Hagada Paschalna

Hagada Paschalna

Hagada szel Pesach (hebr. Opowieść Paschalna), jest historią wyjścia Izraelitów z Egiptu pod wodzą Mojżesza. Odczytywana podczas każdego sederu, jest nie tylko opisem najważniejszej dla Żydów chwili wyjścia z niewoli i odzyskania wolności, lecz także wciąż żywym łącznikiem między czasami biblijnymi a współczesnymi.

Wspólne, głośne czytanie Hagady połączone z wielowiekowym porządkiem odmawiania modlitw, błogosławieństw i spożywaniem tradycyjnych potraw ma umożliwić każdej rodzinie zrozumienie i odtworzenie historii Wyjścia. Znaczenie religijne tego tekstu wynika z nakazu zawartego w Biblii, aby opowiadać o dziejach tego święta: W tym dniu opowiadać będziesz synowi swemu, mówiąc : Jest tak z powodu tego, co mi uczynił Pan gdy wychodziłem z Egiptu (Wj 13,8).

Na treść Hagady składają się obszerne fragmenty Księgi Wyjścia, a także psalmy, kazania rabiniczne, błogosławieństwa i przypowieści. Zawiera też zasady spożywania macy, maroru i charosetu, a także ludowe i dziecięce piosenki - Chag Gadija, Dajenu, Ma achad.

Wieczerza sederowa jest obrzędem domowym, obchodzonym w kręgu rodziny, dlatego też Hagada szel Pesach była i jest księgą obecną we wszystkich domach. Jako jedna z niewielu żydowskich ksiąg religijnych, Hagada może być ilustrowana. Ten przywilej wykorzystywano już od średniowiecza tworząc bogato iluminowane dzieła sztuki rękopiśmiennej i drukarskiej. Do najsłynniejszych ilustrowanych Hagad należy "Hagada ptasia" pochodząca z Niemiec (powstała ok. 1300 roku). Jej nazwa powstała dzięki unikalnym rysunkom ludzkich sylwetek zwieńczonych ptasimi głowami. Taki zabieg miał oddalić zarzuty o łamanie zakazu przedstawiania postaci ludzkiej. Drugą Hagadą o światowej sławie jest Hagada sarajewska, pochodząca z XIV wieku. Jej kunsztowne ilustracje, przedstawiające historię Wyjścia, teksty przypowieści i piosenek umieszczone zostały na złotym tle, a bogactwem barw i precyzją rysunku zachwycają do dzisiaj. Powstała w Hiszpanii, towarzyszyła sefardyjskim Żydom w latach ich wygnania. W czasie wojny w byłej Jugosławii została ocalona przez sarajewskich muzułmanów, którzy chronili ją przez cały okres oblężenia miasta. Po zakończeniu walk, w 1996 roku przywódca bośnich muzułmanów, Alija Izetbegović uroczyście w dniu święta Pesach zwrócił ją sarajewskim Żydom.

Obecnie publikowane Hagady Paschalne swoimi zdobieniami często nawiązują do wzorów historycznych - np. iluminacji średniowiecznych rękopisów, barokowych drzeworytów, miękkiej linii ornamentów secesyjnej grafiki. Bardzo często współczesne Hagady mają tekst równoległy w języku hebrajskim i dla łatwiejszego zrozumienia idei sederu - w języku miejscowym. (kw)

za: Diapozytyw http://www.diapozytyw.pl/pl/site/slownik_terminow/hagada_paschalna