U Żydów 6 sierpnia o zachodzie słońca rozpoczyna się Tisza Be-Aw - dzień żałoby

Źródło: Fundacja im. prof. Mojżesza Schorra, Sądecki sztetl, Gmina Żydowska w Warszawie

"Wysłuchaj nas, Boże, wysłuchaj w dzień naszego postu i naszej pokuty. Jesteśmy bowiem w wielkiej niedoli. Nakłoń się do płaczu naszego i w łaskawości swojej bądź gotów przynieść nam pociechę [...]” - modlą się dziś Żydzi na całym świecie.

Najważniejszym elementem jest dwudziestopięciogodzinny post, trwający od wieczora do wieczora.

Nazwa oznacza po prostu "dziewiąty dzień miesiąca aw", i niekiedy zapisuje się ją zastępując liczebnik dziewięć literą tet - ט' באב. Po hebrajsku post to צום / com, lecz używa się także słowa תענית / taanit - to określenie postu o znaczeniu religijnym. W judaizmie istnieje sześć takich dni w roku: Jom Kipur, 17 tamuz, post Gedaliasza, 10 tewet, oraz post Estery.

Poza zakazem jedzenia i picia umartwienia przewidziane w tym dniu przewidują także zakaz mycia się i namaszczania (czyli - używania kosmetyków...), noszenia skórzanego obuwia i odbywania stosunków seksualnych.

Dodatkowym zakazem, nie obowiązującym przy żadnym innym poście, jest zakaz studiowania Tory - ponieważ czynność ta jest uważana za radosną i sprawiającą przyjemność. Spod tego zakazu wyłączone są teksty opowiadające o tragicznych wydarzeniach dla narodu Izraela, studiuje się także inne księgi o wydźwięku żałobnym.

• Dziś Żydzi na całym świecie obchodzą post 17. dnia miesiąca Tamuz, upamiętniający zburzenie murów Jerozolimy i i rozpoczynający żałobę trwającą do święta Tisza be-Aw.
• Przez stulecia Żydzi w tym dniu marzyli o odbudowaniu swojej niepodległej ojczyzny i powrocie do Jerozolimy.
• Na grafice znajduje się fragment obrazu autorstwa Davida Robertsa „Oblężenie i zniszczenie Jerozolimy”.

"Lamentacje Jeremiasza"

6 sierpnia o zachodzie słońca rozpoczął się Tisza be-Aw. Święto to upamiętnia rocznicę zburzenia Pierwszej i Drugiej Świątyni Jerozolimskiej. Jak co roku rabini z Gminy warszawskiej odczytali "Lamentacje Jeremiasza" pod pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie.

Treny, Księgę Lamentacji Jaremiasza w tłumaczeniu Izaaka Cylkowa

Tisza be-aw

Źródło: Muzeum POLIN 2013

Post 9 aw jest najbardziej tragicznym dniem w całym kalendarzu żydowskim. Według tradycji, tego dnia z ziemi Izraela wrócili szpiedzy, którzy stwierdzili, że naród żydowski nie będzie w stanie pokonać ludów zamieszkujących ziemię obiecaną (Ks. Liczb 13 – 15). Jak podaje Biblia, Bóg rozgniewał się i zdecydował, że cała generacja, która wyszła z Egiptu, nie wejdzie do Ziemi Izraela. Zapoczątkowało to serię nieszczęśliwych wydarzeń w tym dniu, z których najbardziej tragicznymi były zburzenie I i II Świątyni. Pierwsza Świątynia była zburzona przez Babilończyków w 586 roku p.n.e., a Druga przez Rzymian w 70 roku.

Z powodu olbrzymiego wpływu upadku Świątyni na judaizm, rabini ustanowili Tisza be-aw dniem pełnego postu. Na ten dzień przypadło także wyrzucenie Żydów z Hiszpanii w 1492 roku czy początek akcji deportacji Żydów getta warszawskiego do ośrodka zagłady w Treblince w 1942 roku.

Tisza be-aw obchodzi się poszcząc i czytając Księgę Lamentacji (Eicha) oraz zmawiając kinot, elegie - także te pisane jako refleksja nad Zagładą. W tym czasie obowiązuje pięć zakazów: jedzenia i picia, mycia się, używania kosmetyków, noszenia skórzanego obuwia oraz stosunków małżeńskich. Zakaz dotyczy nawet studiowania i komentowania Tory, gdyż zgodnie z zasadami wiary jest ono „słodyczą duszy”. Przed zapadnięciem zmroku spożywa się ostatni posiłek przed postem. W tradycji aszkenazyjskiej przyjęło się, że jego elementem jest jajko na twardo posypane popiołem na znak żałoby. Potem należy zdjąć obuwie i usiąść na podłodze. Do popołudnia następnego dnia nie korzysta się z krzeseł ani foteli, tylko siada się albo wprost na ziemi, albo na siedziskach nie dających wygody, takich jak niskie taborety, ławki itp.

W czasie nabożeństwa porannego odmawia się modlitwy pokutne kinot, oraz ponownie czyta Treny Jeremiasza. Mężczyźni dopiero pod koniec postu zakładają tałesy i tefilin. W synagodze przygasza się światła, a kantor prowadzi modlitwy ściszonym głosem i w żałobnym tonie.

Wraz z zakończeniem postu stopniowo ogranicza się praktyki żałobne i wprowadza elementy nadziei i odbudowy. Szabat po Tisza be-aw nosi nazwę Szabat Nachamu od haftary (czytania z ksiąg Proroków) na ten dzień, zaczynającej się od słów: „Pocieszajcie, pocieszajcie mój lud”, co jest odczytywane jako wiara w łaskę Boga i Jego zmiłowanie nad ludem Izraela. Tradycja podaje, że Tisza be-aw to dzień narodzin Mesjasza, co odzwierciedla żydowską wiarę, że nawet najgorsze wydarzenia zawierają ziarno nadziei i lepszych czasów.