Zapadł wyrok pierwszej instancji w sprawie autorów książki „Dalej jest noc”

Źródło: "Więź"

Prof. Barbara Engelking i prof. Jan Grabowski mają przeprosić Filomenę Leszczyńską za nieścisłe informacje o jej stryju, nie muszą jednak płacić zadośćuczynienia. Wyrok nie jest prawomocny.

Czytaj więcej: Proces przeciwko redaktorom Dalej jest noc

Sąd okręgowy w Warszawie wydał dziś wyrok w sprawie, jaką z powództwa cywilnego wytoczyła przeciw autorom książki „Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski” – prof. Barbarze Engelking i prof. Janowi Grabowskiemu – krewna jednego z opisanych w publikacji mężczyzn, 80-letnia Filomena Leszczyńska. Kobieta jest wspierana przez Redutę Dobrego Imienia.

Proces dotyczył jednego akapitu z pracy: „[Żydówka] Estera Drogicka (z domu Siemiatycka) po stracie rodziny, zaopatrzona w dokumenty kupione od Białorusinki, postanowiła wyjechać do Prus na roboty, w czym pomógł jej sołtys Malinowa Edward Malinowski (przy okazji ją ograbił) – i w grudniu 1942 r. trafiła do Rastenburga (Kętrzyna) jako pomoc domowa w niemieckiej rodzinie Fittkau. Nie tylko poznała tam swojego drugiego męża (Polaka, który także był na robotach), lecz rozwinęła działalność handlową, przesyłając Malinowskiemu paczki z rzeczami na sprzedaż. Odwiedziła go, gdy jechała na urlop «do domu». Zdawała sobie sprawę, że jest on współwinny śmierci kilkudziesięciu Żydów, którzy ukrywali się w lesie i zostali wydani Niemcom, mimo to na jego procesie po wojnie złożyła fałszywe zeznania w jego obronie”.

Leszczyńska uważa, że nieprawdą jest, by Drogicka przesyłała jej stryjowi rzeczy na sprzedaż, a także to, że sołtys Malinowski wydał Niemcom kilkudziesięciu Żydów.

Prof. Engelking przyznała się do pomyłki w pierwszej kwestii. Co do drugiej wyjaśniła, że opierała się na relacji złożonej przez Esterę w Shoah Foundation w 1996 roku.

Jak podaje „Gazeta Wyborcza”, sędzia Ewa Jończyk orzekła dziś, że badacze mają na stronie Centrum Badań nad Zagładą Żydów PAN umieścić oświadczenie, w którym napiszą, że przepraszają Filomenę Leszczyńską, bratanicę opisanego w „Dalej jest noc” Edwarda Malinowskiego, za „naruszenie jego czci” poprzez „podanie nieścisłych informacji” o tym, że w czasie wojny ograbił Żydówkę i przyczynił się do śmierci Żydów, którzy ukrywali się w lesie. Takie oświadczenie mają też wysłać w liście do Leszczyńskiej. Ponadto w następnych wydaniach książki fragment o Malinowskim ma być zmieniony.

Leszczyńska chciała, by historycy przyznali, że w książce specjalnie podali nieprawdę i pragnęli zarzucić Polakom udział w zagładzie Żydów oraz zapłacili 100 tys. zł. odszkodowania. Sąd odrzucił te żądania. – Orzeczenie sądu nie może powodować efektu schładzającego dla badań naukowych – powiedziała sędzia Jończyk.

Po ogłoszeniu wyroku oskarżeni zapowiedzieli zgłoszenie apelacji. – Szanuję wyroki sądu, ale z tym orzeczeniem trudno mi się zgodzić. Mam nadzieję, że w apelacji nasze racje zostaną uznane – mówi „Wyborczej” Jan Grabowski.

Sprawa poruszyła środowisko naukowe, historyków i ludzi zajmujących się kwestiami żydowskimi. Prof. Engelking otrzymała wsparcie m.in. Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. „Wyrażamy nasz sprzeciw wobec rozstrzygania na sali sądowej sporów interpretacyjnych czy odnoszących się do warsztatu pracy nauk o historii” – napisali w liście Stanisław Krajewski i Zbigniew Nosowski, współprzewodniczący Rady.

Przeczytaj też: Nauka przed sądem

Wiecej do wysłuchania:

Engelking: historia to nie szwedzki stół, że możemy wybrać to, co nam pasuje | Tomasz Lis.

Co dziś wiemy o Zagładzie?” - rozmowa Bogdana Białka z prof. Barbarą Engelking

25 stycznia 2022.
W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu zapraszamy na rozmowę Bogdana Białka, prezesta Stowarzyszenia im. Jana Karskiego, z prof. Barbarą Engelking.
Prof. Barbara Engelking jest kierowniczką Centrum Badań nad Zagładą Żydów, działającego przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN; była szefową Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Autorka i współautorka wielu książek, wśród których najważniejsze to „Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście”, „»szanowny panie gistapo«. Donosy do władz niemieckich w Warszawie i okolicach w latach 1940–1941”, „Jest taki piękny słoneczny dzień... Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945”. Redaktorka i autorka wydawanych przez Centrum opracowań „Prowincja noc. Życie i zagłada Żydów w dystrykcie warszawskim”, „Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych, 1939–1950” oraz „Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski”. Edytorka wielu świadectw ofiar i ocalałych z Holokaustu.