Prawa człowieka w Islamie. Jakie jest stanowisko islamu w kwestii praw?

21/12/2023 | Na stronie od 21/12/2023

Islam jest religią uniwersalną i znaczenie, jakie przypisuje prawu, obejmuje całe stworzenie. Zarówno zwierzęta jak i ludzie mogą w pełni korzystać z tego całościowego podejścia islamu do ochrony praw.

Co do tej kwestii łatwo podać wiele przykładów sięgających czasów Wysłannika Boga, niech pokój i błogosławieństwo będą z nim. Pewnego razu, gdy udał się na odpoczynek w drodze powrotnej z kampanii wojskowej do Medyny, niektórzy towarzysze zobaczyli ptasie gniazdo i wyciągnęli z niego pisklęta. W tym momencie pojawiła się ptasia matka, a na widok swoich piskląt w ich rękach, zaczęła krążyć nad nimi w powietrzu. Prorok Mahomet zmartwił się, gdy tylko uświadomił sobie, że matka bije skrzydłami pełna smutku i nakazał im zwrócić pisklęta do gniazda[1]. Troska Proroka w tym jednym zajściu wystarczy, by pokazać, że islam jest systemem ogarniającym wszystko, który jednogłośnie przyznaje podstawowe prawa każdej istocie; ta koncepcja praw, włączająca wszystko pod ich ochronę, jest poza zasięgiem jakiegokolwiek innego systemu.

Koran wyraźnie stwierdza, że odebranie życia jednemu człowiekowi jest tym samym, co odebranie życia całej ludzkości: „Kto zabija duszę – nie (w akcie zgodnej z prawem kary) za morderstwo ani nie za powodowanie chaosu i zepsucia na ziemi, ten czyni tak, jak gdyby zabił całą ludzkość. A ten, kto ocala jedno życie, czyni tak, jakby ocalił życie całej ludzkości” (al-Maida 5:32). Nie sposób dostrzec taką wrażliwość na kwestię praw w jakiejkolwiek innej religii czy we współczesnym prawodawstwie. Islam traktuje tę kwestię na tyle poważnie, że zrównuje zabicie jednej osoby z zabiciem całej ludzkości. Koran zwraca naszą uwagę na to, co wydarzyło się między dwoma synami Adama, których imiona w Starym Testamencie to Kain i Abel, i w następującym wersecie mówi o karze czekającej na pierwszego w historii ludzkości mordercę: „Jego zmysłowa, skłaniająca się ku złu dusza popchnęła go do zabójstwa swego brata i on go zabił, w ten sposób stając się (jednym) spomiędzy przegranych.” (al-Maida 5:30).

W innym rozdziale Koran podkreśla, że wieczna kara piekła stanowi rekompensatę dla tego, kto niesprawiedliwie zabija drugiego: „Kto zabija wierzącego rozmyślnie, tego odpłatą (w życiu przyszłym) będzie Piekło i w nim zamieszka. Bóg całkowicie go potępił, wykluczył ze Swojego Miłosierdzia i przygotował dla niego karę ogromną” (an-Nisa 4:93). W tym wyraża się stanowisko islamu na temat praw człowieka, które wypływa z tego rodzaju podstawowych zasad. Jak potwierdza jeden z autentycznych hadisów, kto umiera chroniąc swoje życie, intelekt, własność, krewnych lub religię jest męczennikiem. A co za tym idzie, staranie, by zachować te podstawowe prawa jest jedną z akceptowalnych form dżihadu [z arabskiego dżihad oznacza „usilne staranie, zmaganie, walkę [o zachowanie jakiegoś dobra]” – przypis tłumacza].

W istocie faktem jest, że zachowanie tych pięciu powszechnych reguł to podstawa współczesnej „karty praw” obowiązującej na całym świecie. Należy zwrócić uwagę na to, że zachowanie tych uniwersalnych zasad stanowi fundament ksiąg islamskiego prawa kanonicznego. Po pierwsze i najważniejsze, islam wzywa nas do ochrony religii. Jednocześnie jesteśmy zobowiązani i odpowiedzialni za przestrzeganie wszystkich pozostałych uniwersalnych zasad.

W konsekwencji, prawa człowieka w islamie reprezentują całość potrzeb społeczeństwa, a na każdym muzułmaninie spoczywa obowiązek zachowania i ochrony tych praw. To właśnie islam uznaje prawo do swobodnych działań i przedsięwzięć wraz z ochroną i zabezpieczeniem życia każdej osoby i jej potomstwa. Ponadto tylko w islamie istoty ludzkie posiadają przywilej bycia namiestnikami Boga na ziemi i przez to namiestnictwo są delegowane do korzystania z przyznanych im zasobów. Z tej perspektywy zatem wszystkie prawa człowieka są jednogłośnie przyznane wszystkim w doskonałej zgodności z ludzką naturą.

[1] Abu Dawud, Adab, 164.

O Fundacji

Nasz Instytut

Dunaj instytut Dialogu jest organizacją non-profit, której zasadniczym celem jest uczestniczenie w budowaniu mostów pomiędzy społecznościami, promując współpracę, partnerstwo i służbę społeczeństwu poprzez dialog między-kulturowy i dyskusję. Dunaj Instytut Dialogu jest zdeterminowany zachęcać do poznawania i studiowania duchowych tradycji różnych społeczeństw świata, okazując imprzy tym szacunek, uwagę i uznanie.

Nasza Misja

W swoich wysiłkach promocji pełnego dialogu pomiędzy społeczeństwami i dla zachowania obiektywizmu Dunaj Instytut Dialogu nie popiera żadnej organizacji politycznej ani rządowej – krajowej, ani zagranicznej. Dunaj Instytut Dialogu jest zdeterminowany utrzymywać swoje stanowisko oparte na wzajemnym szacunku i swobodnym wyrażaniu duchowości przez poszczególne wspólnoty.

Nasze Cele

Wspieranie różnorodności i dążenie w ten sposób do polepszenia relacji pomiędzy ludźmi wywodzącymi się z różnych kultur oraz środowisk religijnych;
Tworzenie warunków umożliwających dialog i zrozumienie w społecznoścach wywodzących się z różnych zakątów świata;
Dązenie do poprawy zrozumienia różnych tradycji religijnych przez społeczność lokalną;
Podkreślanie łączących udzi podobieństw i wspólnych wartości, takich jak miłość, współczucie, cnoty oraz wysokie standardy moralne;
Umożliwianie wszystkim chętnym pezentacji wlasnych poglądów religijnych i duchowych;
Dążąc do realizacji tych zadań, organizujemy różnego rodzaju spotkania, wykłady, seminaria, kursy językowe,wrsztaty artystyczne i kulinarne, inicjatywy spoleczne, oraz wiele innych wydarzeń.

Reguły

Dunaj instytut dialogu realizujące swoje cele kieruje się nasteępującymi regułami:

Zaufanie
Niezależność
Przywiązanie do wartości
Odpowiedzialność spoeczna
Przejrzystość
Uniwersalność

Dlaczego Dialog

Dlatego, że wierzymy w konstruktywny potencjał wiary i religii dla dobra społeczeństwa. Jesteśmy przy tym świadomi, że ta sama siła jest wykorzystywana obecnie również do celów destrukcyjnych. Nie jest to jednak naturalna cecha religii. Przekonania religijne są niezbywalną i nieuniknioną częścią natury człowieka. Istoty ludzkie nie mają innej możliwości, jak tylko wykorzystać te przekonania dla dobra wielkiej rodziny ludzkiej.

Wykorzystywanie religii do celów niszczycielskich jest zjawiskiem nowym. XIX i XX wiek były świadkami zmiany paradygmatów pomiędzy kulturami Wschodu i Zachodu, od paradygmatu ignorancji do paradygmatu współzawodnictwa i zmagań. Zmiana paradygmatu zabiera całe dziesięciolecia ludzkiego wysiłku, a Dunaj Instytut Dialogu usiłuje doprowadzić do nowej zmiany w międzynarodowym paradygmacie w kierunku pokojowej koegzystencji i współpracy między-kulturowej.

Dunaj Instytut Dialogu zdaje sobie sprawę z wielkiej trudności tego nałożonego na siebie obowiązku. Zdaje sobie jednak również sprawę z tego, że jeśli nikt nie podejmie tej powinności, to przyszłość ludzkości będzie ciemniejsza, niż jej przeszłość. A przecież przeszłość jest trudna do zniesienia ze względu na wspomnienia wojen światowych i ludobójstwa. Najgorszym scenariuszem przyszłości bez dialogu nie jest jedynie starcie cywilizacji. To tylko jedna z możliwości.

Są jeszcze gorsze. Naukowe przewidywania odnoszące się do globalnego ocieplenia, rosnąca podatność społeczności ludzkich na uleganie katastrofom naturalnym, a także rozprzestrzeniające się choroby ery post-technologicznej czynią koniecznością współpracę międzykulturową, międzypaństwowa oraz ontologiczną. Współpraca ta jednak zakłada wcześniejszy dialog. My nim się zajmujemy.

Jedną rzecz należy wyjaśnić. W naszym słowniku dialog między kulturami nie stanowi sztucznego remedium na choroby nowoczesnego społeczeństwa. Wierzymy w zasadniczą dobroć istot ludzkich. Sądzimy, że dialog stanowi zagubioną i zapomnianą cnotę człowieczeństwa. Z tego względu postrzegamy dialog pomiędzy kulturami jako konieczność egzystencjalną. Promujemy dialog, jako niezbywalną cnotę ludzką, którą się przypomina, a nie uczy.

Raz ustanowiony, dialog wyda owoce praktyczne, społeczne i etyczne. Przyczyni się do zdrowszego społeczeństwa, które będzie wychowywać mocniejsze jednostki. Wyeliminuje wpojone samym sobie lęki związane z „innością”. Otworzy i poszerzy nasze horyzonty pojmowania. Doda mądrość do naszej mądrości, rozsieje w naszym społeczeństwie nasiona zaufania, wzajemnej odpowiedzialności, troski i szacunku. Dialog uczynieni duchowe kontakty bardziej akceptowalne, a ocenę i docenianie innej kultury łatwiejszym i bardziej produktywnym. To wszystko z czasem doprowadzi do zmiany w międzynarodowym paradygmacie w kierunku „dialogu cywilizacji”; zachód zacznie doceniać autentyczne kultury Wschodu, zamiast lekceważyć te „kultury zacofane i prymitywne”. Wschód zacznie rozumieć różnice kulturowe Zachodu, zamiast demonizować jego „materializm”.

Dunaj Instytut Dialogu jest świadom długiej drogi, która musi być pokonana, jednak ma również świadomość tego, że ta podróż nigdy się nie skończy, jeśli się jej nie zacznie. Do tego potrzebujemy współpracowników i ludzi myślących tak samo, którzy wierzą w zasadniczą dobroć istot ludzkich.

Chodźcie z nami. Droga jest daleka. Jednak podczas tej drogi mamy do opowiedzenia piękną historię.

Dlaczego Dunaj

Dunaj jest drugą co do długości rzeką Europy oraz jedyną łączącą w tak wyraźny sposób Wschód z Zachodem. Odnajdując swe źródła w górach Szwarzwaldu, łączy swym nurtem krainy Niemiec, Austrii, Słowacji, Węgier, Chorwacji, Serbii, Bułgarii, Mołdawii, Ukrainy oraz Rumunii. Spoglądając na mapę, łatwo zauważyć, że jest to rzeka potężna. Od niepamiętnych czasów służyła ludziom za środek transportu oraz żródło pożywienia. Stanowiła również jeden z najważniejszych szlaków handlowych Europy. Jednak dla nas ta wspaniała rzeka jest czymś więcej. Dunaj to także symbol jedności, wspólnoty, tolerancji, oraz pojednania między ludźmi. Dlatego też uznaliśmy, że jej nazwa idealnie oddaje cel naszej działalności. Jako fundacja, pragniemy wspierać różnorodność, nawiązywać nić porozumienia pomiędzy kulturami Wschodu i Zachodu, jak również promować wartości miłosierdzia, współczucia oraz szacunku, dając w ten sposób możliwość zapoznawania się z bogactwem cywilizacyjnym Europy oraz Azji.