Symbolicznym domknięciem długiej drogi rozpamiętywania i zrozumienia - Kielce 2010

Wydarzenia tzw. pogromu kieleckiego na długie dziesięciolecia hańbą okryły nasze miasto i jego mieszkańców, zaś cień ponurej sławy szybko objął cały kraj

4 lipca 1946 roku był jednym z najsmutniejszych dni w całej blisko tysiącletniej historii Kielc. W okrutny sposób zamordowano około 40 osób tylko dlatego, że były innej narodowości - żydowskiej. Wydarzenia tzw. pogromu kieleckiego na długie dziesięciolecia hańbą okryły nasze miasto i jego mieszkańców, zaś cień ponurej sławy szybko objął cały kraj, w trudny do przecenienia sposób przyczyniając się do budowy i utrwalenia za granicą stereotypu Polaka-antysemity.

Stowarzyszenie im. Jana Karskiego od lat prowadzi wytężoną działalność, walcząc ze stereotypem Polaka - antysemity za granicą oraz wszelkimi przejawami antysemityzmu w kraju. Widomym efektem naszych starań jest między innymi fundacja dwóch pomników - Jana Karskiego oraz Menory. Ten ostatni upamiętnia 20 tysięcy Żydów, wywiezionych z kieleckiego getta i zamordowanych w Treblince. W 2006 roku organizowaliśmy obchody IX Ogólnopolskiego Dnia Judaizmu. Nieustannie prowadzimy też działalność edukacyjną inicjując spotkania kieleckiej młodzieży z osobami zaangażowanymi w polsko- żydowski dialog.

Z inicjatywy Stowarzyszenia i przy wsparciu osób prywatnych powstał nowy monument nagrobny, który na wieki godnie upamiętni ofiary kieleckiego pogromu.

Kolejnym, ważnym krokiem na tej drodze będą zbliżające się uroczystości. Z inicjatywy Stowarzyszenia i przy wsparciu osób prywatnych powstał nowy monument nagrobny, który na wieki godnie upamiętni ofiary kieleckiego pogromu. W celu realizacji tej jakże ważnej idei w marcu bieżącego roku ukonstytuował się Społeczny Komitet Restytucji Pomnika Ofiar Pogromu Kieleckiego pod przewodnictwem Bogdana Białka, prezesa Stowarzyszenia. Ponadto w skład Komitetu weszli: Dr Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski, Wojciech Lubawski, Prezydent Miasta Kielce, Prof. Marek Cecuła artysta, oraz Yaacov Kotlicki prezes Kielce Society In Israel (Ziomkostwo Kieleckie w Izraelu).

Pomysłodawcom idei budowy nowego grobowca przyświecały dwa cele - utrwalenie pamięci o pochowanych w nim ofiarach masowej zbrodni oraz nadanie temu miejscu głębokiej symboliki ujętej w estetyce artystycznej formy. Stary grobowiec był bowiem bezimienny, na jego wyglądzie zaś wyraźnie odcisnęło się piętno upływającego czasu i wieloletniego braku stosownej konserwacji.

Autorem projektu nowego grobowca jest prof. Marek Cecuła. Główna płyta pomnika wykonana jest z piaskowca szydłowieckiego. Wyryte na niej zostały nazwiska wszystkich ofiar pogromu - zarówno tych, które zginęły 4 lipca 1946 oraz tych, którzy zmarli już poza Kielcami w dniach następnych z powodu odniesionych w antyżydowskich zajściach ran. Obok zamieszczono też krótki opis wydarzeń sprzed 64 lat w 4 językach: jidysz, hebrajskim, angielskim i polskim. Pośrodku grobowca zainstalowano 6-metrowa płytę wykonaną z czarnego, włoskiego granitu. Płyta składa się z kilku elementów, jednym z nich jest bryła Gwiazdy Dawida (z napisem "4 VII 1946") - sprawia to wrażenie pękniętej całości. Osiągniecie tego efektu było celowym zamiarem projektanta - tworząc wizję grobowca dążył do nadania mu głęboko symbolicznej formy - ,,złamana" płyta ma obrazować nagłe przerwanie życia pochowanych pod nią osób.

Obok grobowca umieszczony został przywieziony do Kielc z Izraela 450- kilogramowy głaz - dar ziomkostwa kieleckich Żydów. Tak jak pozostałe elementy tego smutnego miejsca jego ustawienie ma symboliczny przekaz - wyraża niespełnione marzenie o wyjeździe do Palestyny zabitych 64 lata temu osób. Warto w tym miejscu podkreślić, że ustawienie płyty było nie lada wyzwaniem dla realizujących projekt kamieniarzy. Każdy element należał bowiem ustawić pod odpowiednim kątem jednoczenie precyzyjnie ze sobą zespalając.

Gruntowej zmianie uległo też otoczenie grobowca. Usunięte zostały gęste zarośla, które otaczały grobowiec potęgując wrażenie zaniedbania tego miejsca. Teren otaczający pomnik wyłożony został granitową kostką. Warto też wspomnieć, że za specjalną zgodą Michaela Schudricha strona frontowa grobu została odwrócona o 180 stopni ze wschodu na zachód, dzięki czemu przód grobowca będzie wyraźnie widoczny z ulicy.

Członkowie Komitetu Restytucji Pomnika Ofiar Pogromu Kieleckiego: Bogdan Białek , przewodniczący, prezes Stowarzyszania im. Jana Karskiego, od początku lat osiemdziesiątych zaangażowany w działalność na rzecz dialogu polsko - żydowskiego, odznaczony między innymi nagrodami imienia: Ludwika Hirszfelda, oraz Ks. Stanisława Musiała, członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, współtwórca Gazety Wyborczej. Twórca i redaktor naczelny miesięcznika psychologicznego Charaktery

• Dr Michael Schudrich , Naczelny Rabin Polski
• Wojciech Lubawski , prezydent Miasta Kielce od 2002 roku
• Yaacov Kotlicki , izraelski przedsiębiorca o kieleckich korzeniach, prezes Kielcer Society In Israel (Ziomkostwo Kieleckie w Izraelu)
• Prof. Marek Cecuła - pochodzący i mieszkający w Kielcach światowej sławy artysta ceramik urodzony w polsko-żydowskiej rodzinie. Projektant nowego grobowca ofiar pogromu. Jego wcześniejszym dziełem jest pomnik Menora - ufundowany przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego obelisk upamiętniający 20 tysięcy Żydów, ofiar kieleckiego getta odsłonięty w 2007 roku