Uroczystości upamiętniające mieszkańców bunkra „Krysia" – 8 marca 2021 r.

Źródło: Żydowski Instytut Historyczny

Upamiętnienie mieszkańców i opiekunów zdekonspirowanego w 1944 roku bunkra „Krysia” organizowane 8 marca br. przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie.

„Gdy Żyd znalazł się po aryjskiej stronie, miał przed sobą dwie ewentualności: zostać «na powierzchni» albo pójść pod ziemię” – pisał Emanuel Ringelblum, twórca Podziemnego Archiwum Getta Warszawy, ukrywając się w bunkrze „Krysia” jesienią 1943 roku.

Bunkier „Krysia”, nazwany tak od wyrazu „kryjówka”, został wybudowany na działce przy ul. Grójeckiej 81 (obecnie nr 77) należącej do polskiego ogrodnika Mieczysława Wolskiego. Był to jeden z największych i najlepiej skonstruowanych wówczas schronów w Warszawie. Pomysłodawcą, twórcą i głównym opiekunem schronu stał się Wolski, ale w pomoc mieszkańcom „Krysi” zaangażowani byli także jego matka, siostry i nastoletni siostrzeniec. „«Krysia» i Rodzina M. to jedna rodzina, która żyje jedną myślą: jak najszybszego zakończenia wojny” – notował Ringelblum.

Na początku marca 1944 roku w wyniku donosu zdekonspirowano „Krysię”, a jej mieszkańców wywieziono na Pawiak. W grupie tej znaleźli się Emanuel Ringelblum wraz z rodziną i 35 innymi Żydami oraz opiekunowie kryjówki – Mieczysław Wolski wraz z siostrzeńcem. Kilka dni później wszyscy zostali rozstrzelani w ruinach getta. Nie znamy miejsca ich pochówku ani dokładnej daty śmierci.

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma upamiętni te tragiczne zdarzenia poprzez złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pod tablicą pamiątkową umieszczoną na budynku przy ul. Grójeckiej 77. Ze względu na pandemię i związaną z nią konieczność zachowania bezpieczeństwa sanitarnego uroczystość w tym roku zostanie zorganizowana w innej niż zwykle formule, bez udziału publiczności.

Wydarzenie rozpocznie się w poniedziałek 8 marca o godzinie 12:00 przy tablicy pamiątkowej powitaniem dyrektor ŻIH, Moniki Krawczyk. Następnie głos zabiorą burmistrzyni dzielnicy Ochota Katarzyna Łęgiewicz oraz kierownik Działu Naukowego ŻIH prof. Andrzej Żbikowski. Modlitwę odmówi Rabin – Szalom Dow Ber Stambler.

Wydarzenie będzie transmitowane online na profilu Żydowskiego Instytutu Historycznego na Facebooku.