80 lat temu krakowskie getto przestało istnieć

Źródło: Krakow.pl

80 lat temu krakowskie getto przestało istnieć

wtorek, 28 lutego 2023 r.

Zbliża się 80. rocznica brutalnej akcji likwidacyjnej w krakowskim getcie. Z tej okazji po raz kolejny odbędzie się symboliczny Marsz Pamięci, który w niedzielę, 12 marca, o godz. 12.00, wyruszy z placu Bohaterów Getta. Historię żydowskich mieszkańców Krakowa przybliżą także wydarzenia przygotowane w związku z rocznicą przez wiele krakowskich instytucji.

3 marca 1941 roku w krakowskiej dzielnicy Podgórze Niemcy utworzyli getto żydowskie, do którego przesiedlono ponad 16 tysięcy żydowskich obywateli Krakowa. Pod koniec roku zamknięto w getcie kolejnych kilka tysięcy Żydów z okolicznych miast i miasteczek.

W ciągu roku 1942 zorganizowano w getcie kilka akcji wysiedleńczych, podczas których większość mieszkańców getta została wywieziona głównie do obozu zagłady w Bełżcu. Ostateczna akcja likwidacyjna getta rozpoczęła się 13 i 14 marca 1943 roku. 6 tysięcy mieszkańców przesiedlonych zostało do obozu koncentracyjnego w Płaszowie, 2 tysiące do Auschwitz-Birkenau, a około tysiąc osób zostało zamordowanych na Umschlagplatzu getta – dzisiejszym placu Bohaterów Getta. Był to symboliczny koniec życia żydowskiego w Krakowie, które zaczęło odradzać się dopiero po roku 1989.

Marsz Pamięci

W tym roku, dokładnie 80. lat po tych dramatycznych wydarzeniach, odbędzie się kolejny Marsz Pamięci, który został zainaugurowany w latach 80. ubiegłego wieku przez Stowarzyszenie Festiwal Kultury Żydowskiej. Od kilkunastu lat marsz jest organizowany we współpracy z Prezydentem Miasta Krakowa oraz Gminą Wyznaniową Żydowską w Krakowie. Stał się oficjalną formą obchodów rocznicy likwidacji krakowskiego getta. W tym roku partnerami marszu są też Związek Krakowian w Izraelu oraz Muzeum KL Plaszow.

− Zapraszamy na Marsz Pamięci z okazji 80. rocznicy likwidacji getta w Krakowie. Pokonując trasę, która dla wielu krakowskich Żydów była drogą ku śmierci, oddajemy im hołd i okazujemy pamięć o tych, którzy przez wieki współtworzyli nasze miasto – zachęcają organizatorzy marszu, który 12 marca, o godz. 12.00, wyruszy z placu Bohaterów Getta.

Program tegorocznego Marszu Pamięci:

• godz. 12.00, plac Bohaterów Getta – część oficjalna, czytanie relacji ocalałych
• godz. 12.20 – przejście na ul. Lwowską – Kadisz oraz złożenie kwiatów pod ocalałym fragmentem muru getta
• godz. 12.30 – przejście ulicami: Lwowska, Limanowskiego, Wielicką, Jerozolimską i Heltmana do pomnika pomordowanych Żydów na terenie byłego obozu KL Plaszow
• godz. 13.15 – ceremonia przy pomniku: modlitwy, czytanie relacji ocalałych, złożenie kwiatów, kamieni.
• O godzinie 13.45 z przystanku Makowa przy ul. Kamieńskiego (u stóp pomnika na terenie byłego obozy KL Plaszow) odjedzie bezpłatny autobus na plac Bohaterów Getta.

Relacja dodana 12 marca 2023

Wydarzenia towarzyszące

Marsz Pamięci jest punktem kulminacyjnym obchodów 80. rocznicy likwidacji getta, której towarzyszy także szereg wydarzeń przypominających o żydowskich mieszkańcach miasta i przybliżających ich historie. Zostały one zorganizowane przez wiele instytucji troszczących się o pamięć lokalnej polsko-żydowskiej historii.

W programie między innymi okolicznościowa wystawa plenerowa „Getto przestało istnieć. Likwidacja żydowskiej dzielnicy w Krakowie” przygotowana przez Aptekę pod Orłem (oddział Muzeum Krakowa) oraz instalacja fotograficzna upamiętniająca ofiary likwidacji – obydwie ekspozycje będzie można zobaczyć na placu Bohaterów Getta.

Wszystkich, którzy chcą lepiej poznać tę trudną wojenną historię, osadzoną w konkretnych miejscach naszego miasta, zapraszamy na spacery tematyczne i oprowadzania między innymi po Aptece pod Orłem, dzielnicy Kazimierz, a także obszarze, na który mieściło się getto oraz po terenie byłego obozu KL Plaszow. Nie zabraknie także wydarzeń i spotkań organizowanych w Fabryce Schindlera (oddział Muzeum Krakowa) oraz w centrum JCC Kraków, gdzie odbędzie się między innymi czytanie wspomnień „Głos ocalałych”.

Muzeum Podgórza (oddział Muzeum Krakowa) przygotowało wystawę czasową „Zanim wyrosły mury. Żydzi w Podgórzu”, a Żydowskie Muzeum Galicja zaprasza na pokaz filmu „Polański, Horowitz. Hometown” oraz spotkanie poświęcone niedawno wydanej książce „Nie tylko Kroke. Historia Żydów krakowskich”. W synagodze Tempel odbędzie się koncert „Muzyka Żydów polskich”. Nie zabraknie także wykładów i spotkań z badaczami tej tematyki oraz autorami książek poświęconych żydowskim mieszkańcom Krakowa.

Szczegółowy program można znaleźć tutaj.