„Wychowawcy ofiarnie szli razem z dziećmi”

Źródło: Żydowski Instytut Historyczny

– Tegoroczny Marsz dedykujemy nauczycielom. W ekstremalnych warunkach getta nie stracili wiary w wartość edukacji i wzorców moralnych, które starali się przekazać uczniom. Do ostatnich dni przed wywózką towarzyszyli swoim podopiecznym w nauce czytania i pisania czy przygotowaniach do matury. Wielu z nich poszło wraz z uczniami na Umschlagplatz – o bohaterach Marszu Pamięci 22 Lipca mówi dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, Monika Krawczyk. Marsz rozpocznie się o godz. 18:00 pod pomnikiem Umschlagplatz przy ul. Stawki 10.

Po raz dziesiąty w Marszu Pamięci 22 Lipca wspominamy blisko 300 tysięcy żydowskich mieszkańców Warszawy, którzy w lecie 1942 roku zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince.

Szczególnie przywołamy pamięć o nauczycielach związanych z grupą Oneg Szabat, takich jak: Abraham Lewin, Emanuel Ringelblum, Eliasz Gutkowski, Izrael Lichtensztajn, czy też o Stefanii Szwajgier, kierowniczce gimnazjum dla dziewcząt przy ul. Długiej 55, a także polskich nauczycielach, którzy udzielali pomocy przyjaciołom z drugiej strony muru.

Wspólnie przejdziemy symboliczną trasę „od śmierci do życia”. Rozpocznie się ona o godz. 18:00 pod pomnikiem Umschlagplatz przy ul. Stawki 10, a zakończy przy ul. Stare Nalewki, w pobliżu Ogrodu Krasińskich, gdzie stanie specjalnie przygotowana na to wydarzenie instalacja artystyczna „Ławki” zaprojektowana przez architekta Jakuba Szczęsnego, którą będzie można oglądać do 31 sierpnia br.

– Na tym obszarze przed wojną znajdowało się wiele szkół żydowskich funkcjonujących w ramach powszechnego systemu oświaty. Były też w okolicy liczne chedery, Talmud-Tory, jesziwy i inne miejsca, gdzie trwała żydowska edukacja religijna. – zaznacza dyrektor ŻIH, Monika Krawczyk.

Na zakończenie Marszu przygotowaliśmy - we współpracy z Instytutem Mieczysława Wajnberga - premierę utworu elektroakustycznego "Nie zaszło u nas nic nowego" na podstawie „Dziennika” Abrahama Lewina w kameralnej obsadzie na skrzypce (Maria Sławek), flet (Ania Karpowicz), głos (Marta Grzywacz) i syntezator (Krzysztof Kozłowski).

Żydowski Instytut Historyczny przygotował także specjalnie na tę okazję audiobook Dziennika Abrahama Lewina. W nagraniu wyreżyserowanym przez Agnieszkę Olsten usłyszymy aktora Jerzego Radziwiłowicza.

Trasa Marszu: pomnik Umschlagplatz (ul. Stawki róg ul. Dzikiej) – ul. Stawki – ul. Dubois – ul. Anielewicza – ul. Świętojerska – wzdłuż Ogrodu Krasińskich – ul. Stare Nalewki.

Wolontariusze będą rozdawać wstążki z imionami zamordowanych Żydów.

Kontakt:

promocja@jhi.pl

Zachęcamy Państwa do fotografowania swojego przemarszu i dzielenia się zdjęciami w mediach społecznościowych z hasztagami: #marszpamięci22lipca #marszpamieci22lipca #wstążkipamięci #wstazkipamieci.

Organizator:

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma

ZDK 2021 B PL.jpg [291.27 KB]

Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy.

Działania towarzyszące finansowane są ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Partnerzy Marszu Pamięci 22 lipca:

• Centrum Taubego
• Centrum Edukacji Obywatelskiej
• FINA Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
• Forum Dialogu
• Forum Żydów Polskich
• Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego
• Fundacja Ochrony Pamięci Obozu Zagłady w Treblince „Pamięć Treblinki”
• Fundacja Shalom
• Hillel Warszawa
• JCC Warszawa
• Muzeum Getta Warszawskiego
• Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
• Muzeum Warszawy
• Prywatne Liceum Ogólnokształcące im. Zuzanny Ginczanki w Zespole Szkół Lauder-Morasha w Warszawie
• Stowarzyszenie Drugie Pokolenie – Potomkowie Ocalałych z Holocaustu
• Stowarzyszenie „Dzieci Holokaustu” w Polsce
• Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny
• Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce
• Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń
• Zespół Szkół Lauder-Morasha w Warszawie

Patroni Medialni:

• „Chidusz”
• Dzieje.pl
• Jewish.pl
• Radio RDC

Czym była wielka deportacja?

22 lipca 1942 roku w getcie warszawskim rozpoczęła się̨ tzw. akcja likwidacyjna. Według niemieckich obwieszczeń Żydzi mieli być „przesiedleni na Wschód”. Codziennie z warszawskiego Umschlagplatzu do Treblinki deportowano od 3 do 8 tysięcy osób; w ciągu 46 dni trwania „akcji” drogę tę przebyło około 300 tysięcy Żydów.

Tylko garstce spośród tych, których zapędzono do pociągów, udało się wyskoczyć i uratować. Kilku uciekinierów z Treblinki wróciło do Warszawy i przekazało informacje o komorach gazowych, ale nie powstrzymało to deportacji. Żydzi ginęli nie tylko od gazu, wielu umarło z braku powietrza już podczas jazdy przepełnionymi wagonami bydlęcymi.

Kilka miesięcy później, 19 kwietnia 1943 roku, w obliczu nieuchronnej zagłady Żydzi postanowili z bronią w ręku walczyć o honor i godną śmierć. Po prawie miesiącu walk powstanie zostało stłumione przez okupanta, a Warszawa została uznana miastem „judenfrei”. Marsz Pamięci 22 lipca organizowany przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma od 2012 roku w rocznicę tych tragicznych wydarzeń poświęcony jest pamięci największej społeczności żydowskiej przedwojennej Europy.