XIX SPOTKANIA Z KULTURĄ ŻYDOWSKĄ w Kazimierzy Wielkiej i Busku-Zdroju

Źródło: KAI, Buskie Stowarzyszenie Kulturalne

Po raz kolejny zapraszamy na prezentacje kulturalne o tematyce żydowskiej, tym razem do Kazimierzy Wielkiej i Buska-Zdroju.

W ramach XIX Spotkań z Kulturą Żydowską w Słonowicach, w gminie Kazimierza Wielka odbyła się w sobotę 11 września uroczystość odsłonięcia tablicy na obelisku poświęconym zamordowanym w 1942 r. Żydom. Upamiętnieniu rocznicy towarzyszył szereg wydarzeń artystyczno – literackich w Kazimierzy Wielkiej. /KAI/

Piątkową uroczystość rozpoczęło odegranie polskiego hymnu oraz hejnału Kazimierzy Wielkiej. Następnie uczniowie Samorządowej Szkoły Podstawowej im. ks. Andrzeja Biernackiego w Wielgusie przedstawili krótki program artystyczny, na który złożyły się m.in. wiersze Antoniego Słonimskiego i regionalnego poety Zdzisława Kulisia.

Burmistrz kazimierski – Adam Bodzioch powitał zaproszonych gości – spokrewnioną z najstarszym 97-letnim kazimierskim Żydem Samuelem Rakowskim – Judy Rakowski wraz z małżonkiem, gości ze Stanów Zjednoczonych, ks. profesora Pawła Mazankę (UKSW), prezesa Buskiego Stowarzyszenia Kulturalnego Jarosława Zatorskiego, prof. Stanisława Żaka z małżonką.

Na odsłoniętej tablicy pamiątkowej umieszczono gwiazdę Davida i napisy w języku angielskim i polskim: „Tu spoczywają Żydzi mieszkańcy Kazimierzy Wielkiej zamordowani przez niemieckich nazistowskich oprawców w listopadzie 1942 r.”.

W Bibliotece Publicznej w Kazimierzy Wielkiej odbyła się promocja książki „Żydzi w historii Kazimierzy Wielkiej” autorstwa Tadeusza Kozioła oraz monodram krakowskiego artysty Andrzeja Roga, w hołdzie rodzinom chłopskim ratującym Żydów w okresie Zagłady pt. „Wiesław Myśliwski – Kamień na kamieniu”, poprzedzony wstępem prof. Stanisława Żaka, kieleckiego polonisty i literaturoznawcy.

Natomiast w Parku Miejskim w Kazimierzy Wielkiej miała miejsce część artystyczna. Wystąpił Tatr Rafała Kmity z Krakowa ze spektaklem „Aj waj! Czyli historie z cynamonem” oraz Teatr NN z Lublina z widowiskiem „Przyjaciele Sztukmistrza” – czyli proza I.B. Singera w pokazie akrobatyczno-cyrkowym.

Na początku XX wieku mieszkało w Kazimierzy Wielkiej ok. 300 Żydów, należących do kahału w pobliskich Koszycach. Tam chowano zmarłych, angażowano się w życie społeczne i polityczne. Na terenie Kazimierzy Wielkiej Żydzi posiadali własną bożnicę, która została rozebrana w czasie II wojny światowej po akcji likwidacyjnej – nie został po niej żaden ślad. Miejscowi Żydzi zajmowali się handlem oraz rzemiosłem. W październiku 1942 r. ponad 300 osób pojechało na Wschód, do obozu pracy w Bełżcu. Pozostałych Żydów przewieziono furmankami do lasu w podkazimierskich Słonowicach i tam rozstrzelano. Część mieszkańców żydowskich została zamordowana w pobliskim wąwozie w Kazimierzy Wielkiej, na terenie obecnego osiedla.

We wsi Słonowice znajduje się zbiorowa mogiła Żydów z Kazimierzy Wielkiej i okolicy, zamordowanych wówczas przez Niemców. Po zakończeniu II wojny światowej potomek kazimierskich Żydów – Arie Meller z Kanady ufundował pomnik, który został odsłonięty 27 kwietnia 1987 r. Obelisk znajduje się na skraju lasu słonowickiego.