Spór o edukację dziecka żydowskiego

Spór o edukację dziecka żydowskiego w dwudziestoleciu międzywojennym. Seminarium - spotkanie z Anną Szybą. ŻIH, 18:00.

"Szkolnictwo żydowskie w Polsce, charakter organizacyjny szkół, język względnie języki wykładowe i tendencje wychowawcze w tychże zakładach są zjawiskiem bezprzykładnym w historii innych narodów".

— pisał w „Głosie Gminy Żydowskiej" Gedo Hecht podsumowując dwadzieścia lat szkolnictwa żydowskiego w niepodległej Polsce. I rzeczywiście, różnorodność szkół żydowskich w dwudziestoleciu międzywojennym, to zjawisko oryginalne — fascynujące, ale też przysparzające trosk żydowskim aktywistom szkolnym i politykom tego okresu.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i objęciu dzieci obowiązkiem szkolnym, tląca się od końca XIX wieku dyskusja na temat roli szkoły w życiu dziecka żydowskiego nabrała konkretnego kształtu. Państwo polskie, na mocy Traktatu Wersalskiego zobowiązane do zapewnienia mniejszościom narodowym szkół w ich języku wykładowym, opowiedziało się po stronie tendencji asymilacyjnych. Rodzice żydowscy zachęcani więc byli do posyłania swoich dzieci do polskich szkół powszechnych, bądź tak zwanych „szabasówek”, szkół z wykładowym językiem polskim zamkniętych w soboty i święta żydowskie.

W związku z tym licznie rozwijające się po wojnie partie żydowskie postanowiły zawalczyć o swoją przyszłość patronując szkołom wychowującym dzieci zgodnie z poglądami danej partii. Prywatne szkoły żydowskie różniły się więc językiem nauczania, stosunkiem do religii, czy stosunkiem do państwa żydowskiego, a między ich działaczami dochodziło niejednokrotnie do zaciekłych dyskusji i sporów.

Co łączyło, a co dzieliło różne typy szkół żydowskich w dwudziestoleciu międzywojennym? Jakich obywateli chciały wychować? Na jakie trudności natrafiały? O co wzajemnie oskarżali się ich politycy i aktywiści szkolni?

Spotkanie odbędzie się 21 marca o godz. 18.00. Poprowadzi je Anna Szyba, kulturoznawczyni, tłumaczka z jidysz, która obecnie pracuje nad doktoratem poświęconym szkołom Centralnej Żydowskiej Organizacji Szkolnej w Polsce 1918–1939.

/ŻIH, /