Filozofia dialogu - lektura

| Na stronie od 06/06/2019

  1. Stanisław Judycki Fenomenologia i filozofia dialogu - aspekty historiozoficzne ""Filozofia dialogu" jest określeniem {..}, nadanym przez historyków dla wyróżnienia poglądów grupy filozofów, którzy - częściowo niezależnie od siebie - napisali prace charakteryzującą się podobnym stanowiskiem filozoficznym. W pierwszej i drugiej dekadzie XX w. powstały: H. Cohena (przez większą część okresu działalności neokantysty) Religion der Vernunft aus den Quellen des Judentums (1919), M. Bubera Ich und Du (1923), F. Rosenzweiga Der Stern der Erl ?sung (1921), F. Ebnera Das Wort und die geistigen Realit ?ten (1921), E. Rosenstocka-Huessy'ego Angewandte Seelenkunde (1924), G. Marcela Journal Metaphysiąue (1927) oraz E. Grisebacha Gegenwart (1928). Najbardziej znanym kontynuatorem pewnych wątków dialogizmu jest współcześnie E. Levinas7. Użycie terminu "dialogizm", czy wyrażenia "filozof dialogu", może być węższe i specyficzne lub bardziej ogólne. W węższym znaczeniu ma się na myśli radykalne stanowisko typu Bubera, gdzie podstawowymi terminami, od których zaczyna się filozofowanie, są: "ja", "ty", "dialog" itp. Wyżej wymienieni filozofowie zaliczają się do przedstawicieli dialogizmu w takim właśnie sensie. Bardziej ogólne użycie terminu "dialogizm" wskazuje na tych filozofów, którzy bądź antycypowali pewne podstawowe idee Bubera (A. Reinach) (chociaż w słabszej i niespecyficznej formie), bądź pozostając w kręgu myśli Husserla i Heideggera, mieli poglądy, powiedzmy, "personalistyczne", to znaczy. analizowali i uwypuklali wagę relacji międzyosobowych: M. Scheler, D. von Hildebrand, K. Lowith, L. Binswanger, K. Jaspers"

  2. Krzysztof Stachewicz Zło w filozofii dialogu: Buber-Levinas-Tischner "Trzej myśliciele wywołani w tytule niniejszego tekstu reprezentują trzy generacje dialogików i filozofów spotkania. Buber tworzył zręby - nie bez wpływu myśli Feuerbacha - paradygmatu dialogicznego wraz z Ebnerem i Rosenzweigem. Wskazywał, że relacja Ja-Ty jest konstytutywnym momentem bycia człowiekiem, życia osobowego człowieka. Lévinas w pewnym sensie rozsadził ramy myślenia dialogicznego, wskazując na asymetrię w stosunku Ja-Inny. Przeciwstawił on - mówiąc słowami Jacquesa Derridy - mentorską wyższość Panie wobec intymnej wzajemności ja-Ty . Spotkanie z Twarzą jest spotkaniem z moim mistrzem, od którego płynie zobowiązujące mnie wezwanie, rodzące (budzące?) we mnie wymiar etyczności. Tischner, z kolei, stworzył - nie bez wyraźnego wpływu Lévinasa - filozofię dramatu, ujmującą człowieka jako podmiot dramatu dziejącego się w przestrzeni agatologicznej otwartej spotkaniem z Drugim . Nie wnikając w szczegółowe kwestie dotyczące wizji człowieka u trzech wspomnianych filozofów, chcemy skupić się na problemie zła, owym paradoksalnym problemie, jak mawiał Mikołaj Bierdiajew. Czy zło w perspektywach filozofii dialogu jawi się wyłącznie jako swoiste zaburzenie logosu przestrzeni intersubiektywnej? Czy ostatecznie wynika w swym fundamencie z nieautentycznych spotkań, z postawy monologicznej? Odpowiedź pozytywna na powyższe pytania mogłaby się wydawać oczywistą ze względu na ześrodkowanie myśli dialogicznej na tych właśnie przestrzeniach. A jednak, jak postaram się pokazać, chcąc problem zła właściwie postawić na najgłębszym - bo filozoficznym - poziomie, tak Buber, jak i Lévinas oraz Tischner muszą zapuszczać się w rejony ontologiczno- metafizyczno-religijne. Tu znajdują źródła tego, co można nazwać złem dialogicznym (moralnym). " Jan Paweł II, 24.06.1988.

Stanisław Krajewski i Marek Nowak (Instytut Filozofii UW, Zakład Filozofii Kultury) - seminarium "Filozofia dialogu międzyreligijnego"

Lektury w I semestrze roku 2006/07

  1. Wilfred Cantwell Smith, Philosophia as one of the religious traditions of humankind (1984), w: W.C. Smith A Reader, Oneworld, 2001, 72-84.

  2. Wilfred Cantwell Smith, A history of religion in the singular Religious life as partici-pation in process, w: W.C. Smith, Towards a World Theology, Macmillan, 1981, 1-44.

  3. Alan Race, The problem Exclusivism, Christians and Religious Pluralism, SCM Press, 1983, 1-9 oraz 10-37.

  4. Alan Race, Inclusivism, Christians and Religious Pluralism, SCM Press, 1983, 38-69.

  5. Alan Race, Pluralism, Christians and Religious Pluralism, SCM Press, 1983, 70-105.

  6. Donald Dawe, Christian faith in a religiously plural world, in: D.G. Dawe and J.B. Carman Christian Faith in a Religiously Plural World, Orbis, 1978, 13-33. Eugene B. Borowitz, A Jewish response: the lure and limits of universalizing our faith, ibidem, 59-68.

  7. Mahinda Palihawadana, A Buddhist response: religion beyond ideology and power, ibidem, 34-45. K.L. Seshagiri Rao, A Hindu response: the value of religious pluralism, ibidem, 46-58.

  8. Raimundo Panikkar, O Panikkarze Wiara a wierzenie, doświadczenia wieloreligijne, Religie świata w dialogu, PAX 1986 (oryg. ang. 1978), 39-59.

  9. Raimundo Panikkar, Reguły gry w spotkaniu religijnym Epoché w spotkaniu religijnym, Religie świata w dialogu, 63-90.

  10. Paul F. Knitter, Popular attitudes toward religious pluralism, No Other Name?, SCM Press 1985, 1-72.

  11. Paul Knitter, Doing before knowing - the challenge of interreligious dialogue, ibidem, 205-232.

  12. Paul F. Knitter, An autobiographical introduction A correlational, globally responsible theology of religions, Jesus and Other Names, Oneworld, 1996, 1-22 oraz 23-45.

  13. Paul F. Knitter, A correlational, globally responsible Christology Mission as dialogue, Jesus and Other Names, Oneworld, 1996, 61-83 oraz 136-164.

  14. Karl Jaspers, Myth and religion, w: K. Jaspers and R. Bultmann, Myth and Christianity, An inquiry into the possibility of religion without myth, Noonday Press, 3-56 (oryg. niem. 1953).

Uniwersytet Warszawski: Filozofia dialogu międzyreligijnego - dokumenty i pluralizm 3501-FDM18-S-OG