Nagroda im. Marii i Łukasza Hirszowiczów za rok 2022!

Źródło: ŻIH

Zaproszenie do zgłaszania kandydatur do Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów za rok 2022!

Autor: Żydowski Instytut Historyczny

Zgłaszanie kandydatów i kandydatek do Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów za rok 2022 do 10 marca br.

Nagroda przyznawana jest w uznaniu osiągnięć naukowych, artystycznych bądź edukacyjnych w dziedzinie badań lub popularyzacji dziejów żydowskiej obecności w Polsce oraz stosunków polsko-żydowskich.

Kapituła przyznaje jedną lub dwie nagrody w danym roku. Laureat Nagrody przyznanej w dziedzinie upamiętniania otrzymuje dodatkowo tytuł „Strażnika Pamięci”.

Wręczenie Nagrody odbędzie się w maju br.

Więcej /dodano 11 maja 2023/:

• Poznaliśmy laureatów
• 11 maja odbyła się gala wręczenia Nagrody

Kapituła Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów wybrała laureatów Nagrody za rok 2022: dr hab. Augusta Grabskiego w uznaniu osiągnięć naukowych oraz Fundację Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz–Birkenau w dziedzinie upamiętnienia. 11 maja odbędzie się gala wręczenia Nagrody.

Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz–Birkenau została powołana w 2013 r. w celu ratowania rzeczy, przedmiotów oraz artefaktów związanych z byłym niemieckim nazistowskim obozem koncentracyjnym i zagłady Auschwitz – Birkenau oraz z jego podobozami, będących obecnie w rękach osób prywatnych. Fundacja działa pod patronatem Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Dr hab. August Grabski jest historykiem związanym z Uniwersytetem Warszawskim i Żydowskim Instytutem Historycznym. W Żydowskim Instytucie Historycznym pracuje od 1996 roku, w latach 2009-2010 był wiceprzewodniczącym Rady Naukowej ŻIH, od 2011 do 2015 roku był sekretarzem Zarządu Stowarzyszenia ŻIH w latach 2011-2015, ekspert sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych (2010, 2014), od 2016 roku pracuje w Centrum im. Anielewicza w Instytucie Historycznym UW. W 2015 roku odznaczony odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” za udział w pracach przy tworzeniu wystawy głównej Muzeum Historii Żydów Polskich. Autor m.in. książek Centralny Komitet Żydów w Polsce (1944-1950). Historia polityczna (2015), Działalność komunistów wśród Żydów w Polsce 1944-1949 (2004), redaktor publikacji Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. T. 4, Holokaust i powojnie (1939-1946) (2019) i Rebels Against Zion: Studies on the Jewish Left Anti-Zionisim (2011). Interesuje się m.in. historią polskich Żydów po 1939 r. irelacjami Żydów z ruchem komunistycznym.

Kapituła

Do Kapituły w 2023 r. należą:

• Ada Willenberg
• dr Monika Polit
• dr hab. Witold Mędykowski

Jak zgłosić kandydata?

• Każda osoba zainteresowana może zgłosić kandydata – osobę bądź zespół.
• Zgłoszenia prosimy wysyłać drogą mailową na adres: hirszowiczowie@jhi.pl do 10 marca br.
• Prawidłowe zgłoszenie powinno zawierać:

1. Imię i nazwisko zgłaszającego, jego adres e-mail do korespondencji;
2. Imię i nazwisko lub nazwę firmy/instytucji kandydata do Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów oraz adres email kandydata;
3. Uzasadnienie zgłoszenia kandydata do Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów oraz opis działań (osiągnięć) kandydata ukazujących osiągnięcia naukowe, artystyczne bądź edukacyjne w dziedzinie badań lub popularyzacji dziejów żydowskiej obecności w Polsce oraz stosunków polsko-żydowskich;
4. Zgodę na przetwarzanie danych osobowych zgłaszającego;
5. Oświadczenie zgłaszającego, że uzyskał zgodę kandydata na przekazanie Organizatorowi danych i materiałów;
6. W zgłoszeniu mailowym mogą zostać zawarte linki do materiałów audio/foto/video dotyczących prezentacji osiągnięć kandydata do Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów;
7. Zgłaszający oświadcza, że udostępnienie materiałów audio/foto/video nie narusza praw osób trzecich. W przypadku nieprawidłowości tego oświadczenia, zgłaszający ponosi pełną odpowiedzialność za naruszenie praw osób trzecich, zarówno w stosunku do Organizatora, jak i w stosunku do osób trzecich;
8. Zgłoszenia można dokonać wyłącznie poprzez jego wysłanie do Organizatora na adres: hirszowiczowie@jhi.pl.

Do zgłoszenia należy dołączyć dokumenty:

• zgodę zgłaszającego na przetwarzanie jego danych osobowych
• zgodę na przetwarzanie danych kandydata/kandydatów
• klauzulę informacyjną zaakceptowaną przez zgłaszającego

Załączniki: wymagane zgody oraz informacja o przetwarzaniu danych osobowych w ŻIH

• klauzula_informacyjna_zglaszajacy_nagroda_Hirszowiczow_2023.docx
• zgoda_kandydata_nagroda_Hirszowiczow_2023.docx
• zgoda_zglaszajacego_nagroda_Hirszowiczow_2023.docx

Nagroda im. Marii i Łukasza Hirszowiczów

W 2001 r. Maria Hirszowicz, profesor socjologii pozostająca od 1969 r. na emigracji w Wielkiej Brytanii, ufundowała nagrodę za działalność i prace poświęcone problematyce żydowskiej w Polsce. Nagroda miała nosić imię jej zmarłego męża, Łukasza Hirszowicza. Fundusz Nagrody Maria Hirszowicz powierzyła ówczesnemu dyrektorowi ŻIH, profesorowi Feliksowi Tychowi. Maria Hirszowicz zmarła w Paryżu w 2007 r. Dwa lata później przyznawanie nagrody zostało czasowo zawieszone. W 2014 r. Żydowski Instytut Historyczny wznowił przyznawanie Nagrody.

W latach 2002–2009 nagrodę im. Marii i Łukasza Hirszowiczów otrzymali:

• Michał Nekanda-Trepka za film dokumentalny Ostatni świadek,
• Zespół Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” za oryginalny wkład w dzieło przypominania żydowskiej obecności historycznej w Lublinie,
• Daniel Kac za całokształt twórczości literackiej w języku jidysz,
• Barbara Engelking-Boni za stworzenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów w IFiS PAN,
• Bogdan Białek za utrwalanie w Kielcach pamięci o pogromie 1946 roku,
• Dariusz Libionka za prace o Zagładzie oraz za utworzenie i redakcję pisma Zagłada Żydów: Studia i Materiały.

W latach 2014–2021 nagrodę im. Marii i Łukasza Hirszowiczów otrzymali:

• 2014 – dr hab. Jolanta Żyndul oraz Fundacja Brama Cukermana z Będzina
• 2015 – Tadeusz Kuźmiński oraz Alicja Mroczkowska i Jacek Dehnel – twórcy Ochotniczego Hufca Porządkowania Cmentarza Żydowskiego w Warszawie im. Józefa Rajnfelda
• 2016 – Jacek Proszyk, Małgorzata Domagalska, Piotr Osęka, Mirosław Bałka
• 2017 – Monika Sznajderman, Marek Szukalak, Krystyna Piotrowska
• 2018 – Maria Ciesielska, Maja Kleczewska i Tadeusz Rolke
• 2019 – Natalia Romik, Zdzisław Senczak i Jacek Leociak
• 2021 – Andrzej Żbikowski, Ośrodek edukacyjno-muzealny „Świętokrzyski Sztetl”

Patroni Nagrody

Łukasz („Gidon”) Hirszowicz, ur. w Grodnie w 1920 r., tuż przed wojną wyjechał do Jerozolimy na studia na Uniwersytecie Hebrajskim. W 1948 r. powrócił do Polski. Pracował w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, w Szkole Głównej Służby Zagranicznej, a od 1954 r. w Instytucie Historii PAN, gdzie uzyskał doktorat i habilitację. Specjalizował się w najnowszej historii Iranu i krajów arabskich. Jego najważniejszą publikacją jest Trzecia Rzesza i arabski Wschód (Warszawa 1963). Był erudytą i poliglotą, a jego wiedza, dowcip, uczynność i charakter zjednały mu grono oddanych przyjaciół.

W 1969 r., rok po nagonce antysemickiej Marca 1968, wraz z żoną opuścił Polskę. Łukasz Hirszowicz otrzymał stypendium naukowe w St. Antony`s College w Oxfordzie, później podjął pracę badawczą w London School of Economics and Political Science. W 1972 r. został redaktorem naczelnym londyńskiego kwartalnika „Soviet Jewish Affairs” i pełnił tę funkcję przez 20 lat, tworząc z tego czasopisma (w 1991 r. przemianowanego na „East European Jewish Affairs”) cenione w świecie naukowym i politycznym źródło informacji i opinii. Zmarł w Londynie w 1993 r.

Maria Bielińska-Hirszowicz, żona Łukasza, docent socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, w 1968 r. została usunięta z Uniwersytetu Warszawskiego wraz z Leszkiem Kołakowskim, Bronisławem Baczko, Zygmuntem Baumanem i innymi opozycyjnymi uczonymi. W Wielkiej Brytanii została wykładowcą socjologii na Uniwersytecie w Reading. Opublikowała m.in.: The Bureaucratic Leviathan (1980), Coercion and Control in Communist Society (1986), zaś w Polsce ogłosiła Pułapki zaangażowania: intelektualiści w służbie komunizmu (2001). W książce tej podjęła – wedle własnych słów – „próbę ponownego odczytania własnego ideologicznego życiorysu”.

Dom Hirszowiczów w Londynie był w latach 80. i 90. przystanią dla przyjeżdżających przyjaciół z Polski, związanych z demokratyczną opozycją. Z ich gościny przez wiele tygodni korzystali m.in. Jan Józef Lipski, Alina Brodzka, Jerzy Jedlicki.