Frankizm: nowe spojrzenie. Na kanwie książki »Jakub Frank i jego mesjańska droga«

Źródło: Żydowski Intytut Historyczny

Wydarzenie na Facebooku

Dominujący w literaturze obraz frankizmu został ustalony jeszcze w XVIII wieku, a w wieku XIX przybrał postać „kanonu naukowego”, bezkrytycznie powielanego przez badaczy praktycznie do dzisiaj. Zamierzeniem prof. Jana Doktóra jest weryfikacja tego obrazu. Dotąd historia frankizmu przedstawiana była jako historia mesjańskiego uzurpatora i jego stronników.

Prof. Doktór przedstawia natomiast frankizm jako formację żydowskich mesjanistów, która wyłoniła się w połowie XVIII wieku na południowo-wschodnich kresach Rzeczypospolitej, jeszcze przed przybyciem tam Franka. W w swojej książce stara się dowieść, że nie ma podstaw źródłowych obrazu jednolitej formacji frankistowskiej, założonej i prowadzonej przez charyzmatycznego przywódcę-mesjasza Jakuba Franka. Nie ulega wątpliwości, że – może poza ostatnimi 7 latami życia Franka – nie istniała zwarta formacja religijna, którą można nazwać frankizmem, że Frank wcale nie był, a jedynie bywał przywódcą zróżnicowanego ruchu. Zupełnie nie należy mu się zaszczytny tytuł jego założyciela i pierwszego przywódcy.

prof. Jan Doktór – pracownik naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma i redaktor naczelny „Kwartalnika Historii Żydów”. Zajmuje się duchowością żydowską, starymi drukami żydowskimi i chrześcijańskimi misjami wśród polskich żydów. Jest autorem wielu publikacji i opracowań, m.in. Początki chasydyzmu polskiego (2004), Misjonarze i żydzi w czasach mesjańskiej zawieruchy 1648-1792 (2012), Słowa Pańskie. Nauki Jakuba Franka z Brna i Offenbachu (2017), Bracia, obcy czy współobywatele. Debaty chrześcijańskie na temat judaizmu i jego wyznawców w Europie do początków XIX wieku (2019), Jakub Frank i jego mesjańska droga. Nowe spojrzenie (2023). Tłumaczy prace religioznawcze i filozoficzne. W latach 80. był zaangażowany w drukowanie podziemnej prasy.