XXVIII Dzień Judaizmu w Poznaniu

Źródło: Coexist.pl

Poznań, 11 – 17 stycznia 2025

Nagroda Menora dialogu dla Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Poznaniu oraz uroczysty koncert na okoliczność 25- lecia jej istnienia, wystawy fotografii: Laury Makabresku oraz grupy „Ogniwa Światła” w Akademii Lubrańskiego, wspólna modlitwa na Wzgórzu św. Wojciecha, czytanie sceniczne w Teatrze Nowym, Salon Poezji w Teatrze Muzycznym oraz spotkania w Bibliotece Raczyńskich i w Zamku Królewskim – to wydarzenia na szlaku tegorocznych obchodów Dnia Judaizmu w Poznaniu

XXVIII Dzień Judaizmu dzieje się w kontekście obchodzonego w 2025 Roku Jubileuszowego – świętowanego zarówno w judaizmie, jak i w chrześcijaństwie. W pierwotnym rozumieniu Jubileuszu zawarta jest wielka szansa dla każdego człowieka wierzącego w odnowienie Przymierza z Bogiem. Owo przymierze wzywa do teszuwy (hebr. odpowiedź, powrót), czyli do nawrócenia. Powrót do Boga, powrót do pierwszej miłości, powrót do domu… Taka właśnie jest rzeczywistość Jubileuszu: „obwieścicie wyzwolenie w kraju dla wszystkich jego mieszkańców. Będzie to dla was jubileusz – każdy z was powróci do swej własności i każdy powróci do swego rodu” (Kpł 25,10). „Czyż Jubileusz nie powinien być więc czasem wielkiego święta i niesłychanej radości?! Oczywiście, powinien. I oby był dla nas wszystkich” – życzy na okoliczność Dnia Judaizmu w Roku Jubileuszowym kardynał Grzegorz Ryś. ks. Jerzy Stranz.

11 stycznia 2025, SOBOTA, godz. 11:45

Krakowski Salon Poezji: „Kochania nie zapodziać nigdzie, nie zgubić”.

Wiersze i poezja Mariana Hemara
Wykonawcy: Michalina Łabacz (recytacja), Joanna Rybka (śpiew), Julian Kokociński (fortepian)

Marian Hemar, poeta, satyryk, komediopisarz, dramaturg, tłumacz poezji, autor licznych piosenek, wierszy, sztuk i słuchowisk radiowych oraz satyr, fraszek i parodii. Popularyzator i piewca folkloru lwowskiego. W czasie II wojny światowej żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Po wojnie pozostał na emigracji w Londynie. Nigdy nie pogodził się z komunistycznym zniewoleniem Polski.

Marian Hemar, a właściwie Jan Marian Heschele, urodził się w 1901 r. we Lwowie w żydowskiej rodzinie, tworząc przez całe swoje życie polską kulturę. Pisał o sobie: „moją Ojczyzną jest polska mowa”. Literacki pseudonim powstał z połączenia pierwszych liter nazwiska i drugiego imienia pisarza. Brał udział w walkach o Lwów w latach 1918–1920. Od początku był bezkompromisowy wobec komunizmu. Jego dorobek literacki jest ogromny. Na swoim koncie ma ponad 3 tys. niezwykle popularnych piosenek, do których sam komponował muzykę, a także setki wierszy, kilkanaście sztuk i słuchowisk radiowych. Jednak to piosenki przyniosły Hemarowi w pamięci następnych pokoleń sławę i trwałe miejsce. W 20-leciu międzywojennym był największym polskim „szlagiermacherem”, autorem m.in. takich piosenek jak „Kiedy znów zakwitną białe bzy”, „Ten wąsik”, „Czy pani Marta jest grzechu warta”, „Nikt, tylko ty”, „Jest jedna, jedyna”, „Upić się warto” czy „Może kiedyś innym razem”. Pisał dla najlepszych przedwojennych kabaretów: „Qui Pro Quo”, „Banda” i „Morskie Oko”. Bawił i wychowywał kolejne pokolenia, nie stroniąc od kulturalnego żartu i mądrego, satyrycznego komentarza. Ponadto był bezkompromisowym patriotą, do końca życia oddanym Polsce.

• Wybór i wprowadzenie: prof. Wiesław Ratajczak (UAM)
• Teatr Muzyczny w Poznaniu, ul. Niezłomnych 1e (bilety)

12 stycznia 2025, NIEDZIELA, godz. 12:00

„Judaika dla początkujących i średnio zaawansowanych”

Zabytki kultury żydowskiej są częścią bogatej kolekcji Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu. Wśród nich znajdują się obiekty związane z najważniejszymi świętami i obrzędami judaizmu. Znajdujące się na ekspozycji przedmioty staną się dla nas kluczem otwierającym drzwi do opowieści o różnorodności żydowskich tradycji świątecznych oraz o roli jaką pełniły judaika w synagodze oraz żydowskim domu.

• Wykład i prezentacja kolekcji: Aleksandra Podżorska
• Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu, Góra Przemysła 1

13 stycznia 2025, PONIEDZIAŁEK, godz. 18:00

Nagroda „Menora Dialogu” dla Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Poznaniu za zbliżanie ludzi, kultur, religii i narodów,

• odebrała Przewodnicząca Alicja Kobus oraz członek Zarządu Aleksander Imas,
• wręczyli: ks. Jerzy Stranz przewodniczący Stowarzyszenia COEXIST oraz Jarosław i Hanna Przyborowscy z Fundacji SIGNUM
• Laudacja: prof. dr hab. Rafał Witkowski UAM, Rabin Michael Schudrich (Warszawa)
• Prowadzenie: Aleksander Machalica

„Wszyscy braćmi być powinni”. Koncert z okazji 25-lecia Gminy Wyznaniowej Żydowskiej

w Poznaniu

• Dominika Dobrosielska (śpiew), Trio Taklamakan: Jan Romanowski (skrzypce), Andrzej Trzeciak (wiolonczela), Andrzej Mazurek (perkusjonalia),
• Chór Kameralny Akademii Lubrańskiego pod kierunkiem Joanny Piech-Sławeckiej

Dominika Dobro(sielska) – wokalistka i interpretatorka utworów z kręgu piosenki literackiej i kabaretowej. Jest laureatką i uczestniczką wielu ogólnopolskich festiwali m.in. Ogólnopolskiego Konkursu Piosenek Jeremiego Przybory „Stacja Kutno” czy XII Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Aktorskiej „Reflektor”. Muzycznym domem Dominiki Dobro jest kabaret literacki „Klub Szyderców Bis Jest zwyciężczynią finału programu TVP „Szansa na Sukces. Opole 2024” śpiewając piosenki z repertuaru Sławy Przybylskiej. Na 61. Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu w konkursie „Debiuty – Niemen symfonicznie”, zaśpiewała utwór „Jednego serca”.

Jan Romanowski – skrzypce. Gra, uczy grać, odkrywa niepoznane w polskiej muzyce skrzypcowej. Współpracując z Goranem Bregovićem, Teatrem Ósmego Dnia czy Hanną Banaszak poznał niejeden zakątek świata i niejedną publiczność. Podróżuje zresztą dalej między kaprysami Duranowskiego a skrzypcami barokowymi, nagrywaniem i koncertowaniem – zawsze z tą samą, techniczną wirtuozerią.
Michał Karasiewicz – fortepian. Kształcił się na Akademii Muzycznej, tam też kształci kolejne pokolenia muzyków. Ceniony przez wybitnych solistów kameralista, który szczególnie upodobał sobie muzykę wokalną i skrzypcową. Jego improwizacyjna wirtuozeria jest uzasadnionym powodem kolejnych zaproszeń do realizacji projektów artystycznych wszelakich, w tym także nagrań studyjnych.
Andrzej Trzeciak – wiolonczela. Muzyk i animator kultury. Wygląda na to, że lubi smakować nowe: od Polski po Wenezuelę, od Filharmonii Poznańskiej po nagrania z zespołami rockowymi, od scen koncertowych i teatralnych po radio i telewizję. Współzałożyciel Kwartetu Jorgi. W Trio lubi oderwać się od strun i poprowadzić publiczność przez około muzyczną opowieść.

14 stycznia 2025, WTOREK, godz. 18:00

„Nowa Synagoga na Stawnej. Powidoki”. Wykład z cyklu „Czytanie przestrzeni”

Czytanie przestrzeni to nowy cykl prelekcji poświęconych sukcesom i wyzwaniom współczesnej architektury i urbanistyki. Na comiesięcznych spotkaniach przyjrzymy się przestrzeniom, które zamieszkujemy i z których korzystamy, aby wspólnie odczytać ukryte w nich treści.

• Prowadzenie: Natalia Raczkowska
• Biblioteka Raczyńskich, pl. Wolności 19, sala 5

15 stycznia 2025, ŚRODA, godz. 19:00

„Oznajmijcie wyzwolenie dla wszystkich mieszkańców” (por. Kpł 25,10)

Nabożeństwo biblijne pod przewodnictwem Arcybiskupa Metropolity Poznańskiego Stanisława Gądeckiego z udziałem przedstawicieli Gminy Wyznaniowej Żydowskiej Uroczyste zapalenie Menory Dialogu:

• Alicja Kobus, Wiceprzewodnicząca ZGWŻ w RP, ks. Jerzy Stranz Stowarzyszenie. COEXIST
• Oprawa muzyczna: Chór Kameralny Akademii Lubrańskiego pod kierunkiem Joanny Piech-Sławeckiej
• Instrumenty klawiszowe: Jacek Szwaj
• Kościół św. Wojciecha, Wzgórze św. Wojciecha 1

16 stycznia 2025, CZWARTEK, godz. 18:00

„Spotkania … jedność w różnorodności”. Wystawa fotograficzna

grupy „Ogniwa Światła” (A. Ługiewicz, R. Z. Truchanowicz, T. Kazanecki)

„Ogniwa Światła” to nie tylko nazwa grupy fotografów, ale metafora ich wspólnej pracy. Poprzez swoje zdjęcia, opowiadają oni historię chasydów, która jest pełna blasku i głębi. Ich prace odzwierciedlają tytuł „Spotkania … – Jedność w Różnorodności”, pokazując jak różnorodne elementy mogą się łączyć w jedno, harmonijne dzieło. W ten sposób, każdy członek grupy, jak ogniwo w łańcuchu, przyczynia się do tworzenia świetlistej opowieści, która rozświetla i jednoczy różnorodność ludzkich doświadczeń…

• Kurator: Remigiusz Ziarno Truchanowicz
• Sala kolumnowa Akademii Lubrańskiego, ul. Jana Lubrańskiego 1
• Koncert kameralny muzyki żydowskiej
• Wykonawcy: Michał Gajda (akordeon), Paweł Kroczek (klarnet)

„Anawim”. Wystawa fotografii Laury Makabresku (Kamili Kansy)

Artystka wizualna, fotograf. Mieszka i tworzy w Krakowie. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Uprawia fotografię kreacyjną przepełnioną symboliką i nastrojem baśni, mitów, a coraz częściej także odniesieniami biblijnymi i apokryficznymi. Bliska nurtowi symbolizmu, buduje w swoich fotografiach metafory wizualne dotykające zagadnień erotyki i sacrum. Inspiruje się prawosławnymi ikonami i literaturą realizmu magicznego. Anawim – to cykl autorskich zdjęć inspirowany historią rodziny Ulmów oraz czułej obserwacji rodzin naśladujących ukryte życie Rodziny z Nazaretu.

• Kurator: ks. Jerzy Stranz. Współpraca Fundacja Maria i Marta (Wrocław)
• Sala na piętrze Akademii Lubrańskiego, ul. Jana Lubrańskiego 1

17 stycznia 2025, PIĄTEK, godz. 18:00

Anat Gov, „Boże mój!”

• Czytanie sceniczne w wykonaniu aktorów Teatru Nowego oraz dyskusja z udziałem prof. Katarzyny Kuczyńskiej-Koschany (UAM) i prof. Wiesława Ratajczaka (UAM)
• Prowadzenie i opieka reżyserska: Michał Pabian
• Teatr Nowy, Scena Trzecia, ul. J.H. Dąbrowskiego 5

Anat Gov (1953-2012) jest autorką komedii rodzinnych cieszących się w Izraelu wielkim powodzeniem. Swoją karierę zaczęła od pisania scenariuszy do izraelskich programów satyrycznych, ale dopiero pisząc dla teatru mogła powiedzieć rzeczy, które były tematem tabu. Anat Gov zajęła się więc omawianiem relacji kobiet i ich rolą w społeczeństwie. Państwo Izrael tworzyli i budowali silni mężczyźni, a kobiecie zostawiano rolę dbania o ognisko domowe, mimo ich obowiązkowej służby wojskowej.

Udowodniła, że kobieta może walczyć o swoje prawa i nadal tworzyć z wielką wrażliwością. Jej sztuki wystawiane głównie w Teatrze Cameri w Tel Awiwie zawsze odnosiły sukcesy. Większość reżyserowana była przez znaną już w Polsce dramatopisarkę i reżyserkę Ednę Mazyę, z którą były w wielkiej przyjaźni. Ważnym dramatem w jej dorobku jest utwór Najlepsze przyjaciółki, adaptacja sztuki Arystofanesa Lizystrata oraz sztuka Pan domu. W Happy End opisała z wielką odwagą swoją walkę z chorobą nowotworową. Dramaty Anat Gov, pełne optymizmu i wiary w drugiego człowieka, są również tłumaczone na inne języki i grane poza Izraelem.

Anat Gov zaprasza nas na sesję terapeutyczną z niezwykłym pacjentem, który oczekuje uzdrowienia w ciągu 60 minut, jakie zostały do końca świata… a przedstawia się jako Bóg. Pogrążony w depresji, nie ma już siły dłużej czuwać nad światem, który, stworzył. Czterdziestokilkuletnia matka niepełnosprawnego dziecka podejmuje w końcu decyzję, że spróbuje. Jaki jest Bóg i dlaczego cierpi na depresję? Co doprowadziło go do takiego stanu na przestrzeni dziejów? Jak wygląda stworzenie świata i człowieka z perspektywy smutnego, załamanego Boga i co dla niego znaczy historia Hioba? Anat Gov z delikatnym humorem zadaje trudne pytania, porusza tematy znane nam z Biblii przedstawiając je w zupełnie innym świetle.

Ciekawe, dowcipne dialogi, zaskakujące zwroty akcji, oryginalne pomysły – Boże mój! to komedia mówiąca w sposób prosty o poważnych sprawach, trzymając w napięciu i wprowadzając zarazem w dobry nastrój. Warto uczestniczyć w takiej sesji, żeby poczuć empatię dla pacjenta, któremu od nadmiaru łez zabrakło chusteczek higienicznych, i przekonać się o jej skutkach: burzy na pustyni; usłyszeć pierwsze słowo wymówione przez autystycznego chłopca; i może w coś uwierzyć.

Patronat honorowy:

• Arcybiskup Metropolita Poznański Stanisław Gądecki
• Wojewoda Wielkopolska Agata Sobczyk
• Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak
• Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak

Organizacja:

• Referat ds. Dialogu Międzyreligijnego Archidiecezji Poznańskiej
• Stowarzyszenie COEXIST

Współpraca: Gmina Wyznaniowa Żydowska w Poznaniu • Fundacja Synagoga Nowa. Centrum Dialogu • Biblioteka Raczyńskich • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu • Akademia Lubrańskiego. Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu • Teatr Muzyczny w Poznaniu • Teatr Nowy w Poznaniu • Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu • Kościół św. Wojciecha w Poznaniu • Fundacja Signum • Fundacja Maria i Marta (Wrocław)