Jedwabne 2008

67. rocznica mordu Żydów w Jedwabnem

10 lipca w Jedwabnem, w 67. rocznicę mordu Żydów w tej miejscowości spotkali się przedstawiciele Warszawskiej Wyznaniowej Gminy Żydowskiej, reprezentanci Instytutu Pamięci Narodowej i Kancelarii Prezydenta RP.

W ruinach stodoły na przedmieściach niewielkiego, położonego niedaleko Łomży miasteczka zebrało się wczoraj w południe kilkadziesiąt osób: m.in. Żydzi z Polski i Izraela, przedstawiciele władz lokalnych, IPN i mieszkańcy Jedwabnego. Odmówiono kilka psalmów, po hebrajsku i polsku, oraz żydowską modlitwę za zmarłych. Kadisz odmówiono dwukrotnie - przy pomniku upamiętniającym pomordowanych i na pobliskim kirkucie.

Naczelny Rabin Polski, Michael Schudrich podczas modlitwy zaapelował, by pamiętać nie tylko o zbrodniach, ale także o wieloletnim, pokojowym współistnieniu. - Tak jak musimy pamiętać o zbrodni sprzed 67 lat, tak musimy też pamiętać o tym, że wcześniej przez kilka wieków Polacy i Żydzi mieszkali tu razem, na dobre i na złe. I pomodlić się za pochowanych tutaj w czasach pokoju - mówił rabin Schudrich, któremu w modlitwach towarzyszył ksiądz Wojciech Lemnicki z Jasienicy koło Tłuszcza.

Duchownych z parafii w Jedwabnym, tak jak i przedstawicieli lokalnego samorządu w miejscu obchodów nie było. Przyszło natomiast kilkoro mieszkańców miasta. - Mój ojciec zawsze mówił: Czy to Żyd, czy to Polak, nie ty mu dawałeś życie i nie ty je będziesz odbierał - tłumaczył swoją obecność Leszek Korytkowski. Na pytanie dlaczego tak mało osób z Jedwabnego chce pamiętać o masakrze Żydów odpowiadał: - Kto chce pamiętać, ten przychodzi. Ludzi do niczego zmusić nie można.

15 dnia miesiąca tamuz 5701 roku według hebrajskiego kalendarza, czyli 10 lipca 1941 roku część polskich mieszkańców Jedwabnego spędziło kilkuset swoich żydowskich sąsiadów na rynek. Potem do położonej na przedmieściach stodoły. Część z Żydów mordowano już po drodze. Reszta spłonęła żywcem w podpalonym budynku. Ich ciała zostały pod pogorzeliskiem.

Śledztwo IPN w sprawie mordu Żydów w Jedwabnem umorzono pięć lat temu. Ustalono, że zabójstwa ponad 300 Żydów - 10 lipca 1941 roku - dokonała w Jedwabnem grupa miejscowej polskiej ludności cywilnej z inspiracji Niemców. (Za IAR i „Gazetą Wyborczą”)