Oświadczenie rabinów ortodoksyjnych na temat chrześcijaństwa

"To Do the Will of Our Father in Heaven: Toward a Partnership between Jews and Christians"

Po niemal dwóch tysiącleciach wzajemnej niechęci i obcości my – rabini ortodoksyjni stojącya czele społeczności, instytucji i seminariów w Izraelu, USA i Europie – widzimy teraz przed nami historyczną szansę. Chcemy czynić wolę naszego Ojca w Niebie, przyjmując rękę wyciągniętą do nas przez naszych braci i nasze siostry spośród chrześcijan. Żydzi i chrześcijanie muszą pracować wspólnie jako partnerzy, aby podjąć wezwania naszego czasu.

1. Zagłada (Szoa) zakończyła się 70 lat temu. Była ona spaczonymuwieńczeniem stuleci pogardy, ucisku i odrzucenia Żydów, a w konsekwencji wrogości, która rozwinęła się między Żydami a chrześcijanami. Z perspektywy widać, że niemożność przełamania pogardy i podjęcia konstruktywnego dialogu dla dobra ludzkości osłabiła opór przeciw złowrogim siłom antysemityzmu, które pogrążyły świat w mordach i ludobójstwie.

2. Uznajemy to, że od czasów II Soboru Watykańskiego oficjalne nauczanie Kościoła katolickiego o judaizmie uległo głębokiej i nieodwracalnej przemianie. Wydanie deklaracji Nostra aetate pięćdziesiąt lat temu zapoczątkowało proces pojednania między obiema naszymi społecznościami. Ta deklaracja i zainspirowane przez nią późniejsze dokumenty Kościoła jednoznacznie odrzucają wszelkie formy antysemityzmu, uznają wieczne Przymierze między B-giem a narodem żydowskim, odrzucają bogobójstwo i podkreślają wyjątkową więź między chrześcijanami a Żydami, nazwanymi przez papieża Jana Pawła II „naszymi starszymi braćmi”, a przez papieża Benedykta XVI „naszymi ojcami w wierze”. Na tej podstawie katolicy i inni chrześcijanie rozpoczęli uczciwy dialog z Żydami; ten dialog wzrastał przez ostatnie pięćdziesiąt lat. Doceniamy uznanie przez Kościół tego, że Izrael ma unikalne miejsce w historii świętej i ostatecznym odkupieniu świata. Obecnie Żydzi doświadczają szczerej miłości i szacunku ze strony wielu chrześcijan. Wyrażają się one w wielu inicjatywach dialogowych, spotkaniach i konferencjach na całym świecie.

3. Jak Majmonides i Juda Halewi(1) uznajemy, że chrześcijaństwo nie jest ani wynikiem przypadku, ani błędu, ale jest rezultatem woli Bożej i darem dla narodów. Rozdzielając judaizm i chrześcijaństwo B-g chciał rozdzielić partnerów, którzy w istotny sposób różnią się teologicznie, ale nie chciał, by byli oni wrogami. Rabin Jaakow Emden napisał, że „Jezus przyniósł światu dwojakie dobro. Z jednej strony wspaniale umocnił Torę Mojżesza (...); żaden z naszych mędrców nie podkreślał bardziej dobitnie nienaruszalności Tory. Z drugiej strony usunął idole obecne pośród ludzi innych narodów i zobowiązał ich do przestrzegania siedmiu przykazań danych Noemu, ażeby nie zachowywali się jak dzikie zwierzęta, i wszczepił w nich głęboko moralne zachowanie. (...) Chrześcijanie to społeczności, które działają w imię niebios, więc ich przeznaczeniem jest przetrwać; ich intencją jest działać w imię niebios, a nagroda nie będzie im odmówiona.”(2) Rabin Samson Rafael Hirsch nauczał nas, że chrześcijanie „przyjęli żydowską Biblię Starego Testamentu jako księgę Bożego objawienia. Wyznają wiarę w B-ga Niebios i Ziemi ukazanego w Biblii i uznają władztwo Bożej Opatrzności.”(3) Gdy więc teraz Kościół Katolicki uznał wieczne Przymierze miedzy B-giem a Izraelem, my Żydzi możemy uznać trwałą konstruktywną ważność chrześcijaństwa jako naszego partnera w zbawieniu świata, nie obawiając się, że będzie to wykorzystywane wcelu nawracania. Jak zostało to stwierdzone przez Dwustronną Komisję Naczelnego Rabinatu Izraela do relacji ze Stolicą Apostolską pod przewodnictwem rabina Szeara Jaszuwa Cohena, „nie jesteśmy już wrogami, ale niewątpliwymi partnerami w wyrażaniu wartości moralnych istotnych dla przetrwania i dobrobytu ludzkości.”(4) Nikt z nas nie może samodzielnie wypełnić B-skiej misji.

4. Żydzi i chrześcijanie mają wspólną wynikającą z przymierza misję, aby doskonalić świat pod panowaniem Wszechmocnego – tak by cała ludzkość wzywała Jego imię, a ohydztwa były usunięte z powierzchni ziemi. Rozumiemy obecność po obu stronach wahania, czy uznaćtę prawdę. Wzywamy nasze społeczności, by przezwyciężyć te obawy w celu ustanowienia relacji zaufania i szacunku. Rabin Hirsch nauczał też, że Talmud stawia chrześcijan „jeśli chodzi o obowiązki w stosunkach międzyludzkich na dokładnie tym samym poziomie co Żydów. Mogą oni korzystać z wszystkich wymogów nie tylko sprawiedliwości, ale i działań powodowanych miłością braterską.” W przeszłości stosunki między chrześcijanami a Żydami były często widziane przez pryzmat nieprzyjaznej relacji Ezawa i Jakuba, ale rabin Naftali Cwi Berlin (Neciw) rozumiał już w końcu XIX wieku, że Żydzi i chrześcijanie są przeznaczeni przez B-ga do bycia kochającymi się partnerami: „W przyszłości, gdy dzieci Ezawa z motywacji czysto duchowej uznają lud Izraela i jego zalety, my również będziemy mieli motywację, by uznać, że Ezaw to nasz brat.”(5)

5. My, Żydzi i chrześcijanie, mamy więcej elementów wspólnych niż tych, które nas dzielą: etyczny monoteizm Abrahama, relację z Jedynym, Stwórcą Nieba i Ziemi, który miłuje i troszczy się o każdego z nas, żydowskie Pismo Święte, przekonanie o wiążącej mocy tradycji,wartości życia, rodziny, współczującej prawości, sprawiedliwości, niezaprzeczalnej wolności,uniwersalnej miłości i ostatecznego pokoju na świecie. Rabi Mosze Riwkes (Beer Hagola) potwierdza to i pisze, że „Mędrcy odnosili się tylko do bałwochwalców ich czasu, którzy nie wierzyli w stworzenie świata, Wyjście z Egiptu, cudowne działa B-ga i przezeń nadane prawo. W przeciwieństwie do nich ludzie, pośród których jesteśmy rozproszeni, wierzą we wszystkie te fundamenty religii.”(6)

6. Nasze partnerstwo w żadnym stopniu nie pomniejsza różnic istniejących pomiędzy obiema społecznościami i religiami. Wierzymy, że B-g używa wielu wysłanników, aby objawić Swoją prawdę, i potwierdzamy – zgodnie z zawsze obecnym w judaizmie nauczaniem o uniwersalnym przymierzu zawartym przez Noego – że wszyscy ludzie stoją wobec B-ga i dotyczą ich podstawowe zobowiązania etyczne.

7. Naśladując B-ga, Żydzi chrześcijanie muszą proponować wzory służby, bezwarunkowej miłości i świętości. Wszyscy jesteśmy stworzeni na Święty Obraz B-ga, a Żydzi i chrześcijanie pozostaną wierni wobec Przymierza, wspólnie dążąc do zbawienia świata.

1) Miszne Tora, Prawa Królów 11:4 (w wydaniu nieocenzurowanym); Kuzari, 4:22.
2)Seder Olam Raba 35-37; Sefer ha-Szimusz 15-17.
3)Principles of Education, “Talmudic Judaism and Society,” 225-227. 4)Czwarte spotkanie Dwustronnej Komisji Naczelnego Rabinatu Izraela i Komisji Stolicy Apostolskiej do RelacjiReligijnych z Żydami, Grottaferrata, Wlochy, 19.10.2004.
5)W komentarzu do Księgi Rodzaju 33,4.
6)Glosa do Szulchan Aruchu, Hoszen Miszpat, 425:5

Initial signatories (in alphabetical order):

• Rabbi Jehoshua Ahrens (Germany)
• Rabbi Marc Angel (United States)
• Rabbi Isak Asiel (Chief Rabbi of Serbia)
• Rabbi David Bigman (Israel)
• Rabbi David Bollag (Switzerland)
• Rabbi David Brodman (Israel)
• Rabbi Natan Lopez Cardozo (Israel)
• Rabbi Kotel Dadon (Chief Rabbi of Croatia)
• Rav Yehudah Gilad (Israel)
• Rabbi Alon Goshen-Gottstein (Israel)
• Rabbi Irving Greenberg (United States)
• Rabbi Marc Raphael Guedj (Switzerland)
• Rabbi Eugene Korn (Israel)
• Rabbi Daniel Landes (Israel)
• Rabbi Benjamin Lau (Israel)
• Rabbi Simon Livson (Chief Rabbi of Finland)
• Rabbi Asher Lopatin (United States)
• Rabbi Shlomo Riskin (Israel)
• Rabbi David Rosen (Israel)
• Rabbi Naftali Rothenberg (Israel)
• Rabbi Hanan Schlesinger (Israel)
• Rabbi Shmuel Sirat (France)
• Rabbi Daniel Sperber (Israel)
• Rabbi Jeremiah Wohlberg (United States)
• Rabbi Alan Yuter (Israel)