydało polskie podziemie jako broszurę „Rok w Treblince”.
  Jankiel Wiernik urodził się w 1889 w. w Białej Podlaskiej. Przed wojną mieszkał w Warszawie, pracował jako administrator domu należącego do rodziny Stefana Krzywoszewskiego, dramaturga, byłego dyrektora teatrów miejskich w stolicy. To do mieszkania Krzywoszewskiego przy ul. Smolnej 25 trafił Wiernik na początku sierpnia 1943 r. Miał do przekazania przerażającą relację o prawie roku spędzonym w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince, dokąd został przetransportowany 23 sierpnia 1942 r
• Jedźcie do Treblinki z ks. Lemańskim 31/12/2021
  Ostatnia sobota grudnia przypadła w tym roku w Święta Narodzenia Pańskiego. Z racji moich obowiązków w parafii i zakładzie karnym, nie byłem w stanie wybrać się tego dnia do Treblinki. Pojadę w ostatni dzień tego odchodzącego już roku. W najbliższy piątek. Jak zwykle o godzinie dziesiątej.
• Czytelnia POLIN online: Michał Wójcik "Zemsta. Zapomniane powstania w obozach Zagłady" 12/01/2022
• Deportacja widziana przez szybę. Opowieść Sławy Przybylskiej z Międzyrzeca Podlaskiego 22/07/2022
• 76. rocznica powstania w obozie zagłady w Treblince 02/08/2019
• Zawstydzeni, cali chorzy, ze zwieszonymi głowami, opuszczamy to miejsce 04/11/2019
  Przez szesnaście lat — od momentu likwidacji obozu zagłady w Treblince w 1943 r., do podjęcia decyzji o wybudowaniu pomnika-mauzoleum w 1959 r. — cały teren obozu był pozostawiony na pastwę szabrowników.
• Treblinka 43. Bunt w fabryce śmierci A jednak wyniszczeni i odarci z godności ludzie odważyli się wzniecić bunt 2 sierpnia 1943 roku 30/07/2018
• Dom Pamięci - Starszym Braciom w wierze 26/08/2018
  Ksiądz Wojciech Lemański: „Pierwszy raz pojechałem do Treblinki w roku 2000. Trudno było wtedy wypatrzeć przy drodze jakieś tablice informacyjne, a pytani o to mieszkańcy okolicznych miejscowości mieli ze wskazaniem kierunku pewien problem. Wreszcie trafiłem i odnalazłem to miejsce, i ten pomnik, i ten cmentarz. Potem przyjeżdżałem tu wielokrotnie i niejeden raz gubiłem drogę do Treblinki.