XXIV Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce, centralne obchody w Diecezji Warszawsko-Praskiej - przebieg

Przebieg obchodów w Diecezji Warszawsko-Praskiej

(14-19 stycznia 2021) /Udział możliwy jedynie w formie online/

14.01.2021 r. godz. 12 – Konferencja prasowa z udziałem Michaela Schudricha – Naczelnego Rabina w Polsce, bp. Romualda Kamińskiego – Ordynariusza Diecezji Warszawsko-Praskiej oraz bp. Rafała Markowskiego – Przewodniczącego Komitetu Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem. Prowadzenie konferencji – Jakub Troszyński – Rzecznik Konferencji Episkopatu Polski.

17.01.2021 r. godz. 10 – Modlitwa na Cmentarzu Żydowskim na Bródnie z udziałem rabina Michaela Schudricha, bp. Romualda Kamińskiego oraz bp. Rafała Markowskiego.

Źródło materiału: "Idziemy"

Słowami Psalmu 130 modlono się dziś na Cmentarzu Żydowskim na stołecznym Bródnie, największej pod względem liczby pochowanych osób żydowskiej nekropolii w Warszawie. Był to pierwszy punkt obchodów 24. Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce. Słowa Psalmu odczytał najpierw biskup warszawsko-praski Romuald Kamiński a następnie tę samą modlitwę odśpiewał po hebrajsku naczelny rabin Polski, Michael Schudrich.

„Było to dla mnie bardzo poruszające przeżycie – powiedział bp Romuald Kamiński, tuż po wspólnej modlitwie z Żydami. Przypomniał, że podczas wojny i tuż po niej cmentarz na Bródnie był dewastowany.""

Modlitwa w tym miejscu ma wyjątkowe znaczenie: to jest modlitwa za zmarłych a jednocześnie wyraz pamięci o historii tych ludzi – naszych sióstr i braci, którzy tu żyli razem z pokoleniami chrześcijan - dodał biskup warszawsko-praski.

Żydowska nekropolia jest szczególnym pomnikiem historii polskich Żydów – z tysiącami nagrobków tworzącymi kamienny pejzaż unicestwionej społeczności. Bródnowska nekropolia jest największym pod względem liczby pochowanych osób żydowskim cmentarzem w Warszawie. Na blisko 14 hektarach spoczywa około 320 tys. osób. Pochówki odbywały się tutaj w latach 1743-1940.

Na Cmentarzu Zydowskim na Bródnie spoczywają m.in. żołnierze Starozakonnego Pułku Lekkokonnych Berka Joselewicza, Abraham Stern – pierwszy żydowski członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, trzech praskich cadyków a także Szmul Jakubowicz Zbytkower, jeden z najbardziej wpływowych Żydów I Rzeczpospolitej. Do niedawna cmentarz był miejscem prawie nieznanym. W latach 80 zaopiekowała się nim Fundacja Rodziny Nissenbaumów, w 2012 został przekazany Gminie Wyznaniowej Żydowskiej.

W tradycji żydowskiej każdy, kto jest świadkiem śmierci, powinien niezwłocznie rozerwać szaty swoje na piersi. Od tego momentu rozpoczyna się rytuał związany z przygotowaniem ciała zmarłego do pochówku oraz okres żałoby. Zmarły powinien spocząć w grobie jak najszybciej, najlepiej w dniu śmierci przed zachodem słońca. Ceremonia pogrzebowa powinna być godna, lecz skromna. Groby orientowane są w kierunku Jerozolimy. Położenie w czasie odwiedzin kamyka na nagrobku krewnego jest symbolicznym wypełnieniem nakazu pochówku, który jest jednym z fundamentów w judaizmie.

Ustanowiony przez Episkopat Dzień Judaizmu ma pomóc katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa i przypominać, że antysemityzm jest grzechem. Ma też przybliżać nauczanie Kościoła po II Soborze Watykańskim na temat Żydów i ich religii. Służy też posoborowemu wyjaśnianiu tekstów Pisma Świętego, które w przeszłości mogły być interpretowane w sposób antyjudaistyczny i antysemicki. Co roku centralne obchody Dnia Judaizmu organizuje inna polska diecezja wraz z powołanym w 1996 r. Komitetem ds. Dialogu z Judaizmem. Obecnie do gmin żydowskich w Polsce należy ok. 4 tys. osób, natomiast społeczność Żydów w Polsce szacuje się na ok. 20 tys. /"Idziemy"/

Modlitwa katolików i Żydów na Cmentarzu Żydowskim na stołecznym Bródnie
Źródło: Archidiecezja Warszawska. Fot. Jakub Troszyński.

Obchodzony co roku Dzień Judaizmu odbywa się z inicjatywy Konferencji Episkopatu Polski i ma pomóc katolikom w odkrywaniu judaistycznych korzeni chrześcijaństwa.

Obchody rozpoczęły się w niedziele rano na Cmentarzu Żydowskim na Bródnie – największej pod względem liczby pochowanych osób żydowskiej nekropolii w Warszawie. Słowa Psalmu 130 („Z głębokości wołam do Ciebie, Panie”) odczytał najpierw biskup warszawsko-praski Romuald Kamiński a następnie tę samą modlitwę odśpiewał po hebrajsku naczelny rabin Polski, Michael Schudrich.

Po uroczystości bp Markowski powiedział KAI, że nekropolia robi wstrząsające wrażenie, bowiem po wojnie systematycznie ją niszczono. W latach 1948-51 decyzją władz komunistycznych macewy były wyrywane z ziemi, a część z nich została wykorzystana przy różnych warszawskich budowlach. Dziś leżą one nieuporządkowane na terenie nekropolii, co ma w pewnym sensie odzwierciedlać losy tego cmentarza. Robi to porażające wrażenie – powiedział duchowny.

Przewodniczący Komitetu KEP ds. dialogu z judaizmem wyraził radość, że dzięki dzisiejszym obchodom udało się zwrócić uwagę na tę niezwykłą nekropolię. Zaznaczył, że pomimo starań gminy żydowskiej opiekującej się tym miejscem, współcześni mieszkańcy Warszawy nie mają świadomości, że taki cmentarz w ogóle istnieje.

Mam nadzieję, że tegoroczne obchody Dnia Judaizmu przynajmniej częściowo odmienią ten stan rzeczy. Bo ludzie tu pochowani to kawał przepięknej i poruszającej historii Warszawy – powiedział KAI bp Rafał Markowski.

Także bp Romuald Kamiński przyznał, że modlitwy na żydowskiej nekropolii było dla niego bardzo poruszającym przeżyciem.Modlitwa w tym miejscu ma wyjątkowe znaczenie: to jest modlitwa za zmarłych a jednocześnie wyraz pamięci o historii tych ludzi – naszych sióstr i braci, którzy tu żyli razem z pokoleniami chrześcijan – powiedział KAI biskup warszawsko-praski.

Żydowska nekropolia jest szczególnym pomnikiem historii polskich Żydów – z tysiącami nagrobków tworzącymi kamienny pejzaż unicestwionej społeczności. Bródnowska nekropolia jest największym pod względem liczby pochowanych osób żydowskim cmentarzem w Warszawie. Na blisko 14 hektarach spoczywa około 320 tys. osób. Pochówki odbywały się tutaj w latach 1743-1940.

Na Cmentarzu Żydowskim na Bródnie spoczywają m.in. żołnierze Starozakonnego Pułku Lekkokonnych Berka Joselewicza, Abraham Stern – pierwszy żydowski członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, trzech praskich cadyków a także Szmul Jakubowicz Zbytkower, jeden z najbardziej wpływowych Żydów I Rzeczpospolitej.

17.01.2021 r. godz. 16 – Nabożeństwo Słowa Bożego pod przewodnictwem bp. Romualda Kamińskiego – Ordynariusza Diecezji Warszawsko-Praskiej. Komentarze do pierwszego czytania z Pwt 30, 15-20: ze strony żydowskiej Rabin Stas Wojciechowicz, ze strony katolickiej ks. Wiesław Dawidowski, augustianin, doktor teologii, publicysta prasy katolickiej. W latach 2007-2012 prezenter telewizji religia.tv, w latach 2009-2013 chrześcijański współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, od 2012 prowincjał augustianów w Polsce. . Transmisja na żywo na YouTube na kanale Salve Net.

17.01.2021 r. godz. 17 – Koncert pod tytułem „Dla moich braci i sióstr” (parafraza Ps. 122,8) w wykonaniu zespołu Symchy Kellera Transmisja na żywo na YouTube na kanale Salve Net.

19.01.2021 r. godz.12 – Sympozjum poświęcone hasłu Dnia Judaizmu: Życie i śmierć, „Kładę dziś przed tobą życie i szczęście, śmierć i nieszczęście” (Pwt 30,15). Transmisja na żywo na YouTube na kanale Salve Net.

Prelegenci:

• Michael Schudrich – Naczelny Rabin w Polsce, tytuł wystąpienia: „Życie i śmierć w tradycji żydowskiej na czas pandemii”,
• prof. dr hab. n. med. Andrzej Friedman – pracownik naukowy WUM, tytuł wystąpienia: „Sens walki z umieraniem – perspektywa lekarza”
• ks. dr hab. B. Adamczewski – pracownik naukowy UKSW, tytuł wystąpienia: „Życie i śmierć u początków Tory"
• dr hab. Barbara Strzałkowska – pracownik naukowy UKSW, tytuł wystąpienia: „I w życiu więc i w śmierci należymy do Pana” (Rz 14,8). Chrześcijańska refleksja doby pandemii”.

Przeczytaj i zobacz więcej:

„Wspólne źródło”. Film o życiu społeczności żydowskiej w Warszawie i Otwocku

17 stycznia w Kościele katolickim w Polsce obchodzony będzie Dzień Judaizmu. Ma on przybliżyć katolikom wspólne źródła, z których wyrastają obie religie. Z tej okazji Stacja7 przygotowała wyjątkowy film „Wspólne źródło”, który pokazuje miejsca i przedstawia historie związane z życiem Żydów w Warszawie i okolicach przed II wojną światową.

Dokument został przygotowany z okazji Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce. Tym dokumentem chcieliśmy pokazać wspólną historię Polaków i Żydów, przez pryzmat losów społeczności żydowskiej na Pradze i w Otwocku. W czasie coraz większej polaryzacji, potrzebne jest nam szukanie wspólnego źródła i tego, co nas łączy – mówi redaktor naczelna Stacji7.pl Aneta Liberacka.

Jako portal staramy się szukać takich historii, które pokazują, że między różnymi społecznościami i grupami jest więcej spraw, które łączą, niż dzielą. Dobra znajomość naszych historii i naszych dziejów nie jest tylko naszą powinnością, ale też obowiązkiem – dodaje.

W filmie poznajemy historie Żydów, którzy osiedlali się na Pradze. Pierwsze zmianki o ich obecności w tym miejscu datowane są na XVIII wiek. W lewobrzeżnej Warszawie zaczęły powstawać ograniczenia, Żydom nie wolno było mieszkać na niektórych ulicach, a na Pradze żadnych ograniczeń nigdy dla Żydów nie było – ­mówi w filmie prof. Eleonora Bergman, historyk architektury, była dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Z biegiem lat Praga stała się wielokulturowym tyglem, gdzie razem na tych samych ulicach mieszkali Polacy i Żydzi.

Widzowie filmu odwiedzają też Otwock, gdzie przed II wojną światową 60 procent społeczności stanowili Żydzi. Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny „Więzi” przytacza historię otwockiej parafii, która w czasie wojny stała się miejscem, gdzie Żydzi mogli otrzymać wsparcie rzeczowe, czy niezbędną do przeżycia metrykę chrztu. Niektórzy z nich nocowali nawet w kościele.

Zacytowany został też fragment listu, który pisała Hanna Kamińska, otwocka Żydówka, która dowiedziała się o tym, że dzięki pomocy miejscowego księdza, przed śmiercią została uratowana jej kuzynka „Kiedy trwała likwidacja getta, ksiądz nie zawahał się z narażeniem życia ratować nieznane dziecko żydowskie. Na tle rozwydrzonych band niemieckich i hitlerowskich (…) jaskrawie odbiła się postawa księdza kanonika, który wraz z panią inżynier Szpakowską i z panem Marchlewiczem, ówczesnym komendantem policji nie ulękli się niczego, by ratować to bezbronne dziecko żydowskie”.

W filmie zostały przytoczone też słowa Jana Pawła II, który w czasie swojego pontyfikatu mówił, że „każdy kto spotyka w swoim życiu Jezusa Chrystusa, spotyka też judaizm”. Wspólny rdzeń i wspólne źródło pokazuje, że bez rozumienia żydowskich korzeni, nie da się właściwie rozumieć chrześcijaństwa.

Autorami filmu są; Marcin Jończyk i Agnieszka Nowak. Dokument można zobaczyć na kanale Youtube Stacji7.