Żydowscy bohaterowie uliczni
Polityczne odczytywanie doświadczeń żydowskich bohaterów ulicznych międzywojennej Warszawy. Od biografii rewolucjonistów do „Króla”
07/01/2020 | Na stronie od 06/01/2020
Seminarium Pracowni Społeczności Wielkomiejskich poprowadzi dr Jacek Drozda.
Protagonistą jednej z najpopularniejszych polskich powieści ostatnich lat, czyli „Króla” Szczepana Twardocha jest prawdopodobnie jedyny w historii rodzimej literatury żydowski „superbohater”. Znaczenie tej postaci wydaje się jednak wyrastać ponad jej atrakcyjny, moralnie ambiwalentny, łotrzykowski heroizm. Choć pierwowzorem Szapiry był bokser Szapsel Rotholc, to rozmaite cechy i doświadczenia wyraźnie łączą go także z innymi autentycznymi postaciami. Chodzi tu przede wszystkim o dwóch ważnych żydowskich działaczy lewicowych: Bernarda Goldsteina i Hersza Mendla, podobnie jak powieściowy „Król” zanurzonych głęboko w świecie warszawskich ulic, lecz z powodu przynależności do określonych środowisk politycznych, właściwie nieobecnych w dyskursach historycznych o Warszawie. Lektura ich wspomnień dostarcza wątków, które mogą służyć wzmocnieniu politycznej interpretacji współczesnej opowieści o żydowskim gangsterze. Stołeczna ulica w połączonych spojrzeniach Szapiry, Goldsteina i Mendla jest przestrzenią walki i współpracy, konfliktu klasowego i różnorodności kulturowej. Zaludniają ją codzienni bohaterowie i bohaterki, którzy nie pasują do nasyconego sentymentalnym, odpolitycznionym folkloryzmem „świata, którego już nie ma”. Skłania to do krytycznego przyjrzenia się temu, co nazywam „ramami oficjalnej kultury polskiej” na ich popkulturowym odcinku. Prowokuje również do refleksji o potencjale i ograniczeniach dzisiejszej popkultury dla dekonstrukcji pewnego obrazu dziejów — narzędzia w dziedzinie „zarządzania pamięcią”.
Dr Jacek Drozda — kulturoznawca, interesuje się radykalizmami politycznymi, ruchami emancypacyjnymi, a także historią i antropologią sportu. Opublikował m.in. książki „Postfutbol. Antropologia piłki nożnej” (z M. Czubajem i J. Myszkorowskim) i „Opór kulturowy. Między teorią a zjawiskami społecznymi”. Obecnie pracuje nad książką z zakresu popularyzacji historii ruchów politycznych osnutą wokół zagadnień omawianych w prowadzonym przez siebie podkaście „Emancypacje”.
Seminarium odbędzie się 7 stycznia o godz. 11.00 w sali ŻIH w Błękitnym Wieżowcu.