Sprawa nowelizacji ustawy o IPN w styczniu 2018
26/01/2018 | Na stronie od 29/04/2020
USTAWA z dnia 26 stycznia 2018 o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej
"Żadne prawo ustanawiane z jakiejkolwiek intencji i przez kogokolwiek nie zmieni faktów z przeszłości. Zwracamy się do polityków: nie rozdzielajcie nas. Znowu." Oświadczenie organizacji i osób działających na rzecz dialogu polsko-żydowskiego.
- Zbigniew Nosowski i Stanisław Krajewski: Było sporo reakcji histerycznych (...) i to po obu stronach
- Przewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów: Kto okaże się mądrzejszy i skończy ten kryzys?
Kalendarium
- 5 VII 2018 - Instytut Yad Vashem w sprawie wspólnego memorandum premierów Polski i Izraela. (PL ) ( EN).
- 5 VII 2018 - Prof. Grabowski: Oświadczenie Yad Vashem pokazuje cynizm polityków polskich i izraelskich.
- 27 VI 2018 - Premierzy Polski i Izraela podpisali wspólnądeklarację po przegłosowaniu przez Senat zmiany w kontrowersyjnej ustawie o IPN. "Izrael i Polska są przyjaciółmi, którzy współpracują w kwestii pamięci o Holokauście". (EN)
- 24 IV 2018 - Izba Reprezentantów Kongresu USA przyjęła ustawę JUST Act (S.447), która daje Departamentowi Stanu możliwość wspomagania organizacji międzynarodowych zrzeszających ofiary Holokaustu m.in. w zakresie odzyskania majątków, które nie mają spadkobierców. Przeciwko projektowi protestowały środowiska polonijne. Teraz dokument czeka już tylko na podpis prezydenta Donalda Trumpa. Wiecej: Deklaracja Terezińska z 2009.
- 12 IV 2018 - Dzień Pamieci o Holocauście - Holocaust Remembrence Day.
- /Haaretz/: "This year's march at Auschwitz comes weeks after Poland passed controversial legislation criminalizing allegations of Polish complicity in the Holocaust." "Not for nothing we describe the death camps as the camps of Nazis and their helpers," Rivlin said. "There is no doubt that many Poles fought against the Nazi regime, but we cannot deny the fact that Poland and Poles lent a hand to the annihilation" of Jews during the Holocaust, Rivlin said." "Israeli President to Polish Counterpart: We Cannot Deny That Poland and Poles Participated in Holocaust This year's march at Auschwitz comes weeks after Poland passed controversial legislation criminalizing allegations of Polish complicity in the Holocaust" "Duda, for his part, said regarding the legislation: "There is controversy over the law, but I want to repeat that the Polish parliament has no intention of preventing survivors from giving their testimony. I, as president of Poland, wish to defend history - including its difficult parts."
- Więcej: We Must Be Allowed to Discuss the Poles' Role in the Holocaust The Polish nation didn't necessarily take part in the Nazi crimes as a collective, but among that persecuted nation were some who persecuted their Jewish neighbors
- 27 III 2018 - Grupa 59. czołowych amerykańskich senatorów w liście wystosowanym do premiera Mateusza Morawieckiego w poniedziałek zaapelowała o przyjęcie ustawy reprywatyzacyjnej sprawiedliwej wobec polskich Żydów, którzy przeżyli Holokaust i ich rodzin.
- 25 III 2018 - Piotr Cywiński, dyrektor muzeum.
"Ma 46 lat i żyje w cieniu Auschwitz. Nawet mieszka w pokoju gościnnym, który znajduje się po tamtej stronie. Na co dzień Piotr Cywiński, dyrektor muzeum ma do czynienia z wielkimi liczbami. Pamięcią po 1,1 mln pomordowanych. Logistyką związaną z 2,1 mln zwiedzających rocznie. Dyplomacją - bo oficjalne delegacje są tu codziennością. Ostatnio zaś musi się też mierzyć z falą nienawiści."- Paweł Reszka: Gabinet z widokiem na szubienicę Newsweek. "Jesteśmy z Tobą Piotrze".
- Paweł Śpiewak i Jolanta Hercog do Piotra Cywińskiego
- Piotr Cywiński: Pod Ścianą Śmierci prosimy o ciszę. Rozmowa z dyrektorem Muzeum Auschwitz-Birkenau. /wyborcza.pl/
- 24 III 2018 - Ratusz broni dyrektora Muzeum Polin: Może komentować rzeczywistość.
- 23 III 2018
- "Formować sumienia, a nie formułować ustawy" - Ignacy Dudkiewicz, "Więź", wiosna 2018.
- Wiecej: Apel o formowanie sumień - Polska Rada Chrześcijan i Żydów (4 IX 2011).
- 23 III 2018
- "Otwarta Rzeczpospolita" poprosiła prof. Ewę Łętowską - pierwszą Rzeczniczkę Praw Obywatelskich, sędzię Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku o przyjrzenie się tekstowi "analizy" prawnej dotyczącej stanowiska CMWP SDP aprobującego przyjęte przez Sejm RP rozwiązania zawarte w nowelizacji ustawy o IPN.
- Notatka prof. Ewy Łętowskiej.
- Wyjaśnienie: 16 marca 2018 roku Centrum Monitoringu Wolności Prasy Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich rozesłało analizę prawną dotyczącą stanowiska CMWP SDP aprobującego przyjęte przez Sejm RP rozwiązania zawarte w nowelizacji ustawy o IPN, co jest rozszerzeniem oświadczenia CMWP SDP wyrażonego 30 stycznia 2018 r. Autorem analizy jest Michał Jaszewski - adwokat, z upoważnienia Zarządu Głównego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich zajmujący się pomocą prawną członkom SDP. Sam jednak w wielu dyskusjach, w tym w trakcie spotkania nt. cenzury na Facebooku u Rzecznika Praw Obywatelskich, woli tytułować się przedstawicielem Obozu Narodowo - Radykalnego.
- 22 III 2018 - Jeden z przepisów noweli ustawy o IPN, odnoszący się do czynów popełnionych za granicą, niezależnie od prawa obowiązującego w miejscu ich popełnienia, należy uznać za niekonstytucyjny - wskazano w stanowisku Prokuratora Generalnego dla Trybunału Konstytucyjnego. /PAP/. Cytat: Więcej: Haaretz - Top Polish Legal Official: New 'Holocaust Bill' Is Unconstitutional.
- 22 III 2018 - Ostre słowa rektora UW w obronie prof. Michała Bilewicza: "Rolą nauki nie jest wypełnienie oczekiwań polityków, tylko poszukiwanie prawdy".
- 22 III 2018 - Między historią a mitologią. O dobrej i złej pamięci, biciu w cudze i własne piersi oraz o kościelnych źródłach antysemityzmu z abp. Grzegorzem Rysiem rozmawia Jacek Dziedzina. /gosc.pl/
- 22 III 2018 - Usuwajcie nienawistne komentarze: Szefowa Wydawnictwa Czarne Monika Sznajderman, Włodek Goldkorn i Mikołaj Grynberg wystosowali list do zarządu Onetu, sugerując, że portal powinien zatrudnić moderatorów, by usuwać posty propagujące nienawiść. Powodem były hejterskie wpisy na forum Onetu pod materiałami dotyczącymi autorów listu. /press.pl/
- 19 III 2018 - Naczelny rabin Polski o komunikacie Episkopatu: "Doceniamy komunikat Episkopatu, który mówi o kontynuowaniu dialogu i potępieniu antysemityzmu; będziemy wypowiadać się przeciwko antypolskim zarzutom wśród Żydów" - napisał Michael Schudrich w liście do przewodniczącego KEP abp. Stanisława Gądeckiego.
- 16 III 2018 - Centrum Monitoringu Wolności Prasy Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich rozesłało analizę prawną dotyczącą stanowiska CMWP SDP aprobującego przyjęte przez Sejm RP rozwiązania zawarte w nowelizacji ustawy o IPN, co jest rozszerzeniem oświadczenia CMWP SDP wyrażonego 30 stycznia 2018 r. Autorem analizy jest Michał Jaszewski - adwokat, z upoważnienia Zarządu Głównego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich zajmujący się pomocą prawną członkom SDP. Sam jednak w wielu dyskusjach, w tym w trakcie spotkania nt. cenzury na Facebooku u Rzecznika Praw Obywatelskich, woli tytułować się przedstawicielem Obozu Narodowo - Radykalnego
- 16 III 2018 - Senatorowie PiS ws. debaty w Muzeum POLIN: stawiano kłamliwe tezy. /onet.pl/ W czasie niedawnej debaty w Muzeum POLIN stawiano kłamliwe tezy o "antysemityźmie wtórnym" - uważają senatorowie PiS Artur Warzocha i Rafał Ślusarz. W oświadczeniu adresowanym do marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego pytają, czy powinno się wspierać ze środków publicznych "tego typu działalność".
- 15 III 2018 - Dyrektor muzeum Auschwitz-Birkenau: to miejsce nie powinno być zakładnikiem polityki. Celem historii nie jest duma, choć wiem, że dziś bardzo wielu chciałoby, żeby tak było. Uważam, że polskość powinna być powodem do zobowiązania: żebyśmy byli świadomi, że mamy pewną odpowiedzialność i obowiązki - mówi w rozmowie z Onetem Piotr M. A. Cywiński.
- 15 III 2018 - Polska Rada Chrześcijan i Żydów wyraża uznanie dla dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau dr. Piotra M. A. Cywińskiego. Jesteśmy z nim solidarni w obliczu pojawiających się wezwań do odwołania go z tej funkcji - czytamy w oświadczeniu Rady.
- 13 III 2018 - Biskupi zaniepokojeni poziomem debaty ws. stosunków polsko-żydowskich. - Trwa 378. Zebranie Plenarne KEP [relacja]
"Zaniepokojenie "sytuacją społeczną, która powstała w wyniku debaty politycznej i medialnej" na temat stosunków polsko-żydowskich wyraził bp Rafał Markowski na trwającym w Warszawie 378. zebraniu plenarnym Episkopatu Polski."
- Sygnalizowałem księżom biskupom niebezpieczeństwo przekładania się tej bardzo emocjonalnej debaty na poziom relacji czysto ludzkich i że może ona zniweczyć dorobek trudnej pracy wielu dziesięcioleci - powiedział KAI przewodniczący Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem. Prawdopodobnie biskupi nawiążą do tej sprawy w jutrzejszym komunikacie po obradach Episkopatu. /KAI/ Bp Markowski poprosił, aby stanowisko Episkopatu w tej kwestii zostało wyrażone w komunikacie po zakończeniu obrad 378. zebrania plenarnego KEP.
- 12 III 2018 - Mówi się, że to z myślą o nim nowelizowano ustawę o IPN. Jan Tomasz Gross gościem Tomasza Lisa. "Jak wyglądały polsko-żydowskie relacje w czasie wojny? Jak w marcu '68, kiedy na skutek antysemickiej nagonki z Polski wyjechało około 13 tys. Polaków żydowskiego pochodzenia? A jak wyglądają dzisiaj? O tym Tomasz Lis porozmawia z polsko-amerykańskim historykiem Janem Tomaszem Grossem."
- 12 III 2018 - Andrzej Duda podpisał, a teraz krytykuje ustawę o IPN: "Zle się stało". Oberwało się też premierowi. /wiadomosci.gazeta.pl/ 12 III 2018 - POLITYKA.PL Adam Szostkiewicz dla POLITYKA.PL 28 marca 2013 - Wielka trauma. "Jak Polacy Niemcom Żydów mordować pomagali". Recenzja książki "Polskę antysemicką - przed wojną, w jej trakcie i po niej - wziął na warsztat Stefan Zgliczyński, publicysta związany z polską edycją "Le Monde diplomatique". Lektura tego eseju o (za?) ostrym tytule jest podobnym wyzwaniem jak czytanie książek Jana Tomasza Grossa z "Sąsiadami" na czele." Prof. Jan Grabowski o tym, co historycy wiedzą o Zagładzie w Polsce. "Ukryte w niepamięci" - Rozmowa z prof. Janem Grabowskim o faktach dotyczących Zagłady na terenach Polski. O tym, jakie są i czym właściwie są. /polityka.pl 13 lutego 2018/
- 11 III 2018 - "Byłam pogrążona w jakimś niesamowitym złudzeniu, czym jest Polska i kim są Polacy. A teraz dostaję lekcję, czym są. I czym ona jest. To bardzo gorzka lekcja". "We władzy szczurołapa" - rozmowa z Joanną Tokarską-Bakir /Krytyka Polityczna/
- 11 III 2018 - Piotr Pacewicz: Solidarność z Żydami. W prawdzie, we wzruszeniu, w proteście przeciw ustawie, która zakłamuje Holocaust. /oko.press/ "List "Piszemy do was z Polski" ma być próbą ratowania relacji polsko-żydowskich pomimo traumy Holocaustu, mimo wypędzenia roku 1968 i pomimo próby korekty historii przez obecną władzę. W niedzielę 11 marca przeczytał go nam Andrzej Seweryn, aktor i dyrektor Teatru Polskiego."
- 8 III 2018 - List "Prawda i pojednanie" 100 polskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego, wśród nich Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita, wystosowało list otwarty do międzynarodowej opinii publicznej.
- 6 III 2018 - Biskupi greckokatoliccy: "nie" dla fałszywego patriotyzmu, Kijów. (KAI)
- 5 III 2018 - Amerykanie wprowadzili szczególne sankcje wobec polskich władz - do czasu przyjęcia zmian w ustawie o IPN prezydent ani wiceprezydent USA nie będą się z nimi spotykać. Onet dysponuje dokumentami, które to/g potwierdzają.
- 5 III 2018 - Wildstein: Strona izraelska ma w Polsce kontakty niechętne Polsce i Polakom.
- 3 III 2018 - Rabin Michael Schudrich: My, Polacy i Żydzi, możemy rozmawiać bez gniewu, antysemityzmu, nienawiści! "Mówię "my", bo jestem Żydem oraz obywatelem polskim i amerykańskim. Więc mówię w tej chwili w imieniu wszystkich trzech stron mojej osobowości: nie jest w porządku tłumaczenie, że skoro tamten powiedział coś okropnego, to mi teraz wolno powiedzieć coś okropniejszego. Ktoś tu musi zachowywać się jak dorosły. Brak jest moralnego przywództwa ze wszystkich stron." /Gazeta Wyborcza/
- 1 III 2018 - Nowela ustawy o IPN weszła w życie.
- 1 III 2018 - Sprawa nowelizacji ustawy o IPN: Haaretz:
- Poland's Deputy PM: We All Must Stop Using the Holocaust for Political Games. Jarosław Gowin: "We will never permit anybody to falsify history, nor disrespect Jewish victims. From Israel and the Jewish nation, we ask for the same truth and respect regarding Poles in return"
- Polish Delegation to Meet With Israeli Officials on Contentious Holocaust Law Meetings are intended to reduce tensions over the new legislation, which bans mentioning the Polish nation's involvement in the Holocaust and goes into effect on Thursday
- 28 II 2018 - Dr Ewa Kurek za pieniądze MSZ przekonywała, że "żydowskich szmalcowników było więcej niż polskich". /gazeta.pl/
- 27 II 2018 - Ks. Zieliński dla TVP Info: "To zupełnie inny system wartości, inna koncepcja prawdy. Dla nas prawda oznacza zgodność tego, co mówię z faktami. Dla Żyda prawda oznacza zgodność tego, co on mówi z dobrem przez niego pojętym. Jeśli Żyd jest religijny, to prawda oznacza coś czego Bóg chce. Jeśli jest to Żyd niereligijny, to prawda jest czymś subiektywnym, albo prawdą będzie to, co będzie służyło interesom Izraela. Żydzi mają taki swój gatunek literacki - haggada - często te opowieści nie mają nic wspólnego z faktami. Jeśli my zwracamy na to uwagę, że to nieprawda, to mamy takie reakcje, jakie mamy". POLISH PRIEST: THE TRUTH FOR JEWS IS WHATEVER IS BENEFICIAL FOR THEM For non-religious Jews, he added, "the truth is subjective or whatever serves Israel's interests." The Jerusalem Post
- 27 II 2018 - Prezydent Andrzej Duda spotkał się we wtorek na Kazimierzu z przedstawicielami społeczności żydowskiej. Obecną sytuację w relacjach polsko-żydowskich nazwał "zgrzytem" i podkreślił potrzebę prowadzenia dialogu.
- 27 II 2018 - Prof. Dariusz Stola dyrektor Muzeum POLIN dla Newsweek Opinie - rozmowa z Renatą Kim.
- 27 II 2018 -"Strach rozmawiać" - Rozmowa z Mikołajem Grynbergiem, autorem przygotowywanej do wydania "Księgi wyjścia" - zbioru rozmów o Marcu '68 z tymi, którzy wyjechali, i tymi, którzy zostali w kraju, jak rodzice autora.
- 27 II 2018 - "Żydzi są naszymi braćmi". Tej nauki Jana Pawła II już prawie nie słyszymy. Widzimy, najdelikatniej mówiąc, odwrót od nauczania Jana Pawła II w kwestii relacji do Żydów, swoistą dewojtylizację. Dotyczy to niestety wielu naszych rodaków i praktykujących katolików. Piszę to ze smutkiem - dla Magazynu TVN24 dominikanin Tomasz Dostatni.
- 26 II 2018 - Apel Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych. Przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów wiata spotkali się z Premierem RP Mateuszem Morawieckim, aby przekazać swój apel, skierowany do rządów, parlamentów i narodów Polski i Izraela w odpowiedzi na toczącą się dyskusję wokół nowelizacji Ustawy o IPN. Apel Towarzystwa podpisało blisko 50 Sprawiedliwych. /polin.pl; sprawiedliwi.org.pl/
- 26 II 2018 - "Strach po żydowsku", w lutym zapachniało marcem - Paweł Reszka, Newsweek.
- 25 II 2018 - Rabin Michael Schudrich: "My, Polacy i Żydzi, możemy rozmawiać bez gniewu, antysemityzmu, nienawiści!". /gazeta.pl/
- 25 II 2018 - Wiceprezes IPN: obecna krytyka Polaków "głęboko niesprawiedliwa". /onet.pl/
- 25 II 2018 - Oświadczenie Janusza Makucha, Dyrektora Festiwal Kultury Żydowskiej /Aktualności, FKŻ/
- 25 II 2018 - Małopolska kurator oświaty żąda: tylko polscy przewodnicy w Muzeum KL Auschwitz. /kraków.wyborcza.pl/
- 24 II 2018 - Przełom w relacjach Polska - Izrael? "Haarec" i "Jerusalem Post": "Polski rząd zamraża ustawę o IPN". /gazeta.pl
- 23 II 2018 - Dosyć tego! Protest niemieckojęzycznych tłumaczy i promotorów literatury polskiej. /wyborcza.pl/
- 23 II 2018 - Monika Prończuk: "Ronen Bergman: Mama miała rację. W Polakach wciąż tkwi antysemityzm". /oko.press/
- 23 II 2018 - "Fala złych opinii o Polsce przypomina tsunami". Tusk o kryzysie relacji Polska-Izrael. /gazeta.pl/
- 22-23 II 2018 - Mikołaj Grynberg "KSIĘGA WYJŚCIA".
- Michał Wójcik rozmawia z Mikołajem Grynbergiem, który ostatnio napisał kolejną książkę. Teraz, po niedawnym uchwaleniu w Polsce nowelizacji ustawy o IPN, nabrała ona szczególnego znaczenia.
- Marcin Cieślik "Księga odejścia" /Więź/
- 22 II 2018 - Cezary Michalski: "Kaczyński chciał z polskiej zbiorowej pamięci wymazać Marzec 68" /Newsweek 22 II 2018./ "Ale to właśnie z winy PiS zapamiętamy ten rok przede wszystkim jako ponure echo tamtej antysemickiej nagonki."
- 22 II 2018 - Agnieszka Magdziak-Miszewska dla radia TokFm:
- "Procedowanie ustawy IPN byłoby zrozumiałe, gdyby na procedowaniu tej ustawy i przyjęciu jej w takim dniu nalegali ludzie, którzy Polsce źle życzą" /radio tokfm/
- Polityka PiS dotknie Polaków za granicą? - "Przeciętny obywatel będzie niesprawiedliwie traktowany" /radio tokfm/
- 19 - 22 II 2018 - Przegląd mediów
- Więż:
- Ireneusz Cieślik "O cynicznej zabawie ofiarami" "Sprawa wypowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego w Monachium pokazuje, że promotorzy nowelizacji ustawy o IPN, a także apologeci pedagogiki bezwstydu, mogą zacząć wpadać we własne sidła."
- Newsweek:
- Morawiecki skarży się na falę antypolonizmu. I nadziewa się na krytykę "W wywiadzie dla portalu Bloombergpremier Morawiecki broni stanowiska polskiego rządu wobec ustawy o IPN. Twierdzi też, że będące jej reperkusją międzynarodowe protesty obnażają narastającą falę "antypolonizmu". "
- Aleksandra Pawlicka - Cyniczna gra premiera Morawieckiego.
- Idziemy:
- Brońmy prawdy
- ks. Henryk Zieliński - Świadectwo prawdy.
- TVN24 "Czarno na białym":
- Zawód szmalcownik"Najpierw o tym, o czym najtrudniej mówić, czyli o polskich donosicielach, szmalcownikach i szantażystach - nie sposób ich dokładnie policzyć...."
- Więż:
- 19 II 2018 - OŚWIADCZENIE ORGANIZACJI ŻYDOWSKICH DO OPINII PUBLICZNEJ "My, przedstawiciele polskich organizacji żydowskich, wyrażamy nasze oburzenie z powodu narastającego w kraju klimatu nietolerancji, ksenofobii i antysemityzmu...."
- 19 II 2018 - Zbrodniczy wymiar okupacji niemieckiej na ziemiach polskich 1939-1945. Stanowisko IPN.
- 19 II 2018 - Premier Mateusz Morawiecki w ogniu krytyki.
- Głos zabrał prezydent Izraela. "To nowe dno". /gazeta.pl/
- Haaretz: Netanyahu Tells Polish PM in Phone Call: Comparing Polish and Jewish Perpetrators of Holocaust Is Baseless Morawiecki said yesterday that the Holocaust had Polish perpetrators, just as it had Jewish ones. "I told him that such a comparison is false,"
- Haaretz, Opinion, Danusha Goska: How Poles Are More Vilified as "Bestial" Brute Jew Killers Than German Nazis Themselves Increasingly, ordinary Poles, caricatured as staunchly Catholic, simple-minded and chauvinistic, are positioned as the quintessential Holocaust perpetrator. That's far more comfortable than blaming "elite" German Nazis.
- Haaretz: Polish Historian: Entering Dialogue With Poland on Holocaust Bill Is 'The Last Thing' Israel Should Do. Visiting Israel, Prof. Jan Grabowski says anti-Semitic sentiment in Poland reminiscent of dark years, new Polish narrative false and distorted
- Haaretz: Tel Aviv Embassy Day After 'Jewish Holocaust Perpetrators' Remark Police investigating graffiti found at entrance to Tel Aviv embassy. On Saturday, Polish PM said Holocaust had Polish perpetrators "just as there were Jewish ones"
- Haaretz: Were There Actually "Jewish Perpetrators" of the Holocaust? Polish Prime Minister Mateusz Morawiecki says there were, along with Polish, Russian, Ukrainian and German. Israeli historians say it's part of an ongoing campaign to blur the line between the murderers and the victims
- 18 II 2018
- Irena Lasota: Dyskurs o odpowiedzialności za Holokaust. Babranie się w tej samej rzece /Rzeczpospolia Plus-Minus/
- 18 II 2018
- Kancelaria Premiera RP: Komunikat po rozmowie telefonicznej premiera M. Morawieckiego z premierem B. Netanjahu.
- 18 II 2018
- Lauder stwierdził, że Morawiecki wykazał "odrażającą ignorancję niesumiennym twierdzeniem, że tzw. żydowscy sprawcy byli częściowo odpowiedzialni za usiłowania nazistowskich Niemiec zlikwidowania europejskich Żydów". Światowy Kongres Żydów żąda przeprosin.
- 18 II 2018
- Wzywamy premiera i innych polityków do powstrzymania się od dalszych nieprzemyślanych wypowiedzi, które stanowiąc zaprzeczenie prawdy historycznej, kompromitują ich osobiście oraz instytucjonalnie" - głosi niedzielne oświadczenie Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce. /pdf/
- 18 II 2018
- Edward Krzemień- "Czarny jest ten obraz. Promil Polaków ratował Żydów. Przepędzano ich jak bezpańskie psy, rabowano, zabijano" - mówi Alina Skibińska, badaczka okupacyjnego Biłgoraju. /oko.press/ "Ten strach tak ich ogarnia, że po prostu wariują i ze łzami w oczach proszą Żydów, żeby odeszli i szukali pomocy gdzie indziej. To można zrozumieć, to byli uczciwi, przyzwoici ludzie, którzy zrobili tyle, na ile ich było stać. Ale większość Polaków była obojętna, wroga, czasem okrutna".
- 18 II 2018
- Konferencja w Monachium luty 2018, c.d. Benjamina Netanjahu: Zniekształceń odnośnie do Polski nie można poprawić, wprowadzając inne zniekształcenia. Biuro prasowe izraelskiego premiera: obaj przywódcy zgodzili się, że oba kraje powinny kontynuować dialog. W imieniu Mateusza Morawieckiego rzeczniczka PiS: Przeprosin nie będzie. /wyborcza.pl/
- 17 II 2018
- Benjamina Netanjahu oburzyły słowa Mateusza Morawieckiego, które padły podczas konferencji w Monachium. Wypowiedź polskiego premiera odbiła się szerokim echem na świecie. /gazeta.pl/
- 16 II 2018
- Ambasador USA w Polsce krytykuje ustawę o IPN /newsweek.pl/. "Na braku porozumienia między nami, najbliższymi sojusznikami korzystają nasi przeciwnicy - powiedział Paul Jones w opublikowanym rano nagraniu. - Sformułowania takie jak "polskie obozy zagłady" są niewłaściwe i krzywdzące, jednak należy je zwalczać sposobami, które chronią wartości, takie jak wolność słowa."
- Zofia Romaszewska: Ustawa o IPN jest idiotyczna. Prawdopodobnie zostanie zmieniona. /wprost.pl/
- Niemcy skrytykowali apel marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego, aby nasze służby dyplomatyczne oraz Polonia za granicą zgłaszały przypadki antypolskich wypowiedzi -podaje "Deustche Welle".
- Polacy podzieleni ustawą o IPN. Sondaż /tvn24.pl/.
- Dostałem tysiące próśb o wstrzymanie Marszów Żywych w Polsce. Po rozważeniu sprawy zdecydowałem o kontynuowaniu organizowania wyjazdów młodzieży do Polski. Postrzegam te wyjazdy jako ważne narzędzie edukacji. Postrzegam także relacje z Polską jako bardzo istotne. Nie chcę eskalacji - mówi w pierwszym wywiadzie dla polskich mediów Naftali Bennett, minister edukacji Państwa Izrael. Z Naftalim Bennettem rozmawiał Jacek Tacik.
- 15 II 2018
- Prezydent Andrzej Duda skierował nowelę ustawy o IPN do Trybunału. /parlamentarny.pl/
- 14 II 2018
- Zastanawiam się, czy jesteśmy w roku 1934 czy 1935. A przede wszystkim - jak uniknąć 1939 - Marian Turski o antysemickich nastrojach w Polsce w rozmowie z Dorotą Wysocką-Schnepf: /wyborcza.pl/
- 14 II 2018
- Nie mówią, że obozy zagłady były polskie, ale mają z Polską związane traumatyczne wspomnienia i o tym chcą mówić bez obaw. Polscy Żydzi, którzy po wojnie wyjechali do Izraela tłumaczą dlaczego ustawa o IPN jest dla nich niezrozumiała i nie do przyjęcia. A tłumacząc to opowiadają - niektórzy po raz pierwszy - swoje wstrząsające rodzinne historie, co dokumentują - drastyczne też niekiedy zdjęcia. Rozmowy z tymi, którzy przeżyli zagładę - jedna z bohaterek ocalała, choć mając 10 lat stała już w komorze gazowej w Auschwitz - w komorze na Majdanku wcześniej straciła matkę. Wszyscy podkreślają, że Holokaust był niemiecki, ale mówią też o tym - dlaczego mają żal do Polski i Polaków. /tvn24/
- 12 II 2018
- Deklaracja "Nie rozdzielajcie nas", którą podpisali m.in. współprzewodniczący Polskie Rady Chrześcijan i Żydow, spotkała się z wielkim zainteresowaniem w Polsce, a także w Izraelu. Haaretz: / pełny tekst/
- Czy po nowelizacji ustawy o IPN świadkowie historii będą bali się mówić? Pytamy ich powierników: /tokfm.pl/
- Ustawa o IPN zaprzecza polskim sojuszom i odwraca nas ku wschodowi [ANALIZA] - Kazimierz Wóycicki pisze dla POLITICO
- Andrzej Friszke - "Pytania o polski nacjonalizm" /Laboratorium Więzi, teksty z Więzi/ - Tekst ukazał się w "Więzi" nr 11/1993.
- 12 II 2018
- Tomasz Lis: Jak walka o godność narodu zmieniła się w wizerunkową katastrofę. "Walka PiS o godność narodu na razie przyniosła wizerunkową katastrofę w postaci oskarżeń o próby ukrywania historycznej prawdy. Choćby o zbrodni w Jedwabnem - poseł PiS Jacek Żalek tłumaczył, że "jeżeli byli tam Polacy", to "ponoszą odpowiedzialność" Tymczasem to, że za mord na Żydach w Jedwabnem odpowiadają Polacy zostało udowodnione. O próbach zakłamywania historii Tomasz Lis rozmawia z Aleksandrem Smolarem."
- Krzysztof Wasilewski: Polowanie na Żydów. Rząd w Londynie o Zagładzie i szmalcownikach. /Tygodnikprzegląd.pl/
- 11 II 2018
- Oświadczenie Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego w sprawie nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej
- Międzynarodowa Rada Oświęcimska w obronie dyrektora Muzeum Auschwitz-Birkenau.
- Prof. Dariusz Stola o fali antysemickiego hejtu: Czasami nie potrafiłbym odróżnić komentarzy z 1968 roku od tych z 2018. Z profesorem rozmawia Mike Urbaniak. /weekend.gazeta.pl/.( pdf)
- 10 II 2018
- The Times of Israel: Top Polish official accuses Jews of 'passivity' in Holocaust. Andrzej Zybertowicz, an adviser to President Duda, says harsh Jerusalem response to controversial Holocaust legislation stems from 'feeling of shame'.
- Oświadczenie Zespołu Podyplomowych Studiów Polsko-Żydowskich przy IBL PAN w sprawie zmian w ustawie o IPN.
- Katechetka z Mszany Dolnej bezskutecznie walczy o postawienie w mieście tablicy pamiątkowej w miejscu, gdzie kiedyś stała żydowska synagoga. Choć pod jej apelem do rady miasta w tej sprawie podpisało się wiele osób, nie doczekał się reakcji. A burmistrz tłumaczy: to inicjatywa jednej pani. /Olga Szpunar - krakow.wyborcza.pl/
- 9 II 2018
- Prof. Grosfeld: "Kwestia żydowska" jest zrośnięta z "kwestią polską". Uważam, że być może dzięki obecnemu kryzysowi będzie możliwa bardziej spokojna, długofalowa debata polska, oby z udziałem żydowskim - mówi KAI prof. Jan Grosfeld, członek Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem. Dodaje, że dyskusja nad ustawą o IPN świadczy zarazem o tym, jak mocno "kwestia żydowska" jest zrośnięta z "kwestią polska", co stanowi szansę i ograniczenie zarazem.
- 9 II 2018
- Agnieszka Holland: "Ustawa o IPN odbiera zasługi bohaterom" /Rzeczpospolita Plus Minus/
- Joana Szczepkowska - "Poczucie wspolnoty" /Rzeczpospolita Plus Minus/
- "Zniszczono nadzieję, że Polska może być inna" - A. Magdzia-Miszewska była ambasador Polski w Izraelu gościem Bartosza Węglarczyka: /OnetRANO/
- Adam Leszczyński: "Już nie sadzi się drzewek w Yad Vashem. Zostać Sprawiedliwym nie jest łatwo, ratowanie Żydów dla zysku nie wchodzi w rachubę"
- 9 II 2018 - "Krytyka Polityczna" - lektura aktualna:
- Ludwika Włodek: "Żydowska opowieść nie musi krzepić polskich serc" "Polskie i żydowskie opowieści o Zagładzie się różnią. Polacy opowiadają więcej o tych, co ratowali i pomagali. Żydzi o tych, co szantażowali i wydawali. Nie wynika to ze złej woli żadnej ze stron, a z różnicy perspektyw."
- "Niezdolni do wstydu" - Sławomir Sierakowski rozmawia z Andrzejem Lederem.
- Bożena Keff: "Antysemityzm - niezamknięta historia"
- Jacek Leociak: "Cały naród ratuje swoich Żydów"
- "Anna Bikont: na każdym kroku pilnie wykluczano Żydow z polskiej społeczności" - Olga Wróbel rozmawia z Anną Bikont, autorką książki "Sendlerowa. W ukryciu". "- Gdyby liczyć "populacja polska a szmalcownicy", to nie było ich dużo. "Populacja polska a sprawiedliwi" - też nie było ich dużo. Natomiast to niechęć sfery pomiędzy, obojętność łatwo przechodząca w nienawiść, to było to, co nie dawało przeżyć."
- Jan Grabowski:"Upamietnianie Polaków niosących pomoc". "Mnożenie pomników nie przyczyni się do poważnej refleksji nad okupacyjnymi postawami Polaków."
- Jan Grabowski: "Nie, polskie elity nie ratowały Żydów".
- Bożena Keff: Antysemityzm nie jest poglądem.
- 8 II 2018
- Ocaleni z Holocaustu wtargnęli do polskiej ambasady w Izraelu. Protestują przeciw ustawie o IPN. "The Times of Israel".
- 8 II 2018
- "Żadne prawo ustanawiane z jakiejkolwiek intencji i przez kogokolwiek nie zmieni faktów z przeszłości. Zwracamy się do polityków: nie rozdzielajcie nas. Znowu" - czytamy w oświadczeniu organizacji i osób działających na rzecz dialogu polsko-żydowskiego. To reakcja na kontrowersyjną nowelizację ustawy o IPN. RMF24
- 7 II 2018
- Prymas po nowelizacji ustawy o IPN: "My, wierzący, mamy modlić się o pojednanie i dialog...". "Dialog nie może zostać bezmyślnie zerwany" - powiedział KAI abp Wojciech Polak komentując obecny kryzys w relacjach polsko-żydowskich." /Laboratorium Więzi/
- Agnieszka Magdziak-Miszewska: "Ustawa o IPN. Czy powrót do "normalności" jest możliwy?". /Laboratorium Więzi/
- 6 II 2018
- Zbigniew Nosowski i Stanisław Krajewski: Było sporo reakcji histerycznych (...) i to po obu stronach.
- 6 II 2018
- Andrzej Duda podpisał ustawę o IPN, ale najbardziej kontrowersyjne artykuły skierował do Trybunału Konstytucyjnego. Oznacza to, że ustawa wejdzie w życie, a dopiero później zajmie się nią TK.
- Oświadczenie Instytutu Pamięci Narodowej ws. apelu Ambasador Izraela o zmianę nowelizacji ustawy o IPN - 28 stycznia 2018
- List byłych ambasadorów w obronie polskiej racji stanu.
- American Jewish Committee wyraża ubolewanie w związku z decyzją prezydenta Dudy o podpisaniu nowelizacji ustawy o IPN
- Ponad 350 francuskich intelektualistów wyraża sprzeciw wobec ustawy godzącej w wolność słowa.
- Oświadczenie Pracowników Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego ws. zmian w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej
- Daniel Passent: "Dopóki wolno. Jestem ocalony przez Polaków i Żydów." /polityka.pl/
- "Mojego brata wydał Polak". Wstydliwe karty historii narodu polskiego. Rozmowa Renaty Kim z Krystyną Budnicką i prof. Jackiem Leociakiem. /Nesweek.pl/
- Paweł Śpiewak - "Suma bólu" /Tygodnik Powszechny/ "Zmieniając ustawę o IPN, rządzący działają na szkodę Polski. Budzą podejrzenie, że coś jest z Polakami nie tak: że chcemy ukryć prawdę, a zamiast wymiany argumentów wybieramy sądy i więzienie."
- 5 II 2018
- Stanowisko PTH w sprawie zmian w ustawie IPN
- Apel Zarządu Fundadcji Pamięć Obozu Zagłady w Treblince do prezydenta Andrzeja Dudy o zawetowanie Ustawy.
- "Żądają przywrócenia mszy pod Ścianą Straceń i odwołania dyrektora Muzeum Auschwitz" - Krzysztof Story, Kraków.Wyborcza.pl
- List prof. Andrzeja Rycharda ws. Centrum Badań nad Zagładą Żydów
- Bogdan Białek: "Zmarnowano wysiłek tysięcy ludzi"
- Świadectwa: Garnek złota Zagłada Żydów ze wsi Strzegom W Gniewczynie Polacy torturowali, gwałcili, a w końcu wydali Żydów Niemcom. /gazeta.pl/
- 4 II 2018
- Jan Grabowski - ["Ustawa o IPN. Historia Holocaustu należy do świata. Każdy zamach na niezależność badań spotka się z międzynarodowym potępieniem"](/storage/app/media/pliki/Historia_Holocaustu_należy_do swiat Jan_Grabowski.pdf){.target_blank}
- Ola Hniatiuk - "Kto sieje wiatr, ten zbiera burzę", /Laboratorium Więzi/
- "Kościół milczy w sprawie antysemityzmu. Dlaczego?" Jarosław Makowski, Newsweek.
- "Rządzący używają pojęcia narodu, by oferować fałszywą dumę". List nauczycieli Liceum im. Jacka Kuronia do uczniów.
- Reminiscencje:
- Tadeusz Mazowiecki: "Antysemityzm ludzi łagodnych i dobrych". Tekst ukazał się w miesięczniku "Więź" nr 5/1960. . /Laboratorium Więzi/.
- Jakub Karpiński: "Asymetria". "Aneks", Nr. 41-42, 1986. Tytuł numeru: "Żydzi jako polski problem"
- Krzysztof Śliwinski - "Biedny chrześcijanin patrzy na getto". /Laboratorum Więzi/. Tekst ukazał się w miesięczniku "Więź" nr 4/1972.
- Andrzej Friszke - "Pytania o polski nacjonalizm" /Laboratorium Więzi, teksty z Więzi/ - Tekst ukazał się w miesięczniku "Więź" nr 11/1993.
- 3 II 2018
- Haaretz:- Amid Holocaust Bill Spat With Israel, Polish State Media Suggests: Why Not 'Jewish Death Camps'? "The director of the state-run television station TVP 2 asked on air: 'Who managed the crematoria there?'"
- Haaretz - Analysis: We Must Be Allowed to Discuss the Poles' Role in the Holocaust The Polish nation didn't necessarily take part in the Nazi crimes as a collective, but among that persecuted nation were some who persecuted their Jewish neighbors
- Jarosław Kaczyński zrzuca winę na "politykę wstydu" /gazeta.pl, RadiowaJedynka/
- Antysemicki wpis dziennikarza RMF.Bogdan Zalewski pisze: "Jesteśmy na wojnie z Żydami! Nie pierwszy raz w naszej historii. Ryzykując przesadną wzniosłością, dodam: jesteśmy na wojnie z Żydami być może już po raz ostatni. Stawką tej śmiertelnie groźnej batalii być może nie będzie totalna fizyczna Zagłada naszego narodu."
- Po tym, jak nowa ustawa o IPN wywołała falę krytyki na całym świecie - w tym w USA i w Izraelu w mediach publicznych pojawiły się skandalicznie antysemickie wypowiedzi. Badania pokazują, że od 2009 do 2017 roku w Polsce w szybkim tempie rosną postawy jawnie antysemickie.
- 2 II 2018
- Międzynarodowa Rada Oświęcimska zabrała głos w sprawie nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Niepokoi się i boi. /GazetaKrakowska.pl/
- Ambasada Izraela w Warszawie:Nie możemy dłużej milczeć. Fake news TVP Info
- Jerusalem Post - Israel-Poland crisis deepens as Holocaust bill moves forward. "We hope that over 30 years of work and dedication of wonderful people, both in Poland and in Israel, will not be in vain."
- The Washington Post - "Yes, some Poles were Nazi collaborators. The Polish Parliament is trying to legislate that away."
- List ministra Krzysztofa Szczerskiego do amerykańskich kongresmenów PL/ENG
- 1 II 2018
- Premier bronił ustawy o IPN. "Nie będziemy ograniczać wolności debaty o Holokauście."
- W nocy Senat przyjął nowelizację ustawy o IPN bez poprawek. Oświadczenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów w sprawie rządowego projektu zmian w ustawie o IPN. "Pomysł penalizowania debaty na temat historii i grożenie więzieniem jej uczestnikom, jeśli odstąpią od zadekretowanej i obowiązującej wykładni przywodzi na myśl najgorsze czasy czerwonego czy brunatnego totalitaryzmu." Za zmianami w ustawie o IPN głosowało 57 senatorów, przeciw było 23, dwóch wstrzymało się od głosu.
- Stowarzyszenie "Dzieci Holocaustu" w Polsce dziś wysłało do PAP następujące oświadczenie: 31 I 2018
- Departament Stanu USA ostro skrytykował ustawę o IPN: /tvn24/"Może mieć wpływ na nasze relacje", "Reperkusje, które wprowadza, mogą mieć wpływ na strategiczne interesy Polski, również z USA". "Amerykańscy kongresmeni piszą do prezydenta Dudy. Wzywają do weta wobec ustawy o IPN. "Jesteśmy zaniepokojeni prawem (...), które kryminalizuje informowanie o polskim współudziale w nazistowskich zbrodniach wojennych przeciwko Żydom podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej" - zaczynają swój list kongresmeni. Następnie wyrażają obawę, że nowe prawo - jeśli wejdzie w życie - może zamrozić dialog i badania naukowe związane z rolą Polaków podczas Holocaustu. Amerykańcy politycy są też bardzo zaniepokojeni faktem, że Sejm przegłosował nowelizację 27 stycznia, czyli w Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Polscy bohaterowie i zbrodniarze "Jak wszyscy wiemy, Polska straszliwie ucierpiała w latach 1939-1945, gdy była okupowana przez nazistowskie Niemcy" - piszą kongresmeni do prezydenta Dudy. Odnotowują, że ludność została zdziesiątkowana. "Tysiące Polaków ryzykowało wówczas życiem, by ratować Żydów" - czytamy w liście. "Musimy jednak dostrzegać wiele udokumentowanych przypadków Polaków pomagających nazistom, bezpośrednio lub pośrednio, w mordowaniu niewinnych Żydów" - piszą amerykańscy kongresmeni. Politycy piszą, że niesprawiedliwością byłoby karanie kogoś za mówienie o tym. Zdaniem kongresmenów w przypadku nierzetelności historycznych lub krzywdzących opinii lepszym narzędziem niż kodeks karny jest edukacja. Kongresmeni proszą prezydenta Dudę o weto "Wolność słowa i otwarta debata to podstawy państw demokratycznych" - piszą Amerykanie. "Dlatego mamy nadzieję, że wystąpi Pan przeciwko tej ustawie i zawetuje ją, jeśli trafi na Pańskie biurko" - kończą list kongresmeni."
- Więcej:
- Reuters
- PolskieRadio.pl: Departament Stanu USA wzywa do ponownej analizy ustawy o IPN. "Jesteśmy zaniepokojeni konsekwencjami"
- Więcej: dwie wersje Raportu Jana Karskiego z 1940.
- 30 I 2018
- "Uważamy, że lepiej by było, żeby tej ustawy w proponowanym kształcie nie było" - czytamy w oświadczeniu zarządu Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów w sprawie nowelizacji ustawy o IPN.
- Oświadczenie prof. Pawła Śpiewaka, dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego, w sprawie projektu nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej.
- Oświadczenie Gminy Żydowskiej w Warszawie i Związku Gmin Żydowskich w RP w sprawie nowelizacji ustawy o IPN.
- Konstanty Gebert - "Do wiadomości prokuratorów. Możecie rychło sporządzić akt oskarżenia" /GW/
- Monika Prończuk: New York Times - "Niepotrzebna, głupia, obraźliwa ustawa". /oko.press/
- Prof. Paweł Śpiewak: Mam wrażenie, że jesteśmy mentalnie w latach 30. przed wojną./wiadomo.co/
- Oświadczenie Muzeum POLIN w sprawie projektu nowelizacji Ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. "Nie odpowiadamy za przeszłość, na którą nie mieliśmy wpływu. Odpowiadamy jednak za to, co z tą przeszłością zrobimy dziś. Ofiarom historycznych zbrodni jesteśmy winni po pierwsze prawdę. A prawdzie najlepiej służy otwarta i rzeczowa dyskusja."
- Ambasada Izraela: "... ostrzegaliśmy przed publikacją projektu tej ustawy i proponowaliśmy kontakt z Instytutem Yad Vashem, by uniknąć sytuacji, z jaką się dziś spotykamy."
- Tygodnik "Idziemy":
- ks. Henryk Zieliński, redaktor naczelny tygodnika "Idziemy" - "Nie dajmy się sprowokować"
- Marek Jurek poseł do Parlamentu Europejskiego, prezes Prawicy Rzeczypospolitej. W latach 2005-2007 marszałek Sejmu - "Zawód"
- Jacek Karnowski redaktor naczelny tygodnika "W Sieci" - "Problem na lata"
- 28 I 2018
- Bp. Tadeusz Pieronek - "Smród faszyzmu nas kiedyś podusi" /Rzeczpospolita/ "Cały świat widzi, że w Polsce rodzi się rasizm i faszyzm, a rządzący bagatelizują problem. Pan Brudziński, bagatelizując neofaszystów, może doprowadzić do tragedii. Za takie rzeczy powinno odpowiadać się przed Trybunałem - mówi w najnowszym wywiadzie dla "Rzeczpospolitej" bp Tadeusz Pieronek."
- 28 I 2018
- Ostre słowa Centrum Szymona Wiesenthala:Polska ustawa to bezwstydne wybielanie historii /wPolityce.pl/
- 28 I 2018
- Oświadczenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów w sprawie nowelizacji ustawy o IPN (przypomnienie z 2016.) "... Proponowana w projekcie formuła "ochrony dobrego imienia" jest na tyle pojemna i nieprecyzyjna, że może być interpretowana w zależności od aktualnych potrzeb ustawodawcy i reprezentujących go organów ścigania. Jest to zagrożenie dla całej przestrzeni życia publicznego i toczącej się debaty o polskiej przeszłości...." "... Wzywamy do zaniechania działań prowadzących do destrukcji ładu demokratycznego i kompromitujących Polskę na arenie międzynarodowej..."
- Więcej:
- Tygodnik Powszechny: "Dlaczego w Izraelu zareagowano tak gwałtownie na przyjęcie przez Sejm nowelizacji ustawy o IPN?"
- "Za nauczanie o Jedwabnem nauczycielom grozi do trzech lat więzienia." - Nowelizacja ustawy o IPN /oko.press/
- Incydent w programie "Studio Polska" /tvp/.
- 27 I 2018
- "Co się z nami stało?" - artykuł dyrektora Miejsca Pamięci Auschwitz na 73. rocznicę wyzwolenia w prasie europejskiej. Tekst opublikowany został jednocześnie, w wydaniu tradycyjnym lub/i online, w następujących gazetach: "Le Soir" (Belgia), "Hospodárské noviny" (Czechy), "Le Monde" (Francja), "El Pais" (Hiszpania), "Haaretz" (Izrael), "Frankfurter Allgemeine Zeitung" (Niemcy), "Gazeta Wyborcza" (Polska), "Kommiersant" (Rosja), "SME" (Słowacja), "La Liberté" (Szwajcaria), "Népszava" (Węgry), "La Repubblica" (Włochy).