Dialog u Progu Auschwitz. Tom 2. Perspektywy teologii po Auschwitz

15/12/2010 | Na stronie od 15/12/2010

Dialog u progu Auschwitz - okładka

Źródło: Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu

Niniejsza książka jest owocem IV Zjazdu Stowarzyszenia Teologów Fundamentalnych w Polsce, który odbył się w dniach 25–27 września 2008 roku w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Konferencja pt. Perspektywy teologii po Auschwitz wpisuje się w jeszcze młodą tradycję uprawiania dialogu religijnego w tym miejscu. Polscy teologowie fundamentalni zaprosili do udziału w konferencji także referentów z Niemiec oraz Izraela.

  • pod redakcją ks. Manfreda Deselaersa
  • Wydawnictwo UNUM, Centrum Dialogu i Modlitwy, Kraków-Oświęcim 2010
  • Biblioteka Teologii Fundamentalnej 4
  • Biblioteka Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu 9
  • Cena: 25 PLN. Zamówienia: edukacja@cdim.pl
  • Dostępny jest wybór tekstów po angielsku.

Wstęp

„TU JEST LOCUS THEOLOGICUS !”

Te słowa wypowiedział Kardynał Stanisław Nagy podczas Mszy Świętej w Karmelu w trakcie IV Zjazdu Stowarzyszenia Teologów Fundamentalnych w Polsce, który obradował we wrześniu 2008 r. w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu na temat ,,Perspektywy teologii fundamentalnej po Auschwitz”. Słowa Księdza Kardynała mogą być myślą przewodnią tej wyjątkowej książki. Jej wyjątkowość bierze się z kilku powodów.

Po pierwsze, w wielkim dyskursie teologicznym po Auschwitz brakuje wyraźnego głosu teologii polskiej, zwłaszcza fundamentalnej, na co zwrócił uwagę Kardynał Nagy, i do czego zachęcał Papież Benedykt XVI w czasie pobytu w byłym obozie Auschwitz-Birkenau w 2006 r., gdy mówił: ,,Gdzie był Bóg w tamtych dniach? Dlaczego milczał? Jak mógł pozwolić na tak wielkie zniszczenie, na ten tryumf zła? (...) Skoro ten naród, przez sam fakt swojego istnienia stanowi świadectwo Boga, który przemówił do człowieka i wziął go pod swoją opiekę, to trzeba było, aby Bóg umarł, a cała władza spoczęła w rękach ludzi - w rękach tych, którzy uważali się za mocnych i chcieli zawładnąć światem. Wyniszczając Izrael, dokonując Szoah, chcieli w rzeczywistości wyrwać korzenie wiary chrześcijańskiej” . Trzeba powiedzieć, że polska fundamentalistyka w ostatnich latach przygotowywała się do podjęcia wyzwania, jakim było i jest Auschwitz, poprzez naukową refleksję o krzyżu, cierpieniu, nadziei oraz próby odpowiedzi na egzystencjalne pytania współczesnego człowieka.

Po drugie, zachęta do zgłębienia tego wyjątkowego locus theologicus płynie od Jana Pawła II, który podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski w 1979 r., odwiedzając Auschwitz, powiedział: „Wiadomo, że nieraz tutaj bywałem... bardzo wiele razy! Wiele razy schodziłem do celi śmierci Maksymiliana Kolbe, wiele razy klękałem pod murem zagłady i przechodziłem wśród rozwalonych krematoriów Brzezinki. Nie mogłem tutaj nie przybyć jako papież. (…) Przybywam, ażeby razem z wami, bez względu na to, jaka jest wasza wiara, jeszcze raz popatrzeć w oczy sprawie człowieka. (…) Chrystus chce, abym stawszy się następcą Piotra świadczył przed całym światem o tym, co jest wielkością człowieka naszych czasów - i co jest jego nędzą. Co jest jego klęską i co jest jego zwycięstwem” . Integralną częścią wyjątkowego zjazdu była Droga Krzyżowa w Birkenau oraz modlitwa i milczenie, w której uczestniczyli także reprezentanci narodu żydowskiego i niemieckiego: rabin dr Alon Goshen-Gottstein, dyrektor Elijah Interfaith Institute w Jerozolimie, i prof. Gregor Maria Hoff, wykładowca na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu w Salzburgu – uczestnicy obrad.

Po trzecie, to właśnie ich obecność, oprócz wcześniej wspomnianych powodów, uczyniła zjazd polskich teologów fundamentalnych wyjątkowym. Ponieważ teologia jest o tyle dojrzała, o ile zdolna jest do dialogu i wsłuchania się w głos innych – przede wszystkim w Objawienie Boże – dlatego zależało nam na żywym dialogu prowadzonym na dwóch płaszczyznach: żydowsko-chrześcijańskiej i żydowsko-polsko-niemieckiej, by przysłużył się on lepszemu wzajemnemu zrozumieniu i pojednaniu.

Na zawartość tej książki składa się kilka tekstów. Pierwszą ich grupę stanowią referaty wygłoszone w czasie zjazdu. Ks. dr Manfred Deselaers z Centrum Dialogu i Modlitwy omówił wpływ różnych doświadczeń historycznych i kontekstów religijnych na kształt teologii po Auschwitz. Rabin dr Alon Goshen-Gottstein scharakteryzował żydowską perspektywę teologiczną po Auschwitz, zaś prof. Gregor Maria Hoff – perspektywę niemiecką. Ks. prof. Henryk Seweryniak z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie przedstawił główne rysy polskiej myśli religijnej i teologii po Auschwitz. Drugą grupę stanowią artykuły autorstwa uczestników zjazdu: pani dr Elżbiety Kotkowskiej, ks. dr Krzysztof Kauchy oraz ks. dr Wojciecha Szukalskiego.

W imieniu Stowarzyszenia Teologów Fundamentalnych w Polsce serdecznie dziękuję autorom zamieszczonych w tej książce refleksji. Dziękuję organizacji RENOVABIS oraz Urzędowi do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, które współfinansowały konferencję. Nade wszystko dziękuję Księdzu dr. Manfredowi Deselaersowi z Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu za zorganizowanie wyjątkowego zjazdu i redakcję tej publikacji oraz za to, że już od długiego czasu owocnie czerpie z wyjątkowego locus theologicus, które znajduje się na polskiej ziemi.

Ks. prof. dr hab. Marian Rusecki, Przewodniczący Stowarzyszenia Teologów Fundamentalnych w Polsce

Spiś treści