Debata: Lato pogromów 1941. Historia, pamięć, rozrachunek

Źródło: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Zagadnienie pogromów Żydów latem 1941 r. zaistniało w świadomości Polaków po opublikowaniu w 2000 r. książki Jana Tomasza Grossa "Sąsiedzi", opisującej mord Żydów w Jedwabnem z 10 lipca 1941 r. W 80. rocznicę tamtych wydarzeń badacze zajmujący się historią Polski, Litwy i Ukrainy będą rozmawiali o tym, jak współczesne społeczeństwa pamiętają i dokonują rozrachunku z tą ciemną kartą własnej przeszłości.

11 lipca (niedziela), godz. 18.00
Transmisja w języku polskim na Facebooku Muzeum POLIN>>

Latem 1941 r. bezpośrednio po niemieckim ataku na Związek Sowiecki przez zaplecze frontu wschodniego przetoczyła się fala pogromów i mordów Żydów. Brała w nich udział miejscowa ludność, nierzadko z niemieckiej inspiracji. Fala pogromowa objęła tereny wcześniej okupowane przez Sowietów – od państw bałtyckich po Ukrainę i Besarabię. Wybitni badacze tematu biorący udział w dyskusji omówią przebieg ówczesnych wydarzeń oraz spróbują spojrzeć z perspektywy porównawczej na dzisiejsze rozliczenia z przeszłością.

Uczestnicy:

• Joanna Beata Michlic - historyczka z University College London, zajmuje się dziejami społecznymi i kulturowymi Żydów wschodnioeuropejskich oraz historią Zagłady i pamięcią o niej.
• Grzegorz Rossoliński-Liebe pracuje na Wolnym Uniwersytecie Berlińskim.
• Saulius Sužiedėlis - emerytowany profesor Uniwersytetu Millersville w Pensylwanii (USA), doktor honoris causa Uniwerstytetu Witolda Wielkiego w Wilnie.

Moderator:

• Krzysztof Persak – historyk, pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN i Dziale Naukowym Muzeum POLIN, zajmuje się dziejami PRL oraz problematyką relacji polsko-żydowskich i Zagłady.

Transmisja FB (uprzednio na żywo)>>>

Joanna Beata Michlic - historyczka z University College London, zajmuje się dziejami społecznymi i kulturowymi Żydów wschodnioeuropejskich oraz historią Zagłady i pamięcią o niej. Opublikowała m.in. "Obcy jako zagrożenie. Obraz Żyda w Polsce od roku 1880 do czasów obecnych" (2015) oraz prace zbiorowe dotyczące polskiej debaty o zbrodni w Jedwabnem ("The Neighbours Respond", 2004) i pamięci o holokauście w Europie Wschodniej ("Bringing the Dark to Light”", 2013). Ostatnio w języku polskim ukazał się zbiór jej esejów o dzieciach ocalałych z holokaustu ("Piętno zagłady", 2020). Na Uniwersytecie Brandeis w USA utworzyła i kierowała programem "Rodzina, dziecko i holokaust". Obecnie dzięki stypendium Fundacji Gerdy Henkel pracuje nad książką o historii i pamięci o ratowaniu Żydów w Polsce podczas wojny.

Grzegorz Rossoliński-Liebe pracuje na Wolnym Uniwersytecie Berlińskim. Studiował na Europejskim Uniwersytecie Viadrina i obronił doktorat na Uniwersytecie Hamburskim. Zajmuje się problematyką ukraińskiego nacjonalizmu, międzynarodowego faszyzmu w Europie wschodniej i zachodniej oraz rolą miejscowych społeczeństw w zagładzie Żydów na Ukrainie i Europie Środkowo-Wschodniej. Jest autorem obszernej biografii przywódcy Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów ("Stepan Bandera. Życie i mit ukraińskiego nacjonalisty. Faszyzm, ludobójstwo, kult", 2018). Opublikował m.in. książkę o antysemityzmie na europejskich uniwersytetach w okresie międzywojennym ("Alma Mater Antisemitica", 2016). Obecnie prowadzi badania nad kolaboracją w Polsce podczas okupacji niemieckiej i postawami burmistrzów w Generalnym Gubernatorstwie.

Saulius Sužiedėlis - emerytowany profesor Uniwersytetu Millersville w Pensylwanii (USA), doktor honoris causa Uniwerstytetu Witolda Wielkiego w Wilnie. Specjalizuje się w historii Litwy i Europy wschodniej oraz problematyce Holokaustu. W latach 80. był ekspertem w sekcji Departamentu Sprawiedliwości USA zajmującej się badaniem nazistowskich zbrodni wojennych. Od 1998 r. jest członkiem powołanej przez prezydenta Litwy Międzynarodowej Komisji do spraw Badania Zbrodni Popełnionych przez Nazistowski i Sowiecki Reżim Okupacyjny na Litwie (International Commission for the Evaluation of the Crimes of the Nazi and Soviet Occupation Regimes in Lithuania). Opublikował m.in. słownik historii Litwy ("Historical Dictionary of Lithuania", 1997) oraz – wraz z Christophem Dieckmannem – studium o mordach litewskich Żydów w 1941 r. ("The Persecution and Mass Murder of Lithuanian Jews during Summer and Fall of 1941", 2006).

Krzysztof Persak – historyk, pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN i Dziale Naukowym Muzeum POLIN, zajmuje się dziejami PRL oraz problematyką relacji polsko-żydowskich i Zagłady. Wraz z Pawłem Machcewiczem był redaktorem naukowym dwutomowej pracy "Wokół Jedwabnego" (2002).

Debata jest częścią programu towarzyszącego wystawie czasowej "Wilhelm Sasnal: Taki pejzaż"