Pro Ecclesia et Pontifice wręczony Piotrowi Cywińskiemu

Dyrektor Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz dr Piotr M. A. Cywiński otrzymał papieskie odznaczenie "Pro Ecclesia et Pontifice". Uroczystość odbyła się 14 stycznia 2020 r. w Domu Arcybiskupów Warszawskich.

Piotr Cywiński został przedstawiony do odznaczenia w dowód uznania jego całej działalności, którą zawsze podejmował z inspiracji chrześcijańskiej.

W uroczystości wziął udział m.in. nuncjusz apostolski w Polsce abp Salvatore Pennacchio oraz kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, Michael Schudrich, naczelny rabin Polski, a także członkowie zarządu warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, którego prezesem Piotr Cywiński był w latach 2000-2010.

Laudację na cześć uhonorowanego papieskim medalem wygłosił metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś:

– Koncentracja na pamięci, przyznanie jej absolutnego pierwszeństwa w narracji w tym szczególnym miejscu służy wyzwoleniu w odwiedzających postaw już ku słuchaniu! W Auschwitz-Birkenau człowiek musi przyjąć jego przesłanie, a nie narzucić mu swoją własną naukę czy, jeszcze gorzej, “politykę” historyczną. Ten wybór wydaje się oczywisty – w rzeczywistości jednak bywa inaczej, i wymaga ogromnej odwagi, by go obronić. Nagradza jednak człowieka niezwykłą zdolnością do prowadzenia dialogu, a nie ideologicznego sporu z innymi – mówił arcybiskup Ryś.

– Dyrektor Cywiński jest człowiekiem męstwa i dialogu. I odpowiedzialności za dziś. Auschwitz to nie historia: to konfrontacja. Tym, których przeprowadza przez Auschwitz, Piotr Cywiński nie proponuje “zwiedzania”; proponuje im “rytuał przejścia” i to “przejścia” o charakterze paschalnym, głęboko osobistym i angażującym. Opisując to przejście nie mówi “oni – naziście sprzed 75 lat” – mówi “my”. Pisze: “W dniu wielkiej próby nie zdaliśmy egzaminu. W dobie Zagłady zawiodły wszystkie filary europejskości – starożytne fundamenty myśli i prawa, chrześcijański ład moralny, cały dorobek humanizmu i oświecenia. To wszystko okazało się zbyt słabe. Europę zdominowała bierność wobec zła, które sama wygenerowała” – powiedział.

-Za tą konstatacją kryje się nie rezygnacja, lecz wiara, że może być inaczej – że przejście przez Auschwitz nie musi ani przetrącić, a nie wygenerować gniew wobec innych. Może – przeciwnie – zmobilizować do opowiedzenia się za dobrem w życiu osobistym i wspólnym. Może zrodzić determinację i wewnętrzny imperatyw budowania lepszego świata. To właśnie jest najwłaściwszy tytuł do otrzymania medalu Pro Ecclesia et Pontifice – podkreślił metropolita łódzki.

TEKST LAUDACJI ABP. GRZEGORZA RYSIA

Krzyż "Pro Ecclesia et Pontifice" wręczył kardynał Kazimierz Nycz: – Nie miałem żadnych wątpliwości, kiedy zwracałem się do Ojca Świętego, aby Piotr Cywiński - który oddał wiele lat życia KiK-owi Warszawskiemu, tworząc jego struktury, i który nadal jest w nim obecny – otrzymał papieskie odznaczenie "Pro Ecclesia et Pontifice"

Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich powiedział: – Ważne, aby dyrektor Miejsca Pamięci był mądry i uczciwy. Piotr Cywiński ma tę wiedzę, ma tę wrażliwość. Profesor Bartoszewski miał rację, kiedy mówił o dyrektorze Cywińskim, że to jest ten człowiek, który nie tylko zna historię, ale który czuję historię. Rozumie on cierpienie Żydów, rozumie on cierpienie katolików, cierpienie wszystkich ofiar. To jest niesamowity człowiek.

Sam Piotr Cywiński, dziękując za przyznane mu papieskie odznaczenie, nawiązał do historii Zjazdu Gnieźnieńskiego z 2005 r., podczas którego zrealizowana została przezeń idea Modlitwy Wzajemnej Chrześcijan, Żydów i Muzułmanów. Początkowo miała to być modlitwa wspólna przedstawicieli tych trzech religii, ale okazała się ona niemożliwą z powodu różnic teologicznych. Dlatego w końcu podczas niej przedstawiciele poszczególnych religii modlili się wzajemnie za siebie. Zdaniem Piotra Cywińskiego dziś taka właśnie modlitwa jest nam najbardziej potrzebna.

Podczas swojego wystąpienia Piotr Cywiński wspominał wzruszającą rozmowę z Franciszkiem podczas jego wizyty w Miejscu Pamięci Auschwitz w trakcie trwania Światowych Dni Młodzieży w 2016. Papież poprosił wówczas dyrektora o to, by się za niego modlił. Ten odpowiedział: „Nie. To tak nie działa. My musimy się za siebie modlić wzajemnie”. Papież wówczas rozpromienił się i odpowiedział: „Tak, dokładnie tak. Tak zróbmy”.

"Pro Ecclesia et Pontifice" to jedno z wysokich odznaczeń Stolicy Apostolskiej. Może go otrzymać osoba świecka. Został ustanowiony przez papieża Leona XIII 17 lipca 1888 r. dla upamiętnienia 50-lecia jego kapłaństwa. Przyznawany jest przez papieża w dowód uznania dla zaangażowania w pracę na rzecz Kościoła, na wniosek biskupa diecezjalnego.

Piotr Cywiński, od 1 września 2006 r. pełni funkcję dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Z wykształcenia jest historykiem mediewistą, absolwentem Uniwersytetu Humanistycznego w Strasburgu (1993) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1995). Doktoryzował się w Instytucie Historii PAN (2002). Od lat jest aktywnym uczestnikiem dialogu polsko-żydowskiego, chrześcijańsko-żydowskiego oraz rozmów między kulturami pogranicza. Od 2000 członek, a w latach 2000–2006 sekretarz Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Znany jest też ze swoich zainteresowań oraz działań ekumenicznych.