Niepokój budzą okoliczności towarzyszące procesowi, jaki wytoczono prof. Barbarze Engelking i prof. Janowi Grabowskiemu

Źródło: Forum Dialogu, Forum DialoguFB

[English below]

W trudnym obszarze relacji polsko-żydowskich, gdzie pamięć rodzin chrześcijańskich i żydowskich splata się i ściera z narodowymi tożsamościami, stereotypami i dekadami politycznych zabiegów na historii, fundamentem dialogu są rzetelne badania historyczne. W Polsce w ostatnim dwudziestoleciu powstają najważniejsze prace dotyczące badania przebiegu Zagłady na ziemiach polskich. To one są często punktem wyjścia i gruntem dla poważnej dyskusji i odbudowy więzi między współczesnymi mieszkańcami naszego kraju a polskimi Żydami oraz ich potomkami.

Dlatego też niepokój budzą okoliczności towarzyszące procesowi, jaki wytoczono prof. Barbarze Engelking i prof. Janowi Grabowskiemu w związku z wynikami ich badań opublikowanymi w tomie „Dalej jest noc: losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski” oraz podejmowane wokół niego próby dyskredytowania pozwanych naukowców. Jako organizacja od ponad dwudziestu lat zajmująca się przywracaniem pamięci o polskich Żydach, głównie poza dużymi ośrodkami miejskimi, jesteśmy przekonani, że tego rodzaju sytuacje będą działać odstraszająco na historyków – zwłaszcza młodych, działających lokalnie i nieposiadających silnych sieci wsparcia. Będzie to uderzać w wolność badań naukowych dotyczących historii polskich Żydów, a w konsekwencji siać spustoszenie w budowanym mozolnie od lat obszarze dialogu polsko-żydowskiego.

Opisywanie złożonej rzeczywistości historycznej nie powinno kończyć się w sądzie. Będący u źródła oskarżenia fragment publikacji „Dalej jest noc ” jest oparty o świadectwo Ocalałej, a one zawsze zasługują na wysłuchanie z najwyższą empatią i pokorą. To, że przytaczane przez badaczy fakty są niemiłe współczesnym Polakom, powinno nas zachęcać do dogłębnych i uczciwych badań nad historią oraz skłaniać do refleksji nad wizją siebie, jaką mamy jako Polacy. Tożsamość i duma narodowa wymagające ochrony prawnej i strzeżone wysokimi karami muszą być bardzo kruche. Wierzymy, że polska tożsamość jest w stanie udźwignąć uczciwy rozrachunek z historią. //

In the difficult sphere of Polish/Jewish relations, where the memories of Christian and Jewish families clash against national identities, stereotypes, and decades of political abuses of history, thorough research of history is key for dialogue. In the last twenty years, Poland has seen the creation of some of the most important works tracing the history of the Holocaust on Polish territories, which are oftentimes catalysts for serious discussions and rebuilding of bonds between the current residents of Poland and Polish Jews and their descendants.

This is why we are deeply concerned about the circumstances of the trial against Professor Barbara Engelking and Professor Jan Grabowski for the research they published in “Night without End: The Fate of Jews in Selected Counties of Occupied Poland” and the accompanying attempts to discredit these two eminent scholars. As an organization which for over twenty years has been working to restore the memory of Polish Jews, predominately in small towns and villages, we fear that the trial will have a censoring effect on young and local researchers working with no support network. This is an attack on the freedom of scholarly research of Jewish history in Poland, and as a result, it will destroy the hard won advances in Polish/Jewish dialogue.

Complex historical reality should not be decided by courts. The fragment of “Night without End” that is at the source of the accusation is based on a Survivor’s testimony, a type of account which should always be heard with empathy and humility. The fact that information thus uncovered are uncomfortable for Poles should encourage us to even more in-depth and sincere research of history and inspire us, Poles, to reflect on the ways we perceive ourselves. Identity and national pride that require legal protection and deter criticism with a perspective of severe punishment must be very fragile indeed. We believe that Polish identity need not be threatened by a frank facing of the past.