Żydowska Służba Porządkowa w getcie warszawskim

Spotkanie z Katarzyną Person o książce "Policjanci: wizerunek Żydowskiej Służby Porządkowej w getcie warszawskim". Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. 18:20.

Żydowska Służba Porządkowa powstała na bazie Straży Porządkowej przy Batalionie Pracy, który powołano przy Judenracie w końcu 1939 r. w celu usprawnienia organizacji dostarczania robotników do pracy przymusowej. Z założenia była organizacją pomocniczą wykonującą zadania nałożone przez administrację i policję niemiecką, Policję Polską i Judenrat. [1] Adam Czerniaków otrzymał oficjalne polecenie zorganizowania milicji żydowskiej w dn. 12 października 1940 r. Komendantem został Józef Szeryński, który sprawował tę funkcję do początku maja 1942 r. Rekrutacja do służby była wielostopniowa i wzbudziła ogromne zainteresowanie. [2] W styczniu 1941 r. stan ŻSP wynosił 2000 osób.

Autorka przedstawia w książce szczegółowo organizację i założenia ŻSP, codzienne obowiązki należące do funkcjonariuszy, a także przemoc i korupcję wewnątrz organizacji. Dużo uwagi poświęca także tematowi wizerunku policji w oczach mieszkańców getta, m.in. na podstawie dzienników i dokumentów zachowanych w Archiwum Ringelbluma. Przedstawia również punkt widzenia samych policjantów, którzy stosowali różne techniki samousprawiedliwienia wobec swojej przynależności do Służby Porządkowej, a także rolę, jaką policjanci odegrali podczas likwidacji getta.

Antony Polonsky napisał o książce: Żydowska Służba Porządkowa w getcie warszawskim, nazywana policją gettową, okryła się złą sławą, asystując nazistowskim okupantom podczas deportacji Żydów do Treblinki latem 1942 r. Ta dobrze udokumentowana i obiektywna książka opisuje powstanie służby i to, jak została wciągnięta w pomoc Niemcom w ludobójstwie. To podstawowa lektura dla wszystkich zainteresowanych złożonym i trudnym problemem kolaboracji podczas nazistowskiej okupacji Polski. /ŻIH/

Całość została opatrzona materiałem zdjęciowym dostępnym w dwóch albumach dołączonych do Podziemnego Archiwum Getta Warszawy: Służba Porządkowa w Warszawie 1940–1941. Album podarowany przez funkcjonariuszy SP insp. Marianowi Handlowi oraz Gęsia 24. Areszt Centralny. Album podarowany Franciszkowi Przymusińskiemu.

Książka: Katarzyna Person, Policjanci. Wizerunek żydowskiej Służby Porządkowej w getcie warszawskim, Wyd. ŻIH, Warszawa 2018.

Dr Katarzyna Person, historyczka, autorka książki „Assimilated Jews in the Warsaw Ghetto, 1940–1943” (Syracuse 2014) oraz licznych artykułów naukowych na temat historii Żydów w czasie Zagłady i w pierwszych latach powojennych. Redaktorka i współredaktorka pięciu tomów pełnej edycji Archiwum Ringelbluma. Pracuje w Żydowskim Instytucie Historycznymim. Emanuela Ringelbluma.