Głos pięciorga ocalonych zabrzmi podczas 77. rocznicy wyzwolenia Auschwitz
27/01/2022 | Na stronie od 26/01/2022
Źródło: Radio Kraków
Krzysztof ORSKI, Polska Agencja Prasowa
Pięcioro ocalonych, w tym polska Żydówka Halina Birenbaum oraz Polak Bogdan Bartnikowski, zabiorą głos podczas oficjalnego upamiętnienia 77. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz, która przypada 27 stycznia – podało w poniedziałek Muzeum Auschwitz.
Paweł Sawicki z biura prasowego muzeum poinformował, że podczas uroczystości wysłuchać będzie można świadectw ocalonych: Haliny Birenbaum, Bogdana Bartnikowskiego. Zabrzmi także głos Elisabeth Silberstein Bence, Judith Spielberg Mittelman i Edith Friedman Grosman, które będą wspominały pierwszy transport Żydów do Auschwitz. Deportowanych w nim zostało 999 Żydówek ze Słowacji. Dotarły do Auschwitz 26 marca 1942 r.
„Będzie to nagranie udostępnione przez Fundację Rena’s Promise, które pochodzi z przygotowanego dokumentu: +999. Młode kobiety z pierwszego oficjalnego transportu żydowskiego do Auschwitz+” – podał Sawicki.
Halina Birenbaum urodziła się w 1929 r. w Warszawie. W okupowanej stolicy przebywała w getcie. Jako dziecko została deportowana później do obozu na Majdanku, a następnie do Auschwitz, Ravensbrueck oraz Neustadt-Glewe, w którym doczekała wolności. Podczas wojny straciła całą rodzinę. W 1947 r. wyjechała do Izraela, gdzie mieszka do dzisiaj. Jest pisarką, poetką i tłumaczką. W 1967 r. ukazały się jej wspomnienia z czasów wojny "Nadzieja umiera ostatnia". Utwory Birenbaum zostały przetłumaczone na kilka języków.
Bogdan Bartnikowski urodził się w 1932 r. w Warszawie. Był uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Służył jako łącznik. Po opanowaniu w sierpniu 1944 r. dzielnicy Ochota, gdzie mieszkał, przez brygadę RONA (Rosyjska Narodowa Armia Wyzwoleńcza), znajdującą się pod niemiecką komendą, został wypędzony wraz z matką z domu i skierowany do obozu przejściowego w Pruszkowie. Stamtąd 12 sierpnia 1944 r. oboje zostali deportowani do KL Auschwitz. 11 stycznia 1945 r. został wraz z matką ewakuowany przez Niemców do Berlina-Blankenburga, gdzie znajdowało się komando robocze obozu Sachsenhausen. Do wyzwolenia w dniu 22 kwietnia 1945 r. pracował przy odgruzowaniu miasta. Po wojnie powrócił wraz z matką do Warszawy. Pracował jako dziennikarz.
Transport 999 Żydówek z Popradu na Słowacji był pierwszym zarejestrowanym, który został skierowany przez Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy do Auschwitz w ramach "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej". Kobiety po przywiezieniu ubrano w mundury, które pozostały po wymordowanych jeńcach sowieckich. Niemcy umieścili więźniarki w blokach odgrodzonych murem od pozostałej części obozu Auschwitz.
Czwartkową uroczystość rocznicową poprowadzi przewodniczący rady Fundacji Auschwitz-Birkenau Marek Zając. Po świadectwach ocalonych podziękowanie wyrazi dyrektor Miejsca Pamięci Auschwitz dr Piotr Cywiński.
Uroczystości upamiętniające rocznice wyzwolenia rozpoczną się w czwartek o godz. 16. Zwieńczy je wspólna modlitwa w intencji zgładzonych, ocalonych i o pokój na świecie. Zmówią ją wspólnie rabin Michael Schudrich, biskup rzymskokatolicki Roman Pindel, biskup prawosławny Atanazy i biskup ewangelicko-augsburski Adrian Korczago.
W związku z pandemią koronawirusa w obchodach weźmie udział niewielka liczba osób, głównie ocalałych. Wydarzenie transmitowane będzie na stronie internetowej placówki.
Muzeum podało, że - po konsultacji z prezydentem RP Andrzejem Dudą, który objął patronatem uroczystości - podczas obecnej rocznicy wyzwolenia, przypadającej w 80-lecie rozpoczęcia zagłady w Auschwitz, zamiast przemówień polityków zapadnie „wymowna minuta ciszy i refleksji”.
„Widzimy, co dzieje się wokół granic Ukrainy; widzimy, co dzieje się w licznych częściach świata. Czujemy też wzrost zbędnych napięć i groźnych powiewów haseł antysemickich i rasistowskich. Czujemy rosnącą obojętność i bierność. Świat nie wyciągnął lekcji z drugiej wojny światowej. Po konsultacji z prezydentem RP muzeum pragnie, by podczas 77. rocznicy wyzwolenia, w 80-lecie rozpoczęcia Zagłady w KL Auschwitz, zamiast przemówień polityków była wymowna minuta ciszy i refleksji. Niech przemówią tylko ocalali z Auschwitz. Naprawdę przemyślmy, czy każdy zrobił wszystko, by powstrzymać w miarę swoich możliwości rozrost zła na naszym świecie” – oświadczyło Muzeum Auschwitz.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała zarazem sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
W 2005 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
Autor: Polska Agencja Prasowa
Opracowanie: Krzysztof Orski