Na żydowskiej ulicy (1918–1939)

Muzeum POLIN

Latem 1914 roku krajobraz społecznopolityczny Europy zmienił się nie do poznania. Europa podzieliła się okopami i zasiekami, milionowe armie stanęły naprzeciwko siebie. Chaos wojenny trwający cztery lata doprowadził do upadku trzech mocarstw zaborczych. Polska odzyskała niepodległość.

II Rzeczpospolita przyniosła Żydom możliwości rozwoju, jakich do tej pory nie posiadali. Ambitne wizje liderów społeczności żydowskich znalazły odbicie m.in. w programach politycznych partii, działalności organizacji społecznych oraz twórczości artystów.

Międzywojnie to również czas, gdy z jednej strony w społeczności żydowskiej rozwijają się różne formy żydowskiego nacjonalizmu, z drugiej zaś szybko postępuje polonizacja, zwłaszcza młodzieży kształcącej się w polskich szkołach.

Dzięki całemu bogactwu życia żydowskiego, okres ten przez wielu postrzegany jest jako drugi „Złoty Wiek” w historii Żydów polskich.

II Rzeczpospolita nie była jednak dla Żydów rajem na ziemi. Kolejne fale pogromów wybuchających już od listopada 1918 roku, narastający antysemityzm oraz wieloletni kryzys gospodarczy zmusił wielu Żydów do szukania szczęścia poza Polską. Dziesiątki tysięcy żydowskich emigrantów z Polski wyjechało do Palestyny, Europy Zachodniej i krajów obu Ameryk, gdzie pracowali i pielęgnowali kulturę i tradycję Żydów polskich.

Galeria „Ulica” znajduje się w miejscu, w którym przed II wojną światową znajdowała się ul. Zamenhofa – główna arteria zamieszkałej głównie przez Żydów dzielnicy północnej. Nie pozostało to bez wpływu na kształt galerii. Jej główną osią jest ulica, której pierzeje tworzą multimedialne fasady kamienic. Na nich wyświetlane będą prezentacje, dotyczące najważniejszych tematów poruszanych we wszystkich przestrzeniach galerii. Z ulicy zwiedzający będą mogli wejść w bramy kamienic, gdzie w kolejnych częściach galerii odkryją bogate życie kulturalne i polityczne tego okresu, zapoznają się z problemami życia codziennego prowincjonalnych miast Polski oraz dorastania nowego pokolenia Żydów urodzonych w niepodległej Polsce.

Opiekun naukowy galerii: prof. Samuel D. Kassow (Trinity College w Hartford, Connecticut).

Za sfinansowanie oraz realizację procesu projektowania i produkcji wystawy stałej odpowiadało Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Powstanie wystawy było możliwe dzięki wsparciu darczyńców z całego świata.