Nagroda im. ks. Stanisława Musiała dla kard. Grzegorza Rysia i s. Katarzyny Kowalskiej NDS

07/03/2025 | Na stronie od 17/02/2025

Źródło:Klub Chrześcijan i Żydów "Przymierze"

7 marca - wręczenie Nagrody im. Księdza Stanisława Musiała, przyznawana osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. Za twórczość nagrodzony został kard. Grzegorz Ryś, a za działalność społeczną – s. dr Katarzyna Kowalska NDS.

Kard. Grzegorz Ryś jest arcybiskupem metropolitą łódzkim, przewodniczącym Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski. Naukowo zajmuje się historią średniowiecza – w 2000 roku uzyskał habilitację, przez lata kierował katedrą na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II.

W 2023 r. ukazała się jego długo wyczekiwana książka pt. „Chrześcijanie wobec Żydów. Od Jezusa po inkwizycję. XV wieków trudnych relacji”. To wyjątkowa i nowatorska publikacja, w której autor, historyk mediewista, wnikliwie i krytycznie relacjonuje, w jaki sposób Kościół odnosił się do Żydów i judaizmu na przestrzeni wieków. Co istotne, u początków tej książki leżał współorganizowany przez autora, wówczas jeszcze rektora krakowskiego seminarium, cykl wykładów „ABC relacji chrześcijańsko-żydowskich”. Za tym tytułem kryje się więc nie tylko sama publikacja, ale także wieloletnia praca naukowa i dydaktyczna przekładająca się na osobiste zaangażowanie w dialog i szereg przedsięwzięć mających realny wpływ na jego kształt.

Kwestia znaczenia tradycji żydowskiej i dialogu z judaizmem dla chrześcijan jest jednym z kluczowych wątków w licznych publikacjach i wypowiedziach kard. Grzegorza Rysia. Na słowach się nie kończy, czego świadectwem mogą być działania podejmowane w tej dziedzinie w Archidiecezji Łódzkiej i na poziomie ogólnopolskim.

S. dr Katarzyna Kowalska NDS jest teolożką i judaistką, należy do zgromadzenia zakonnego Sióstr Matki Bożej z Syjonu. Od ponad 20 lat aktywnie angażuje się w budowanie dialogu chrześcijańsko-żydowskiego oraz międzyreligijnego w Polsce i za granicą. Praktyczne i teologiczne doświadczenia zdobywała m.in. w Izraelu oraz w czasie studiów doktoranckich w Leo Baeck College w Londynie – uczelni kształcącej postępowych rabinów. S. Katarzyna Kowalska NDS kształci i edukuje w zakresie dialogu, występując na licznych konferencjach, sesjach i seminariach. Są to wydarzenia organizowanie nie tylko w dużych miastach, ale także w mniejszych parafiach czy wspólnotach. Prowadzi zajęcia dla studentów na uczelniach w różnych częściach świata, od Polski, przez Jerozolimę i Londyn, po Zimbabwe i Kongo. Jako organizatorka, współorganizatorka i aktywna uczestniczka bierze udział w licznych inicjatywach związanych z dialogiem chrześcijańsko-żydowskim – w tym wspólnych obchodach świąt czy uroczystościach upamiętniających ofiary Holocaustu. Jest członkinią wielu organizacji zajmujących się tymi kwestiami, angażuje się również w dialog chrześcijańsko-żydowsko-muzułmański. Od 2023 roku pełni funkcję współprzewodniczącej Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, a w minionym roku została wiceprzewodniczącą Międzynarodowej Rady Chrześcijan i Żydów. Wielokrotnie upominała się o uznanie dla roli kobiet w dialogu międzyreligijnym, co jest szczególnie wrażliwym i ważnym problemem w Kościele w Polsce.

Nagrodę ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Wyboru laureatów dokonuje Kapituła, której przewodniczy Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nagroda jest przyznawana w dwóch kategoriach: za twórczość promującą ducha dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej oraz za podejmowanie inicjatyw społecznych na rzecz pojednania. Organizatorem tegorocznej uroczystości wręczenia Nagrody jest Urząd Miasta Krakowa.

Patron Nagrody, ks. Stanisław Musiał SJ (1938-2004), był wytrwałym rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii, za co uhonorowano go m.in. Nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Od 1981 roku był redaktorem „Tygodnika Powszechnego”, a w latach 1990-1991 zastępcą redaktora naczelnego. Publikował także m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Wprost”, „Polin” i „Midraszu”. Ks. Musiał był autorem ważnej książki piętnującej grzech antysemityzmu pt. „Czarne jest czarne”. Po jego śmierci, z inicjatywy krakowskiej społeczności żydowskiej, na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci.

AD MEMORIAM Ojca Stanisława Musiała SJ w 20. rocznicę śmierci " - reż. Jerzy Dudek (2024)
Źródło: Centrum Kultury i Dialogu

Uroczystość Wszystkich Świętych to czas szczególny, bo zachęcający do refleksji nad życiem i śmiercią. Niezależnie od wyznania wszyscy zadajemy sobie pytanie o sens naszego istnienia i o to, co spotka nas po śmierci. W tym szczególnym dniu postanowiliśmy podzielić się z Wami filmem, który jest swoistym wspomnieniem Ojca Stanisława Musiała SJ.

Film w reżyserii Jerzego Dudka powstał w 2024 z materiałów archiwalnych i możemy potraktować go jako nieoficjalny epilog serii podcastów dotyczących Jezuity, który wiele dobra uczynił dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. To swoiste przedłużenie opowieści o życiu wyjątkowego człowieka oddanego służbie drugiemu.

Relacja z uroczystości wręczena Nagrody

/Materiał dodany 7. marca 2025./

Laudację dla kardynała Grzegorza Rysia wygłosił Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego – prof. dr hab. Piotr Jedynak

Laudację dla kardynała Grzegorza Rysia wygłosił Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego – prof. dr hab. Piotr Jedynak, który odnosząc się do zaangażowania metropolity łódzkiego w dialog chrześcijańsko – żydowski nawiązał do jego rozprawy zatytułowanej - Chrześcijanie wobec Żydów. Od Jezusa do inkwizycji. XV wieków trudnych relacji. - i wskazał, że - dzieło księdza kardynała uprzytamnia, że jakkolwiek w dziejach Kościoła katolickiego nie brakuje „momentów pięknych i Bożych”, to „sąsiadują z nimi jednak inne tragiczne i budujące wstyd”. Momenty te, naznaczone przez uprzedzenia i bezrozumny, antyjudaistyczny resentyment, były niestety w dodatku częstokroć inspirowane przez postaci uchodzące za pomnikowe, za wolne od jakichkolwiek skaz i wad. Wypada spośród nich wymienić choćby świętych Ambrożego, Hieronima, Augustyna, czy Jana Chryzostoma z jego Mowami przeciwko Judaizantom i Żydom, zawierający wiele paszkwilanckich jawnie antysemickich tekstów, portretujących wyznawców judaizmu jako ludzi zasługujących na co najmniej anatemę. – zauważył prof. Jedynak.

W słowie - po otrzymaniu Nagrody im. ks. Stanisława Musiała

Kardynał Ryś odwołał się między innymi do dwóch pytań jakie ówczesny prefekt Kongregacji Doktryny Wiary - zawarł we wstępie do bardzo ważnego dokumentu stworzonego przez Papieską Komisję Biblijną Lud Żydowski i jego święte pisma w Biblii chrześcijańskiej.- W tym wstępie kardynał stawia wstrząsające dwa pytania. Pierwsze jest takie: czy po Szoah, wiedząc co się stało, chrześcijanie mogą z czystym sumieniem być uprawnionymi dziedzicami Biblii Izraela, i czy jeszcze mają prawo proponować chrześcijańską interpretację tej Biblii, czy to nie wygląda na uzurpację? To jest pierwsze pytanie kardynała Ratzingera. Czyli jeśli znamy cały dramat Szoah, to czy my możemy zrobić taką operację, że cieszymy się z tego w jaki sposób Torę wykłada Rabin i na to odważamy się nakładać chrześcijańską interpretację. Ratzinger pyta się: czy mamy prawo to robić, po tym co się stało i co opisujemy słowem zagłada? Jest jeszcze drugie pytanie: Czy Nowy Testament - przez co jak przedstawia Żydów i Naród żydowski - sam nie przyczynił się do stworzenia wrogości względem nich dostarczając wsparcia ideologii, tych którzy chcieli zniszczyć Izraela? – pytał kardynał.

Mam w sobie głębokie przekonanie, że na te obydwa pytania można odpowiedzieć twierdząco: tak! Ale pod jednym warunkiem, że chrześcijanie nie będą udawać, że nie znają całej tej historii. Jeśli nie będą udawać, że w niej nie ma żadnego fragmentu, który jest związany z ich odpowiedzialnością i osobistą, i wspólną, jeśli nie będą próbować tworzyć równoległej historii pokazując, że ona jest inna. Jeśli staniemy wobec Izraela wyznając swoje winy, staniemy w prawdzie z pokorą we wzajemnym szacunku, to myślę że wzajemna lektura Biblii jest możliwa. A ja powiem szczerze: nie wyobrażam sobie inaczej jej czytać! – powiedział laureat.

Więcej:

W ubiegłych latach laureatami Nagrody zostali: prof. Jan Błoński oraz Miasto i Gmina Chmielnik, prof. Joanna Tokarska-Bakir i Bogdan Białek, prof. prof. Bożena i Jerzy Wyrozumscy oraz Tomasz Pietrasiewicz i Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie, Anna Lebet-Minakowska i ks. Manfred Deselaers, Stefan Wilkanowicz i nieformalna Grupa Przyjaciół z Olkusza (Ireneusz Cieślik, Olgerd Dziechciarz, Krzysztof Kocjan, Dariusz Rozmus), prof. Stanisław Krajewski i Mirosław Skrzypczyk, ks. Romuald Jakub Weksler-Waszkinel i Zofia Radzikowska, prof. Jan Małecki i prof. Aleksander Skotnicki, Bella Szwarcman-Czarnota i prof. Wacław Wierzbieniec, ks. prof. Michał Czajkowski i Urszula Antosz-Rekucka, abp Henryk Muszyński i Adam Bartosz, prof. Jan Grosfeld i Dariusz Popiela, Marian Turski i Anna Brzyska, Karolina Panz i Wioleta Szczepocka, Małgorzata Międzobrodzka i Agnieszka Mysakowska oraz Robert Szuchta i Agnieszka Cahn.

Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze” skupia osoby pochodzące z różnych środowisk chrześcijańskich i żydowskich. Włącza się w inicjatywy dotyczące dialogu, w tym w organizację obchodów Dnia Judaizmu w Kościele katolickim. Informuje systematycznie o ważnych wydarzeniach z dziedziny relacji chrześcijańsko-żydowskich za pośrednictwem newslettera i profilu na Facebooku.